Gerrit Jan van Heuven Goedhart

Gerrit Jan van Heuven Goedhart
Algemene informatie
Volledige naam	Gerrit Jan van Heuven Goedhart
Geboren	Bussum, 19 maart 1901
Overleden	Genève, 8 juli 1956
Partij	PvdA

Gerrit Jan van Heuven Goedhart (Bussum, 19 maart 1901 - Genève, 8 juli 1956) was een Nederlands journalist, politicus en verzetsstrijder.

Van Heuven Goedhart (Van Heuven was zijn toegevoegde moedersnaam) was een domineeszoon, die na zijn rechtenstudie al als 29-jarige hoofdredacteur werd van De Telegraaf. Hij werd na drie jaar ontslagen, na een conflict met Telegraaf-eigenaar Hak Holdert. Van het Utrechts Nieuwsblad maakte hij vervolgens in de jaren dertig door zijn opstelling jegens nazi-Duitsland een gezaghebbende krant. In deze tijd was hij ook vicevoorzitter van het Comité van Waakzaamheid van Nederlandsche Intellectueelen tegen het nationaalsocialisme.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de bezetting schreef Van Heuven Goedhart onder meer artikelen voor het illegale Parool. Zijn schuilnamen waren 'De Graaf' en 'Van der Velde'. Nadat vrijwel de voltallige leiding van het blad eind 1942 was opgepakt, werd Van Heuven Goedhart aangezocht de eindredactie op zich te nemen.

Hij leidde Het Parool samen met mr. C. H. de Groot tot april 1944. De oplage van Het Parool steeg in deze periode spectaculair tot plm. 40.000. Na zijn vertrek naar Londen werd de eindredactie opnieuw ter hand genomen door Frans Goedhart, die medio 1943 had weten te ontsnappen uit Kamp Vught.

Bij een nieuwe arrestatiegolf vanaf 21 januari 1944 wist van Heuven Goedhart de dans te ontspringen, maar zijn identiteit en signalement raakten bekend bij de Sicherheitspolizei. Mede daarom werd besloten hem als Engelandvaarder naar Londen te sturen om de regering in ballingschap in te lichten over de situatie in de illegaliteit. Inderdaad wist hij via het neutrale Spanje naar Engeland te ontkomen. Korte tijd later werd hij benoemd tot minister van Justitie. Dit was een onaangename verrassing voor de Duitsers, die in de waan verkeerden dat Van Heuven Goedhart nog in Nederland verbleef en in het bijzonder op hem jacht hadden gemaakt. Zijn plaats in de Parool-redactie werd tot het eind van de oorlog overgenomen door Simon Carmiggelt.

In Londen was hij nauw betrokken bij de totstandkoming en de samenstelling van het College van Vertrouwensmannen dat tot taak had om vanaf de bevrijding tot de terugkeer van de regering in Nederland als regeringsvertegenwoordiging op te treden en zo te voorkomen dat er tijdelijk een gezagsvacuüm zou ontstaan.

Na de bevrijding

Vanaf 1945 was hij hoofdredacteur van Het Parool, en vanaf 1947 ook Eerste Kamerlid voor de PvdA. In 1950 werd hij benoemd tot de eerste Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties. Bij Het Parool werd hij opgevolgd door dhr Koets. Tijdens zijn ambtsperiode ontving het Hoge Commissariaat de Nobelprijs voor de Vrede. Hij stierf op 55-jarige leeftijd plotseling in Genève.

Erkenning

Als eerbetoon zijn meerdere straten en wegen naar hem vernoemd, zo is er de Van Heuven Goedhartlaan in Amstelveen, Assen, 's-Gravenzande, Hoofddorp en Utrecht, een Van Heuven Goedhartstraat in Reeuwijk, Schiedam en Voorschoten, een Van Heuven Goedhartweg in Schoonhoven, de Van Heuven Goedhartsingel in Gouda en een Gerrit Jan van Heuven Goedhart fietsbrug in Wassenaar.

Stichting Vluchteling in Den Haag reikt jaarlijks de Van Heuven Goedhart-penning uit, onder andere aan Karak Mayik Nyok (2004) en Dennis Mukwege (2010).

In 2001 wijdde het tv-programma Andere tijden een uitzending door Carla Tromp en Ad van Liempt aan Van Heuven Goedhart, "een grote, vergeten Nederlander".

Op 1 maart 2011 werd in het Anne Frank huis de officiële biografie van Gerrit Jan van Heuven Goedhart (Riemen om de kim) gepresenteerd in het bijzijn van onder meer Ruud Lubbers en Professor Kalmthout, alsmede zijn dochters.

Enkele publicaties van Van Heuven Goedhart

• G.J. van Heuven Goedhart: Onrust in het land van Masaryk. Utrecht, Bijleveld, 1938.
• G.J. van Heuven Goedhart: Finland zoals ik het zag. Kampen, Kok, 1940.
• Minister Van Heuven Goedhart: Landgenoten in verdrukking. [S.l.], 1944
• G.J. van Heuven Goedhart: De reis van "Colonel Blake". Utrecht, Erven J.Bijleveld, 1945.
• G.J. van Heuven Goedhart: Over het nieuwe Nederland. Utrecht, Erven J.Bijleveld, 1945.

Publicaties over Van Heuven Goedhart

• Carla van Os: Mr. Gerrit Jan van Heuven Goedhart, 1901-1956. Den Haag, Stichting Vluchteling / Amsterdam, Mets, 1998. ISBN 90-5330-251-4
• Historisch Nieuwsblad Het opgejaagde leven van Gerrit Jan van heuven Goedhart De eerste Hoge Commisaris voor de Vluchtelingen. Carla Tromp, nummer 10 (jaargang 2000)
• Jeroen Corduwener: Riemen om de kim. Biografie van mr.dr. Gerrit Jan van Heuven Goedhart. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen, 2011. Handelsuitgave: Amsterdam, uitgeverij Bert Bakker, 2011. ISBN 9789035135048

"Riemen om de kim", Vrij beschikbare dissertatie

• Historisch Nieuwsblad "Eigengereid en vol vuur" Verdiende biografie van Van Heuven Goedhart. Rob Hartmans, nummer 03 (jaargang 2011)

---

• Geschiedenis 24 Dossier Heuven Goedhart, Gerrit Jan van ( 1901-1956)
• Andere tijden Van Heuven Goedhart Uitzending: 14 december 2000

Externe links

• Biografie Instituut voor Nederlandse Geschiedenis
• Biografie op website Parlement & Politiek

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Genlias, huwelijk met Frances Becht 28-10-1924
• De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van www.parlement.com. Overname was tot 1 februari 2016 toegestaan met bronvermelding.

Voorganger: Johannes Regnerus Maria van Angeren	Minister van Justitie 1944-1945	Opvolger: Pieter Sjoerds Gerbrandy
Voorganger: -	Hoge commissaris voor de vluchtelingen 1951-1956	Opvolger: Auguste R. Lindt