Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
De Staay: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=De_Staay&oldid=30638319 Torval 3 mrt 2011) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=De_Staay&oldid=64540284 21 jun 2023 Paolingstein 25 jul 2022) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''De Staay''' | {{Infobox gebouw | ||
| naam = De Staay | |||
| afbeelding = S1-023b 1860 De Staay Petrus-Jan van der Gijp.jpg | |||
| onderschrift = De Staay in 1860 door Petrus-Jan van der Gijp | |||
| oorspronkelijke functie = [[veerhuis]]/[[herberg]]/[[brouwerij]]/[[boerderij]] | |||
| gebruik = verdwenen | |||
| locatie = Bij [[Fort Sint-Michiel]], westoever [[Venlo (stad)|Venlo]] | |||
| start = <1560 | |||
| gereed = | |||
| opening = | |||
| sluiting = | |||
| architect = | |||
| monumentstatus = | |||
| monumentnummer = | |||
| afbeelding2 = S1-015 1903 de Staay schilderij Bob Oostenbrink.jpg | |||
| onderschrift2 = De Staay in 1903, geschilderd door Bob Oostenbrink | |||
}} | |||
'''De Staay''' is een verdwenen [[veerhuis]]/[[herberg]]/[[brouwerij]]/[[boerderij]] op de westoever van de [[Maas]] in de wijk [[Ubroek]], in de Nederlandse plaats [[Venlo (stad)|Venlo]]. Tot de [[Napoleontische tijd]] lag het in de voormalige gemeente [[Maasbree]]. | |||
== | == Herkomst van de naam == | ||
De naam Staay moet zijn afgeleid van het Romeinse woord voor halteplaats, namelijk [[statio]]. Dit zou betekenen dat er in de [[Romeinse Rijk|Romeinse tijd]] al een bouwwerk zou hebben bestaan, al is dat niet met zekerheid te zeggen. Wel is middels archeologisch onderzoek gebleken dat in de directe omgeving een Romeinse weg als aftakking van de [[Heirbaan Maastricht-Blerick-Nijmegen]] moet hebben gelegen naar de Maas. | |||
== | == Geschiedenis == | ||
=== Herberg/boerderij en veerhuis === | |||
[[Bestand:Venlo JVD.jpg|thumb|Kaart van Venlo door [[Jacob van Deventer (cartograaf)|Jacob van Deventer]], met aan de overzijde van de Maas de Staay]] | |||
Het bouwwerk moet in ieder geval zijn gebouwd vóór 1560, getuige een kaart uit [[1560]] gemaakt door [[Jacob van Deventer (cartograaf)|Jacob van Deventer]]. Daarvóór moet er tevens een [[veerhuis]] hebben gelegen, dat in de loop der tijd in verval is geraakt. In 1560 had het de functie van [[boerderij]]. Tijdens de bouw van het naastgelegen [[Fort Sint-Michiel]] tussen [[1641]]-[[1643]] kreeg het weer de oude functie als veerhuis terug. In [[1812]] besloot [[Napoleon Bonaparte]] middels keizerlijk decreet dat zowel het fort als ook het veerhuis niet langer tot het grondgebied van Maasbree zou behoren, maar tot het grondgebied van de aan de overzijde van de Maas gelegen stad Venlo. | |||
Het veerhuis bleef in functie tot [[1866]]. In [[1929]] brandden schuur en stallen af, en werden opnieuw opgebouwd. De boerderijfunctie bleef bestaan tot [[1936]]. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] raakte het pand dusdanig beschadigd dat het geen nut meer had om een nieuw pand op de restanten te bouwen, en werd daarom na afloop van de oorlog gesloopt. | |||
== | === Brouwerij === | ||
[[Bestand:S1-002 1860 De Staay maker onbekend.jpg|thumb|De Staay op een oude foto uit 1860(?)]] | |||
De Staay was ook een van de ten minste drie [[brouwerij]]en in [[Blerick]]. Er werd vooral [[altbier]] gebrouwen. De oorspronkelijk uit [[Flémalle]] afkomstige Matthieu Houba begon in [[1705]] een brouwerij in de boerderij annex veerhuis. In eerste instantie brouwde hij alleen voor de gasten van het veerhuis, maar later verkocht hij ook zijn bier in het dorp. Nazaten van Houba bleven tot [[1833]] als brouwer actief, waarna het werd verkocht aan ene Gerard van der Pasch. Deze behield eveneens de brouwerijfunctie tot zijn dood in [[1876]].<ref>[https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=120&miaet=1&micode=LEM&minr=926921&miview=inv2&milang=nl Blerickclopedie]</ref> | |||
== Nieuwe locatie en functie == | |||
In het centrum van Blerick is in [[1974]] een wijk- en winkelcentrum gebouwd met dezelfde naam, dat door verschillende verenigingen werd gebruikt; onder andere door de carnavalsvereniging de Wortelepin. Dit wijkcentrum heeft bestaan tot [[2009]], maar werd toen afgebroken, voornamelijk vanwege de slechte staat waarin het verkeerde. Er was gedurende de jaren van zijn bestaan namelijk nauwelijks onderhoud aan dit centrum verricht. In dat jaar werd er een nieuw winkelcentrum gebouwd op dezelfde plaats.<ref>[https://omroepvenlo.nl/nieuws/artikel/89350203/hoogste-punt-bereikt-bij-nieuwbouw-de-staay?fbclid=IwAR13tWGsmHjcGFFMPJSt86l_WFaH83rDv28s3xDQ3X7xHada_jw9SDxCAto Bericht op Omroep Venlo]. [https://web.archive.org/web/20220725162007/https://omroepvenlo.nl/nieuws/artikel/89350203/hoogste-punt-bereikt-bij-nieuwbouw-de-staay?fbclid=IwAR13tWGsmHjcGFFMPJSt86l_WFaH83rDv28s3xDQ3X7xHada_jw9SDxCAto Gearchiveerd] op 25 juli 2022.</ref> | |||
{{Coor title dms|51|22|25|N|6|9|42.5|E|type:landmark_region:NL_scale:3125}} | |||
{{Commonscat}} | |||
{{Appendix|2= | |||
* Frans Hermans e.a 1999: ''Venlo. Historische stedenatlas van Nederland'' ISBN 90-407-1992-6 | |||
* Jacq Grubben: '' BUUN 2001, De Staay'' pp. 19-27 | |||
* [https://www.blericanam.nl/encyclopedie/de-staay/ De Staay op Blericanam.nl] | |||
* [https://www.heuijerjans.net/Blerick/DeStaay.html Overzicht van afbeeldingen van de Staay] | |||
* [https://heemkundekringblariacum.nl/p/doku.php?id=beeldbank:1fe604f7:2022-03:mbb_00007183 Afbeelding van De Staay op website Heemkundekring Blariacum] | |||
* [https://www.biernet.nl/bier/brouwerijen/nederland/limburg/venlo/staay-de Biernet.nl] | |||
---- | |||
{{References}} | |||
}} | |||
{{Navigatie brouwerijen uit Venlo}} | |||
{{DEFAULTSORT:Staay, De}} | |||
[[Categorie:Nederlandse brouwerij]] | |||
[[Categorie:bouwwerk in Venlo]] | |||
{{Navigatie boerderijen en kastelen Venlo}} | {{Navigatie boerderijen en kastelen Venlo}} | ||
{{Navigatie vestingwerken Venlo}} | {{Navigatie vestingwerken Venlo}} | ||
[[Categorie:Geschiedenis van Venlo]] | [[Categorie:Geschiedenis van Venlo]] | ||
[[Categorie:Boerderij in Venlo]] | [[Categorie:Boerderij in Venlo]] | ||
Huidige versie van 22 nov 2023 om 23:39
| De Staay | ||
| De Staay in 1860 door Petrus-Jan van der Gijp | ||
| De Staay in 1860 door Petrus-Jan van der Gijp | ||
| Locatie | Bij Fort Sint-Michiel, westoever Venlo | |
| Oorspronkelijke functie | veerhuis/herberg/brouwerij/boerderij | |
| Huidig gebruik | verdwenen | |
| Start bouw | <1560 | |
| Foto's | ||
| De Staay in 1903, geschilderd door Bob Oostenbrink | ||
| De Staay in 1903, geschilderd door Bob Oostenbrink | ||
De Staay is een verdwenen veerhuis/herberg/brouwerij/boerderij op de westoever van de Maas in de wijk Ubroek, in de Nederlandse plaats Venlo. Tot de Napoleontische tijd lag het in de voormalige gemeente Maasbree.
Herkomst van de naam
De naam Staay moet zijn afgeleid van het Romeinse woord voor halteplaats, namelijk statio. Dit zou betekenen dat er in de Romeinse tijd al een bouwwerk zou hebben bestaan, al is dat niet met zekerheid te zeggen. Wel is middels archeologisch onderzoek gebleken dat in de directe omgeving een Romeinse weg als aftakking van de Heirbaan Maastricht-Blerick-Nijmegen moet hebben gelegen naar de Maas.
Geschiedenis
Herberg/boerderij en veerhuis
Het bouwwerk moet in ieder geval zijn gebouwd vóór 1560, getuige een kaart uit 1560 gemaakt door Jacob van Deventer. Daarvóór moet er tevens een veerhuis hebben gelegen, dat in de loop der tijd in verval is geraakt. In 1560 had het de functie van boerderij. Tijdens de bouw van het naastgelegen Fort Sint-Michiel tussen 1641-1643 kreeg het weer de oude functie als veerhuis terug. In 1812 besloot Napoleon Bonaparte middels keizerlijk decreet dat zowel het fort als ook het veerhuis niet langer tot het grondgebied van Maasbree zou behoren, maar tot het grondgebied van de aan de overzijde van de Maas gelegen stad Venlo. Het veerhuis bleef in functie tot 1866. In 1929 brandden schuur en stallen af, en werden opnieuw opgebouwd. De boerderijfunctie bleef bestaan tot 1936. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte het pand dusdanig beschadigd dat het geen nut meer had om een nieuw pand op de restanten te bouwen, en werd daarom na afloop van de oorlog gesloopt.
Brouwerij
De Staay was ook een van de ten minste drie brouwerijen in Blerick. Er werd vooral altbier gebrouwen. De oorspronkelijk uit Flémalle afkomstige Matthieu Houba begon in 1705 een brouwerij in de boerderij annex veerhuis. In eerste instantie brouwde hij alleen voor de gasten van het veerhuis, maar later verkocht hij ook zijn bier in het dorp. Nazaten van Houba bleven tot 1833 als brouwer actief, waarna het werd verkocht aan ene Gerard van der Pasch. Deze behield eveneens de brouwerijfunctie tot zijn dood in 1876.[1]
Nieuwe locatie en functie
In het centrum van Blerick is in 1974 een wijk- en winkelcentrum gebouwd met dezelfde naam, dat door verschillende verenigingen werd gebruikt; onder andere door de carnavalsvereniging de Wortelepin. Dit wijkcentrum heeft bestaan tot 2009, maar werd toen afgebroken, voornamelijk vanwege de slechte staat waarin het verkeerde. Er was gedurende de jaren van zijn bestaan namelijk nauwelijks onderhoud aan dit centrum verricht. In dat jaar werd er een nieuw winkelcentrum gebouwd op dezelfde plaats.[2]
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met De Staay op Wikimedia Commons.
Bronnen, noten en/of referenties
|
 | (Voormalige) brouwerijen uit Venlo |  |
|---|
|
Hertog Jan Brouwerij · De Klep |
| (Voormalige) Vestingwerken van Venlo | |
|---|