Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Mazzeltov
Mazzeltov (מזל טוב) is een wens of zegen in het Jiddisch en het Hebreeuws, die in de joodse gemeenschap gebruikt wordt in de betekenis van ’gefeleciteerd’.
Jiddisch
De Jiddische taal werd de moedertaal van de asjkenazische en Oost-Europese joden. In het Jiddisch, dat gebaseerd was op Duitse dialecten, werden veel woorden opgenomen uit het Hebreeuws van de Thora, de Talmoed en de Misjna. Het woord mazzel is afkomstig van het woord mazāl in Misjna-Hebreeuws, wat op zijn beurt afgeleid is van het Hebreeuwse woord mazalot uit de Hebreeuwse Bijbel (2 Koningen 23:5). Het betekende oorspronkelijk sterrenbeeld, gesternte, en kreeg de betekenis van het lot. Deze betekenis heeft het in het moderne Jiddisch, en gewoonlijk wijst het op een gunstige gebeurtenis. Hieruit, samen met het woord tov (goed) ontstond een zegen: Veel geluk, of "Gefeliciteerd".
Hoewel de woorden mazzel (Hebreeuws: mazal) en tof (tov) uit het Hebreeuws komen, werd de combinatie tot de zegenspreuken mazzeltov gemaakt in het Jiddisch. Van daaruit werd het later opgenomen in het moderne Hebreeuws. Terwijl het woord mazzel in het Jiddisch op de eerste lettergreep beklemtoonde word (mázzel), valt de klemtoon in het oorspronkelijke Hebreeuwse woord op de laatste lettergreep (mazāl).
In andere talen
Het woord mazzeltov verspreidde zich in het Engels, en werd in 1862 voor het eerst opgenomen in Engelse woordenboek.[1] Het woord "mazzel" werd in het Duits opgenomen (Massel, ook in het woord Schlamassel: ongeluk). In het Nederlands vindt men zowel het woord mazzel, het werkwoord mazzelen (geluk hebben) alsook het woord tof (mooi, geweldig).
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, werden personen die deze uitdrukking gebruikten in landen onder het nazi-regime vastgehouden en ondervraagd.
Gebruik
Zoals andere wensen of zegenspreuken, zegt men mazzeltov in de joodse gemeenschap vaak ter gelegenheid van huwelijken of bar mitswa‘s. Vaak volgt het als uitroep op een hoogtepunt, zoals wanneer de bruidegom tijdens de huwelijksceremonie traditioneel een glas kapottrapt.
In Israël gebruikt men de uitdrukking ook bij kleinere gebeurtenissen, zoals het krijgen van een rijbewijs of diploma, een verjaardag of een nieuwe baan.
Verwijzingen
| Jiddisch |
|---|
|
Literatuur: Overzicht · Alfabet · Isaac Bashevis Singer · Sholem Asch · Sholom Aleichem · Der Nister · Chaim Nachman Bialik · Glikl Hamel · Ramsj |