Atbasj

Atbasj (meer gebruikt in de Engelse spelling atbash) is een eenvoudige substitutieversleuteling, een manier om Hebreeuwse woorden te ’coderen’ door de letters te vervangen. Atbasj werd niet in de eerste plaats als cryptografische techniek gebruikt, maar vooral als een hermeneutische methode om Hebreeuwse religieuze teksten te interpreteren, bijvoorbeeld in de joodse mystiek. (Vergelijk PaRDeS en GiNaT). Atbasj is één van de vormen van Temura die met name in de kabbala worden gebruikt.

Systeem

De eerste letter van het alef-bet, alef, wordt vervangen door de laatste letter, tav; de tweede letter, beth, wordt vervangen door de voorlaatste: sjin, enzovoort. De naam atbasj is hiervan afgeleid: alef-tav-beth-sjin (אתבש).

Alfabet:

א

ב

ג

ד

ה

ו

ז

ח

ט

י

כ

ל

מ

נ

ס

ע

פ

צ

ק

ר

ש

ת

Gecodeerd:

ת

ש

ר

ק

צ

פ

ע

ס

נ

מ

ל

כ

י

ט

ח

ז

ו

ה

ד

ג

ב

א

Bijbelse voorbeelden

De codering komt reeds in de Hebreeuwse Bijbel voor. In het boek Jeremia (Jeremia 51:1) is de uitdrukking לב קמי, Lev Kamai, een atbasj-codering voor כשדים, Kasdim (Chaldeeërs). Sjesjach (Jeremia 25:26; Jeremia 51:41) is atbasj voor בבל, Bavel (Babylon).

Atbasj-waarde

Aangezien de Hebreeuwse letters een getalwaarde hebben, kan de tekst die met atbasj gecodeerd werd, ook omgezet worden naar een getal: dit is dan de atbasj-waarde.

Albam

Albam (אלבם) is een gelijkaardige versleutelingsmethode. In dit systeem wordt het alef-bet van 22 letters in twee helften van 11 letters gesplitst. (א-כ en ל-ת).

Ook hier is de naam afgeleid van de letterparen die verwisseld worden: alef met lamed, beth met mem.

Schema van de om te wisselen letters bij de albam-methode:

א	ב	ג	ד	ה	ו	ז	ח	ט	י	כ
ל	מ	נ	ס	ע	פ	צ	ק	ר	ש	ת

Caesar-codering

De Caesarversleuteling werkt volgens hetzelfde systeem, maar gebruikt het Latijns alfabet.

Zie ook

• Gematria
• Caesarcodering

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)