Ischa Meijer

Ischa Meijer
Ischa Meijer in 1976
Ischa Meijer in 1976
Achtergrondinformatie
Naam	Israël Chaim Meijer
Geboren	14 februari 1943
Geboorteplaats	Amsterdam
Overleden	14 februari 1995
Overlijdensplaats	Amsterdam
Land	Nederland
Opleiding	Coornhert Lyceum (gymnasium)
Beroep	journalist, interviewer, televisiepresentator, (toneel)schrijver en filmacteur
Bekend van	De Nieuwe Linie, Het Vrije Volk, Haagse Post, Nieuwe Revu, Vrij Nederland, Een Dik Uur Ischa, I.S.C.H.A

Israël Chaim (Ischa) Meijer (uitspr.: /ˈɪsxa/; Amsterdam, 14 februari 1943 – aldaar, 14 februari 1995) was een Nederlands journalist, interviewer, televisiepresentator, (toneel)schrijver en filmacteur van Joodse afkomst. Samen met zijn ouders overleefde hij als baby en peuter het Duitse concentratiekamp Bergen-Belsen (1943–1945).

Leven

Jeugd

Ischa Meijer werd geboren als oudste kind van de historicus en hebraïst Jaap Meijer en Liesbeth Voet. Als baby werd hij met zijn ouders naar concentratiekamp Bergen-Belsen gedeporteerd. Het jonge gezin overleefde de oorlog, waaronder de treinreis vanuit dat kamp met het verloren transport, en vestigde zich in de Amsterdamse Staatsliedenbuurt, waar nog dochter Mirjam en zoon Job werden geboren. Begin jaren vijftig volgde, uit vrees voor een inval en definitieve overwinning van het communisme in Europa, een emigratie naar Paramaribo. De Meijers konden er niet aarden en keerden na enkele jaren terug naar Amsterdam. Ischa groeide op in een door de oorlogservaringen getraumatiseerd en geneurotiseerd gezin waarin hij emotioneel ernstig tekortkwam en, naar eigen zeggen, zelfs lichamelijk werd mishandeld. Op zijn achttiende werd hij, in zijn woorden, 'het huis uitgezet'. Ook met hun dochter en jongste zoon verbraken de ouders later het contact.

Carrière

Na het gymnasium aan het Coornhert Lyceum te Haarlem, werd hij journalist bij De Nieuwe Linie, Het Vrije Volk en later bij de Haagse Post, Nieuwe Revu en Vrij Nederland. Hij bracht vooral uitgebreide, vaak onthullende interviews. Die gingen, zoals hij en anderen bevestigden, vaak meer over hemzelf dan over de door hem geïnterviewden. Bij de Haagse Post had hij aanvankelijk alleen een beruchte theaterrubriek (waarin hij het woord actreutel uitvond voor een actrice waarvan hij niet onder de indruk was), maar vanaf 1975 was hij vaste medewerker. In juni 1984 verscheen in Vrij Nederland een geruchtmakend interview van Meijer met Bram Peper en echtgenote Gusta, waarin het echtpaar zich volledig liet gaan. Meijer gebruikte in die tijd het full-quote-interview, een stijl die hij van Willem Wittkampf had overgenomen. Zijn eerdere interviews waren traditioneler.

Radio en televisie

Meijer presenteerde voor de VPRO vanaf 1984 op de radio een rechtstreeks programma vanuit café Eik en Linde in Amsterdam: Een Uur Ischa, dat later Een Dik Uur Ischa werd. Meijer begon het programma altijd met een chanson. Bij dit programma was ook de VPRO-stem Cor Galis aanwezig. Vanaf februari 2020 tekent Anton de Goede voor de VPRO-podcast Een dik uur Ischa op de radio waarin radio-uitzendingen van en met Ischa Meijer worden besproken door Karin Bloemen, Ramsey Nasr, Jan Haasbroek, Jessica Meijer en vele anderen.

Bij televisieomroep RTL 5 presenteerde hij vanaf 1993 op de late avond zijn eigen interviewprogramma I.S.C.H.A.

Auteur en acteur

Naast interviewer was Meijer auteur en toneelschrijver, en vervolgens werd hij ook acteur. In 1974 verscheen van zijn hand Brief aan mijn moeder, in 1977 gevolgd door Een rabbijn in de tropen. In 1983 oogstte hij met zijn voorstelling Izzy M. der sympathische Jude succes in Berlijn. In de eerste helft van de jaren tachtig trad hij op in een aantal speelfilms, waaronder De Boezemvriend (1982) met André van Duin, Bastille (1984) van Rudolf van den Berg en De Leeuw van Vlaanderen (1985) van Hugo Claus.

Vanaf 1991 tot aan zijn dood schreef Meijer een dagelijkse column in Het Parool, onder de titel De Dikke Man.

Persoonlijk

Meijer had diverse relaties, ging daarnaast vreemd, en bezocht prostituees, over wie hij in 1979 het boekje Hoeren schreef. Van 1980 tot 1982 was hij getrouwd met Jenny Arean, die hij aanmoedigde een solotheaterprogramma op te zetten. In de jaren voor zijn dood had hij een hechte relatie met Connie Palmen, die daarover het boek I.M. (1998) schreef. Hij ging in psychoanalyse bij psychiater Louis Tas, die hij hogelijk waardeerde.

Erkenning

Zijn hele leven bleef hij op zoek naar de erkenning die zijn door de oorlog getraumatiseerde ouders hem nooit hadden kunnen (of willen) geven. Toen zijn moeder in 1993 ernstig ziek werd, mochten Meijer noch zijn zuster en broer afscheid komen nemen. Enkele weken na haar overlijden stierf ook de vader. Begin februari 1995 was de erfenis verdeeld, maar Meijer overleed een week later op zijn 52ste verjaardag aan een hartinfarct. Hij liet een zoon Jeroen (1963) en een dochter Jessica (1984) achter.

In 1995 kreeg Meijer postuum de Zilveren Reissmicrofoon. Niet alleen in journalistieke kringen, maar ook in joodse kringen maakte hij furore. Voor veel mensen van de Tweede Oorlogsgeneratie was Meijer een icoon.

Vóór I.M. (1998) van Connie Palmen verscheen er al een boek over hem, Mijn broer Ischa; Het verhaal van een joods gezin (1996), geschreven door zijn zuster Mirjam. Gijs Groenteman publiceerde Ischa, Verhalen van verwanten, vrienden en vrouwen (2005). Ook in Palmens roman Geheel de Uwe speelt Meijer, dit keer op de achtergrond, een grote rol. Kees de Groot van Embden maakte over Meijer de documentaire Ik hou van mij die op 14 februari 2005 werd uitgezonden. Ook zijn dochter Jessica Meijer heeft in 2013 een boek over haar vader en diens dood geschreven: Een blik jodenkoeken.

In 2007 (formeel: 2008) publiceerde historica Evelien Gans het eerste deel van de dubbelbiografie Jaap en Ischa Meijer; Een joodse geschiedenis 1912-1956 (ISBN 9789035130388).

In 2020 bracht AVROTROS een dramaserie uit over de liefdesrelatie tussen Ischa Meijer en Connie Palmen gebaseerd op Palmen's roman I.M.. Het scenario is geschreven door Hugo Heinen en de serie is geregisseerd door van Michiel van Erp. Wende Snijders vertolkt de rol van Palmen en Meijer wordt gespeeld door Ramsey Nasr die hiervoor een Gouden Kalf kreeg als beste acteur in een dramaserie voor televisie.

Bibliografie

• Jan Hein Donner, de mens achter de pion. Wij schakers zijn eigenlijk monniken, teruggetrokken uit deze wereld, uit deze maatschappij, de ware dropouts, Haagsche Post, 1973
• Brief aan mijn moeder, 1974, ISBN 9060193245
• Interviews, 1974, Bert Bakker
• Een rabbijn in de tropen, 1977, ISBN 9060193571
• De handzame Ischa Meijer, 1979, Drukwerk
• Hoeren, 1979, Prometheus
• Interviewen voor beginners, 1987, Veen
• De Keefmanlezingen, 1988, Stichting Kongres Psychiatrie in Werkelijkheid
• Ons dorp, de schoonheid en het leven. Parabel in drie bedrijven, 1988, International Theatre Bookshop, Toneelgroep Amsterdam
• Gekgemaakt in het huwelijk en Een geval van onaangepast gedrag, 1989, Veen
• De Dikke Man, 1991, Prometheus
• Och, zei de Dikke Man, 1991, Prometheus
• Enkeltje heimwee, 1992, Prometheus
• Mijn lieve ouders, 1993, Prometheus
• Spitsuur in de hel, 1993, Prometheus
• De Dikke Man Voor Altijd, 1995, Prometheus
• Een jongetje dat alles goed zou maken, 1996, Prometheus
• De impresario. Zedenschets in drie bedrijven, 2000, Nederlandse Vereniging voor Amateurtheater
• Hoe was ik? Ischa Meijer, vragenderwijs. Een documentaire van David de Jongh, 2007, Rubinstein
• Het mislukte genie, Dikke Mannen Pers, 2007
• Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan, 2020, De Arbeiderspers, Privé-domein #307 (samengesteld door Ronit Palache)

Zie ook

• Lijst van mensen die op hun verjaardag overleden

Externe links

Werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)

• De Paradox op YouTube

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

Overleden in 1995