Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Neturei Karta: verschil tussen versies
k (→Synagogen) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 3: | Regel 3: | ||
==Naam== | ==Naam== | ||
De naam Neturei Karta, {{Heb|נטורי קרתא}}, komt uit het Babylonisch [[Aramees]] en betekent „Wachters van de stad”. Met de stad wordt [[Jeruzalem]] bedoeld. De zinsnede is afkomstig uit de [[Talmoed]]. In de Jeruzalemse Talmoed, | De naam Neturei Karta, {{Heb|נטורי קרתא}}, komt uit het Babylonisch [[Aramees]] en betekent „Wachters van de stad”. Met de stad wordt [[Jeruzalem]] bedoeld. De zinsnede is afkomstig uit de [[Talmoed]]. In de Jeruzalemse Talmoed, {{sefaria|Jerusalem_Talmud_Chagigah.1.7.3|Chagiga 1.7.3 ({{=}}76c)}}, wordt verteld dat rabbijnen op een rondreis door de steden van Juda vroegen om de bewakers van de stad (''Neturei Karta'') te kunnen zien. Men bracht daarop de stadspolitie bij hen. De rabbi’s antwoordden: „Dit zijn niet de bewakers van de stad maar de vernietigers ervan.” De verbaasde bewoners vroegen dan wie ze dan wel zochten. De rabbi’s citeerden uit {{Bijbel|Psalm|127}} „als de [[JHWH|HEER]] de stad niet bewaakt, doet de wachter vergeefs zijn ronde”, en legden uit dat de bewakers de schriftgeleerden en de wijzen zijn.<ref name=about>{{en}}[https://judaism.about.com/od/denominationsofjudaism/a/netureikarta.htm judaism.about.com]</ref> | ||
== Zienswijzen == | == Zienswijzen == | ||
| Regel 10: | Regel 10: | ||
Zij erkennen daarom de in 1948 opgerichte republiek Israël niet. In de praktijk houdt dit in dat zij geen Israëlische identiteitskaart willen, geen Israëlische belasting betalen, van de staat Israël geen sociale voordelen willen ontvangen, geen militaire dienst verrichten voor Israël, en het gezag van de Israëlische rechtbank verwerpen.<ref name=about/> | Zij erkennen daarom de in 1948 opgerichte republiek Israël niet. In de praktijk houdt dit in dat zij geen Israëlische identiteitskaart willen, geen Israëlische belasting betalen, van de staat Israël geen sociale voordelen willen ontvangen, geen militaire dienst verrichten voor Israël, en het gezag van de Israëlische rechtbank verwerpen.<ref name=about/> | ||
De Neturei Karta-gemeenten volgen de tradities ([[Hebreeuws]]: '' | De Neturei Karta-gemeenten volgen de tradities ([[Hebreeuws]]: ''[[minhag]]im'') van de [[Gaon]] van Vilna, omdat de oorsprong van deze gemeenten overwegend in het Litouwse en niet het [[chassidisme|chassidische]] deel van het ’ultraorthodoxe jodendom’ liggen. | ||
== Geschiedenis == | == Geschiedenis == | ||
| Regel 17: | Regel 17: | ||
Toen rond 1900 de eerste seculiere zionisten aankwamen, ontstond grote ontevredenheid onder de charedische gemeenschap over de aanwezigheid van deze seculiere personen in de heilige stad Jeruzalem. In de ogen van de charedim vormden de activiteiten van de zionisten een regelrechte provocatie naar de Arabieren, waarvan onschuldige Joden het slachtoffer zouden kunnen worden. Veel orthodoxe tegenstanders van het zionisme organiseerden zich in de [[Agoedat Jisraël]]. | Toen rond 1900 de eerste seculiere zionisten aankwamen, ontstond grote ontevredenheid onder de charedische gemeenschap over de aanwezigheid van deze seculiere personen in de heilige stad Jeruzalem. In de ogen van de charedim vormden de activiteiten van de zionisten een regelrechte provocatie naar de Arabieren, waarvan onschuldige Joden het slachtoffer zouden kunnen worden. Veel orthodoxe tegenstanders van het zionisme organiseerden zich in de [[Agoedat Jisraël]]. | ||
Toen Agoedat Jisraël steeds minder [[Antizionisme|antizionistisch]] werd, formeerden zij in 1835 een nieuwe organisatie, die vanaf 1938 de naam [[Neturei Karta]] kreeg.<ref name=calgary>{{en}}[ | Toen Agoedat Jisraël steeds minder [[Antizionisme|antizionistisch]] werd, formeerden zij in 1835 een nieuwe organisatie, die vanaf 1938 de naam [[Neturei Karta]] kreeg.<ref name=calgary>{{en}}[https://people.ucalgary.ca/~elsegal/363_Transp/Orthodoxy/Naturei.html Orthodox Anti-Zionism] op people.ucalgary.ca</ref> | ||
Rabbi [[Amram Blau]] werd de bekendste woordvoerder van Netorei Karta.<ref name=calgary/> | Rabbi [[Amram Blau]] werd de bekendste woordvoerder van Netorei Karta.<ref name=calgary/> | ||
| Regel 24: | Regel 24: | ||
Neturei Karta-aanhangers hebben verschillende [[synagoge]]n (onder andere Tora Ve'Yira – [[Jeruzalem]], Tora U'Tefila – [[London]], Tora U'Tefila – [[New York City|New York]], Beis Yehudi – Monsey, NY). | Neturei Karta-aanhangers hebben verschillende [[synagoge]]n (onder andere Tora Ve'Yira – [[Jeruzalem]], Tora U'Tefila – [[London]], Tora U'Tefila – [[New York City|New York]], Beis Yehudi – Monsey, NY). | ||
In 2007 brandde de Neturei-Karta-synagoge in Monsey, New York, volledig af. De verdenking van brandstichting werd niet bevestigd.<ref>{{en}}[ | In 2007 brandde de Neturei-Karta-synagoge in Monsey, New York, volledig af. De verdenking van brandstichting werd niet bevestigd.<ref>{{en}}[https://haaretz.com/hasen/spages/845003.html Fire destroys Neturei Karta synagogue, rabbi's residence in Monsey, N.Y.]</ref> | ||
== Afwijzing == | == Afwijzing == | ||
| Regel 31: | Regel 31: | ||
Een meerheid van de andere orthodoxe joden stelt zich niet – of toch minder radicaal – antizionistisch op. Deze meningsverschillen leiden tot spanningen in de joodse gemeenschap. | Een meerheid van de andere orthodoxe joden stelt zich niet – of toch minder radicaal – antizionistisch op. Deze meningsverschillen leiden tot spanningen in de joodse gemeenschap. | ||
In december 2006 namen [[Mosje Arje Friedman]] samen met Neturei Karta-leiders deel aan een door de [[Iran|Iraanse]] regering georganiseerde [[International Conference to Review the Global Vision of the Holocaust]] in [[Teheran]]. De eveneens antizionistische rabbi Zalman Leib Teitelbaum van de [[Satmar]]-beweging veroordeelde deze scherp.<ref>{{he}} {{Vertaallink|he| | In december 2006 namen [[Mosje Arje Friedman]] samen met Neturei Karta-leiders deel aan een door de [[Iran|Iraanse]] regering georganiseerde [[International Conference to Review the Global Vision of the Holocaust]] in [[Teheran]]. De eveneens antizionistische rabbi Zalman Leib Teitelbaum van de [[Satmar]]-beweging veroordeelde deze scherp.<ref>{{he}} {{Vertaallink|he|https://www.ynet.co.il/articles/0,7340,L-3340413,00.html|Satmar chassidim: blijf uit de buurt van de „Neturei Karta” die naar Iran gereisd zijn}} op ynet.co 15 december 2006.</ref> Wegens de kritiek aan hun deelname verklaarde Neturei Karta: „We bevestigden de realiteit van de massamoord op Joden gedurende de [[Tweede Wereldoorlog]].<ref>Citaat: „We affirmed the reality of the mass murder of Jews during the Second World War.” — bron: [https://www.nkusa.org/activities/Statements/20070402IranWhycfm.cfm Neturei Karta: Why We Went to Iran] op nkusa.org</ref> | ||
==Aantal== | ==Aantal== | ||
| Regel 40: | Regel 40: | ||
== Weblinks == | == Weblinks == | ||
* [ | * [https://www.nkusa.org Neturei Karta International] | ||
{{YouTube|R-r04SQ97_Q|President Ahmadinejad Meets Neturei Karta Rabbis, Teheran, 24 september 2007}} | {{YouTube|R-r04SQ97_Q|President Ahmadinejad Meets Neturei Karta Rabbis, Teheran, 24 september 2007}} | ||
{{Commonscat}} | {{Commonscat}} | ||
Huidige versie van 22 okt 2024 om 23:55
Neturei Karta is een charedische (’ultraorthodoxe’) joodse organisatie die het zionisme en de wereldse staat Israël om religieuze redenen afwijst.
Naam
De naam Neturei Karta, נטורי קרתא, komt uit het Babylonisch Aramees en betekent „Wachters van de stad”. Met de stad wordt Jeruzalem bedoeld. De zinsnede is afkomstig uit de Talmoed. In de Jeruzalemse Talmoed, Chagiga 1.7.3 (=76c), wordt verteld dat rabbijnen op een rondreis door de steden van Juda vroegen om de bewakers van de stad (Neturei Karta) te kunnen zien. Men bracht daarop de stadspolitie bij hen. De rabbi’s antwoordden: „Dit zijn niet de bewakers van de stad maar de vernietigers ervan.” De verbaasde bewoners vroegen dan wie ze dan wel zochten. De rabbi’s citeerden uit Psalm 127 „als de HEER de stad niet bewaakt, doet de wachter vergeefs zijn ronde”, en legden uit dat de bewakers de schriftgeleerden en de wijzen zijn.[1]
Zienswijzen
Volgens Neturei Karta is het een zonde tegenover God wanneer Joden een Joodse staat in het Land van Israël oprichten. Zij geloven dat Joden moeten wachten op de Messias, die een einde zal maken aan de Joodse ballingschap en hen zal terugbrengen naar het Beloofde Land. Door de Messias zal dan een nieuw Koninkrijk Israël zal worden opgericht, zonder menselijk toedoen en zonder wapengeweld. Dit Koninkrijk zou gefundeerd zijn op de dienst voor God.
Zij erkennen daarom de in 1948 opgerichte republiek Israël niet. In de praktijk houdt dit in dat zij geen Israëlische identiteitskaart willen, geen Israëlische belasting betalen, van de staat Israël geen sociale voordelen willen ontvangen, geen militaire dienst verrichten voor Israël, en het gezag van de Israëlische rechtbank verwerpen.[1]
De Neturei Karta-gemeenten volgen de tradities (Hebreeuws: minhagim) van de Gaon van Vilna, omdat de oorsprong van deze gemeenten overwegend in het Litouwse en niet het chassidische deel van het ’ultraorthodoxe jodendom’ liggen.
Geschiedenis
De meeste leden van Neturei Karta zijn nakomelingen van Litouwse (Litvishe) Joden die rond het jaar 1830 naar het Heilige Land trokken en zich daar in de Oude Stad van Jeruzalem vestigden. Zij leefden er in vrede met de Arabische moslims en christenen.
Toen rond 1900 de eerste seculiere zionisten aankwamen, ontstond grote ontevredenheid onder de charedische gemeenschap over de aanwezigheid van deze seculiere personen in de heilige stad Jeruzalem. In de ogen van de charedim vormden de activiteiten van de zionisten een regelrechte provocatie naar de Arabieren, waarvan onschuldige Joden het slachtoffer zouden kunnen worden. Veel orthodoxe tegenstanders van het zionisme organiseerden zich in de Agoedat Jisraël.
Toen Agoedat Jisraël steeds minder antizionistisch werd, formeerden zij in 1835 een nieuwe organisatie, die vanaf 1938 de naam Neturei Karta kreeg.[2]
Rabbi Amram Blau werd de bekendste woordvoerder van Netorei Karta.[2]
Synagogen
Neturei Karta-aanhangers hebben verschillende synagogen (onder andere Tora Ve'Yira – Jeruzalem, Tora U'Tefila – London, Tora U'Tefila – New York, Beis Yehudi – Monsey, NY).
In 2007 brandde de Neturei-Karta-synagoge in Monsey, New York, volledig af. De verdenking van brandstichting werd niet bevestigd.[3]
Afwijzing
De positie van Neturei Karta leidt tot sterke polarisatie: de organisatie wordt door vele andere orthodoxen en door niet-orthodoxen afgewezen. Daarentegen vindt Neturei Karta sympathisanten in de islamitische wereld. Rabbi Moshe Hirsch, de samensteller van het Neturei Karta gebedenboek, diende onder Yasser Arafats regering als Minister van Joodse Zaken.[1]
Een meerheid van de andere orthodoxe joden stelt zich niet – of toch minder radicaal – antizionistisch op. Deze meningsverschillen leiden tot spanningen in de joodse gemeenschap.
In december 2006 namen Mosje Arje Friedman samen met Neturei Karta-leiders deel aan een door de Iraanse regering georganiseerde International Conference to Review the Global Vision of the Holocaust in Teheran. De eveneens antizionistische rabbi Zalman Leib Teitelbaum van de Satmar-beweging veroordeelde deze scherp.[4] Wegens de kritiek aan hun deelname verklaarde Neturei Karta: „We bevestigden de realiteit van de massamoord op Joden gedurende de Tweede Wereldoorlog.[5]
Aantal
Neturei Karta telt naar schatting 1000 tot 5000 aanhangers. De meesten wonen in Jeruzalem (in de wijken Batei Ungarin en Meah Shearim). Anderen wonen voornamelijk in Bnai Brak, in Londen en Brooklyn.[1] Hoewel de beweging vrij klein is, slaagt ze er geregeld in, in het nieuws te komen.[2]
Twee delen
Tegenwoordig bestaat Neturei Karta uit twee delen. Het grotere gematigde deel staat onder leiding van rabbijn Reuven Zelig Katzenellenbogen; een kleinere radicale factie wordt geleid door rabbijn Moshe Hirsch in Jeruzalem, rabbijn Yisroel Dovid Weiss en rabbijn Moshe Ber Beck in New York.
Weblinks
President Ahmadinejad Meets Neturei Karta Rabbis, Teheran, 24 september 2007 op YouTube
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Neturei Karta op Wikimedia Commons.
Verwijzingen
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 (en) judaism.about.com
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (en) Orthodox Anti-Zionism op people.ucalgary.ca
- º (en) Fire destroys Neturei Karta synagogue, rabbi's residence in Monsey, N.Y.
- º (he) Satmar chassidim: blijf uit de buurt van de „Neturei Karta” die naar Iran gereisd zijn(vertaal via:
) op ynet.co 15 december 2006.
- º Citaat: „We affirmed the reality of the mass murder of Jews during the Second World War.” — bron: Neturei Karta: Why We Went to Iran op nkusa.org