Nederlandse Taalunie

Nederlandse Taalunie

Officiële taal	Nederlands
Voorzitter	Marja van Bijsterveldt (sinds 2010)
Opgericht in	1980
Leden	België  Nederland  Suriname
Kandidaatleden	Aruba  Curaçao  Sint Maarten
Speciale partners	Indonesië  Zuid-Afrika (Akademie)
Hoofdkwartier	Den Haag
Website	Officiële startpagina van NTU

De Nederlandse Taalunie is na de ondertekening van het Taalunieverdrag in 1980, opgericht door de overheid van Nederland en van Vlaanderen (België) ten behoeve van een gemeenschappelijk beleid op het gebied van de taal, het onderwijs in het Nederlands en de taalgebonden cultuur. Sinds 12 januari 2005 is Suriname het derde lid van de Unie.

Taalunie

De Nederlandse Taalunie is een internationaal samenwerkingsverband op het gebied van de Nederlandse taal. Er wordt samengewerkt op het gebied van taal, taalonderwijs en letteren. Besloten is tot:

• Invoering van een gezamenlijke spelling in de drie landen.
• Gezamenlijke ontwikkeling van (dure) hulpmiddelen, zoals naslagwerken.
• Verzameling van expertise en ervaring rond onderwijs Nederlands.
• Bijscholing van docenten Nederlands en van literaire vertalers.
• Taalbeleid in Europees verband.

Bestand:NedTaalunie.PNG

Nederlandse Taalunie:

██ Lidstaten

██ Niet-Nederlands taalgebied in lidstaten

██ Speciale banden met de Taalunie

██ Andere gebieden waar Nederlands (of Afrikaans) wordt gesproken.

Het Nederlandstalig onderwijs in West-Duitsland, anderstalig België en Noord-Frankrijk krijgt onder andere ook steun van de Nederlandse Taalunie. De Taalunie streeft naar nauwe banden met Zuid-Afrika, hoewel deze ondanks zijn grote aantal Afrikaanssprekenden geen lid is, ook in Namibië is Afrikaans de grootste taal. De Taalunie heeft ook speciale banden met Indonesië, waar Nederlands nog een redelijk beheerste taal is. De Taalunie heeft geen observeerleden zoals andere taalorganisaties wel vaak hebben.

Taalunieverdrag

De officiële titel van het Taalunieverdrag luidt:

Verdrag tussen het Koninkrijk België en het Koninkrijk der Nederlanden inzake de Nederlandse Taalunie.

Het is ondertekend te Brussel op 9 september 1980.

In het Taalunieverdrag wordt de doelstelling van de Taalunie als volgt omschreven:

"De Taalunie heeft tot doel de integratie van Nederland en de Nederlandse gemeenschap in België op het gebied van de Nederlandse taal en letteren in de ruimste zin."

De Nederlandse Taalunie houdt zich onder andere bezig met de spelling van de woorden en geeft daartoe het Groene Boekje uit. De voorlaatste versie daarvan dateert uit 1995. In oktober 2005 is voor het eerst een geactualiseerde versie verschenen van het exemplaar uit 1995. Het is de bedoeling om de 10 jaar de spelling te actualiseren, maar begin juni 2008 deelde de Taalunie mee dat er in 2015 geen herziening komt.

De Taalunie, als intergouvernementeel orgaan is uniek. Elders in Europa zijn er geen direct vergelijkbare zusterinstellingen.

Nieuwe toetredingen sinds 1980

Suriname

Op 12 december 2003 tekenden de Nederlandse staatssecretaris Medy van der Laan (Cultuur) als voorzitter van het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie, en de Surinaamse minister van Onderwijs Walter Sandriman te Brussel een associatieovereenkomst. De ratificatie door het parlement van Suriname vond in december 2004 plaats, en op 12 januari 2005 werd Suriname officieel het derde lid van de Taalunie.

Afrikaans in Zuid-Afrika

De verwantschap tussen het Nederlands en het Afrikaans is zeer groot. Ondanks dat er enige grammaticale verschillen en verschillende spellingen in gebruik zijn, komt ongeveer 95% van de woorden in het Afrikaans overeen met de woorden in het Nederlands. Sommige mensen gaan zelfs zover dat zij het Afrikaans geen aparte taal beschouwen, maar als een Nederlands dialect.

Zie Afrikaans, Nederlands, Nederlandse dialecten en Nederlands taalgebied voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Relatie

Een paar dagen voor de eerste niet-raciale verkiezingen in Zuid-Afrika in 1994, waarmee de economische en culturele boycot van Zuid-Afrika kwam te vervallen, nam de Nederlandse Taalunie het besluit om het Afrikaans indirect te ondersteunen door het uitreiken aan beurzen aan Zuid-Afrikaanse studenten die Nederlands willen studeren. De Nederlandse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans en de Vlaamse minister van Cultuur Bert Anciaux hebben in 2008 gepleit voor de toetreding van Zuid-Afrika tot de Nederlandse Taalunie. De Zuid-Afrikaanse regering weigert tot nu toe echter deel te nemen de onderhandelingen, die benodigd zijn voor een toetreding van Zuid-Afrika tot de Taalunie. Desondanks de weigering van de Zuid-Afrikaanse regering neemt de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, de taalorganisatie van het Afrikaans in Zuid-Afrika, sinds het pleidooi van de Nederlandse en Vlaamse bewindslieden deel aan de conferenties van de Nederlandse taalunie. Ook heeft de Nederlandse taalunie in 2010 een conferentie gehouden over de toekomst van het Afrikaans. In november van dat jaar hield de Nederlandse taalunie de Conferentie "Nederlands, Wereldtaal!" in Brugge, waarbij vertegenwoordigers uit het gehele taalgebied aanwezig waren. Bij deze conferentie waren ook vakspecialisten van de Afrikaanse taal aanwezig.

Over de relatie met het Afrikaans en Zuid-Afrika zegt de slotverklaring van de conferentie "Nederlands, Wereldtaal" het volgende:

„Naast een gesprek over de positie van het Nederlands in de toekomst, verkenden de bewindspersonen ook de mogelijkheid om meer gebruik te maken van de taalverwantschap tussen het Afrikaans en het Nederlands. [...] Met de delegatie uit Zuid-Afrika stelden de bewindslieden vast dat we elkaar, vanuit de nabijheid van de talen, een venster kunnen bieden op en/of een eerste toegang kunnen bieden tot elkaars continent. Uitwisseling van kennis en ervaring op terreinen zoals aan taal gerelateerde cultuur, taalonderwijs in een meertalige omgeving, het toetsen van vreemde talen en infrastructuur (onder meer woordenboeken en taal- en spraaktechnologie) kunnen een verrijking betekenen voor alle betrokkenen. De aanwezigen spraken de intentie uit om hiertoe concrete plannen uit te werken in 2011 en 2012 maar elkaar ondertussen wel al bij diverse activiteiten te betrekken. ”
- Slotverklaring Nederlands, Wereldtaal

Mogelijke toetreding

Gezien de eerdere toenadering van de Nederlandse Taalunie tot Zuid-Afrika, vroeg Ben Salemans, redacteur van Taalschrift, aan de op de conferentie "Nederlands, Wereldtaal" aanwezige ondervoorzitter van de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns (en tevens directeur van de School voor Talen van de Potchefstroomse campus van de Noordwes-Universiteit in Zuid-Afrika) Winnie Carstens om zijn mening over de positie van het Afrikaans in Zuid-Afrika en de banden met het Nederlands. Daarbij vroeg Salemans of Carstens het nog eens ziet gebeuren dat het Afrikaans bij de Nederlandse Taalunie gaat horen? Hierop antwoordde Carstens met:

Dit sou vir my fantasties wees as dit enigsins sou kon gebeur. Ek dink dit sal Afrikaans se sfeer wêreldwyd uitbrei, want deur die feit dat Nederlands ook in Curaçao ensovoorts gebruik word, is dit voor ons belangrik dat Afrikaans deur middel van Nederlands vir die wêreld beskikbaar word. En ek dink dat daardie verwantskap is baie belangrik vir Afrikaans. Dit gee ons ook direkte toegang tot Nederlandse kundigheid. Die Nederlanders het enorme kundigheid oor hoe 'n klomp moet opgebou, waarby ons geweldig baie sal kan baat. — Professor Wannie Carstens Ondervoorzitter van de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns

In 2011 en 2012 zal de vorm van de toekomstige banden tussen de Nederlandse Taalunie en het Afrikaans verder duidelijk worden.

Prijsuitreikingen

Vanaf 1986 is de Prijs der Nederlandse Letteren bij de Taalunie ondergebracht. Deze prijs bestaat sinds 1956, en wordt eens in de drie jaar uitgereikt voor oorspronkelijk Nederlandstalig proza of poëzie. Het Comité van Ministers, dat aan het hoofd van de Taalunie staat, benoemt de onafhankelijke jury die de prijs toekent. De Taalunie reikt verder jaarlijks de Taalunie Toneelschrijfprijs uit aan een schrijver van een Nederlands toneelstuk dat in het theaterseizoen daarvoor in première is gegaan. Tenslotte kent de Taalunie de Inktaap, een literaire prijs die jaarlijks door scholieren uit de bovenbouw van het voortgezet en middelbaar onderwijs wordt toegekend aan een van de door de Taalunie genomineerde boeken.

Literatuurgeschiedenis

Op 23 februari 2006 werden het eerste deel (Middeleeuwen) en het laatste deel (1945-2005) van een nieuwe 9-delige geschiedenis van de Nederlandstalige literatuur, geschreven onder auspiciën van de Taalunie, in de Grote Kerk in Breda aangeboden aan kroonprinses Máxima Zorreguieta van Nederland en prinses Mathilde d'Udekem d'Acoz van België. Zie Literatuurgeschiedenis.

Steunpunt Nederlandstalige Terminologie

Het Steunpunt Nederlandstalige Terminologie is op 1 april 2007 opgericht door de Nederlandse Taalunie en is in de eerste plaats een informatie- en adviespunt voor alle aspecten rond terminologie voor het hele Nederlandse taalgebied. Het Steunpunt onderhoudt in opdracht van de Nederlandse Taalunie de website NedTerm die fungeert als primaire informatiebron op het gebied van Nederlandstalige terminologie. Het ondersteunt bovendien het terminologiebeleid dat de Nederlandse Taalunie voert via haar Commissie Terminologie (CoTerm) en de activiteiten van de Vlaams-Nederlandse terminologievereniging NL-Term.

Zie ook

• Nederlandse spelling
• OpenTaal

Externe links

• Officiële website van de Nederlandse Taalunie
• Officiële website van het Steunpunt Nederlandstalige Terminologie
• Officiële website van het Taaluniecentrum NVT (Nederlands als Vreemde Taal)
• Associatieovereenkomst Suriname
• Tijdschrift van de Nederlandse Taalunie: Taalschrift

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Nederlandse taalunie op Wikimedia Commons.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

Taalunies