Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Elektrische Tram: verschil tussen versies
(ibidem stilistisch ---dAb +>) |
(poetsen) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Een '''elektrische tram''' is een [[tram]] die [[elektriciteit]] als [[energie]]bron gebruikt. [[Elektromotor]]en zorgen voor de voortbeweging van de tram. Ook het remmen gaat (mede) met behulp van de motoren en voorts met de handrem, luchtrem of elektrische railrem. | Een '''elektrische tram''' is een [[tram]] die [[elektriciteit]] als [[energie]]bron gebruikt. [[Elektromotor]]en zorgen voor de voortbeweging van de tram. Ook het remmen gaat (mede) met behulp van de motoren en voorts met de handrem, luchtrem of elektrische railrem. | ||
{| style="float:right;" | {| style="float:right;" | ||
|[[Afbeelding:OV-museum Den Haag.jpg| | |[[Afbeelding:OV-museum Den Haag.jpg|thumb|330px|Motorwagen 164 uit [[1908]] van de [[Haagse tram]] met stroomafname d.m.v. een sleepbeugel.]] | ||
|- | |- | ||
|[[Afbeelding:blauwetram arnhem1.JPG| | |[[Afbeelding:blauwetram arnhem1.JPG|thumb|330px|Motorwagen [[NZH]] A327 uit [[1913]] in actie in het [[Nederlands Openluchtmuseum]] te [[Arnhem]].]] | ||
|- | |- | ||
|[[Afbeelding:PCC Lambermontplaats.jpg| | |[[Afbeelding:PCC Lambermontplaats.jpg|thumb|330px|Een Antwerpse PCC op lijn 11 in de Lange Nieuwstraat te Antwerpen.]] | ||
|- | |- | ||
|[[Afbeelding:8G Zoutkeetsgracht.jpg| | |[[Afbeelding:8G Zoutkeetsgracht.jpg|thumb|330px|Een gelede [[Amsterdamse gelede wagens 8G|Amsterdamse tram]]. Dit tramtype deed dienst tussen [[1974]] en [[2003]].]] | ||
|- | |- | ||
|[[Afbeelding:Tram switchgear.JPG| | |[[Afbeelding:Tram switchgear.JPG|thumb|330px|right|Een klassieke nokkenschakelkast waarmee de rij- en remstroom van een elektrische tram wordt geregeld.]] | ||
|} | |} | ||
== Eerste elektrische trams == | == Eerste elektrische trams == | ||
De eerste elektrisch voortbewogen tram reed in [[1881]] tussen [[Berlijn]] en Groß Lichterfelde.<ref>{{de}}Berliner-Verkehrsseiten, [http://www.berliner-verkehrsseiten.de/strab/Geschichte/Lichterfelde/lichterfelde.html Erste Strassenbahn der Welt], foto’s en tekst overgenomen uit ''Die Fahrt'', nummer 6/1930</ref> Dit was toen nog een experiment. Na [[1890]] groeide het aantal elektrische trams in diverse Europese landen en in Amerika. Vele [[paardentram]]s en [[stoomtram]]s werden, vooral in de steden, en later ook daarbuiten, vervangen door elektrische trams. Ook werd het nu mogelijk om meer hellingrijke trajecten met trams te berijden, waar dit met paarden- of stoomtractie niet mogelijk was. | |||
==In België en Nederland== | ==In België en Nederland== | ||
In [[België]] reden de eerste elektrische trams in [[1894]] in [[Brusselse tram|Brussel]]. Daarna kwamen ook in en tussen vele andere steden in België deze trams in bedrijf. De eerste elektrische trams met bovenleiding in [[Nederland]] reden in [[1899]] tussen [[Haarlem]] en Zandvoort. Een jaar later reed de eerste stadstram van [[Amsterdamse tram|Amsterdam]] al elektrisch in [[1900]]. De bijzondere [[accutram]] tussen [[Haagse tram|Den Haag]] en Scheveningen werd in [[1904]] opgevolgd door een ’beugeltram’ met bovenleiding. In [[Rotterdamse tram|Rotterdam]] kwam ook de elektrische tram in [[1905]] in gebruik. Andere steden volgden. Het grootste interlocale elektrische trambedrijf werd de [[NZH]], ook wel bekend als [[Blauwe Tram]], die in Noord- en Zuidholland een uitgebreid net van tramlijnen exploiteerde. | |||
== Elektrische voeding == | |||
De elektriciteit komt meestal niet uit een [[loodaccu]], hoewel aanvankelijk de éérste typen elektrische trams daarmee werden uitgerust. In Nederland is dit slechts toegepast bij de reeds in [[1890]] geleverde [[accutram]]s, die reden tussen [[Den Haag]] en [[Scheveningen]]. Om bedrijfseconomische redenen zijn die al in [[1904]] vervangen door een ’beugeltram’. Bij elektrische trams wordt elektriciteit meestal afgenomen van een rijdraad (bovenleiding) die boven de trambaan hangt. Elektrische stroom wordt door de [[stroomafnemer]] naar de tram gevoerd, waar deze wordt gebruikt om de [[elektromotor|motoren]] te laten werken. Vroeger werd een trolleystang, sleepbeugel of lyrabeugel als stroomafnemer (stra) gebruikt, tegenwoordig zijn (bijna) alle trams voorzien van een schaarstra of pantograaf. De retourstroom verlaat via de [[wiel (voortbeweging)|wielen]] en de rails de tram. | |||
De meeste trams rijden op [[gelijkstroom]], meestal met een spanning van 600 V of 750 V. Lange tijd werd bij de interlokale tram ook een hogere spanning toegepast zoals 1200 V. Tot circa [[1980]] werd het tractievermogen in gelijkstroomtrams vaak geregeld met voorschakelweerstanden, die een deel van de elektrische energie omzetten in warmte. Ook werd de groepering van de [[tractiemotor]]en aangepast: ze werden in serie of parallel geschakeld. In de jaren na [[1980]] kwam de [[thyristor]]-sturing ([[chopper (elektronica)|chopper]]s) in zwang, en na [[1990]] de [[draaistroom]]tractie. De twee laatste zijn ieder energiezuiniger dan hun voorganger. | |||
De | |||
{{Zieook|[[Elektrische Tractie]]}} | |||
{{Zieook|[[Lijst van tramsteden in Nederland]]}} | {{Zieook|[[Lijst van tramsteden in Nederland]]}} | ||
* | ==Literatuur== | ||
* o.a.: HTM Light Rail Vehicle [[GTL8]] The Hague / D. A. Borgdorff - HTV - Den Haag, [[2000]] / ISBN 90-9013935-4 | |||
{{ | {{appendix|1= | ||
{{reflist}} | {{reflist}} | ||
}} | }} | ||
[[Categorie:Tram]] | [[Categorie:Tram]] | ||
[[Categorie:Trammaterieel]] | [[Categorie:Trammaterieel]] | ||
Huidige versie van 3 jul 2012 om 19:19
Een elektrische tram is een tram die elektriciteit als energiebron gebruikt. Elektromotoren zorgen voor de voortbeweging van de tram. Ook het remmen gaat (mede) met behulp van de motoren en voorts met de handrem, luchtrem of elektrische railrem.
 |
 |
 |
 |
 |
Eerste elektrische trams
De eerste elektrisch voortbewogen tram reed in 1881 tussen Berlijn en Groß Lichterfelde.[1] Dit was toen nog een experiment. Na 1890 groeide het aantal elektrische trams in diverse Europese landen en in Amerika. Vele paardentrams en stoomtrams werden, vooral in de steden, en later ook daarbuiten, vervangen door elektrische trams. Ook werd het nu mogelijk om meer hellingrijke trajecten met trams te berijden, waar dit met paarden- of stoomtractie niet mogelijk was.
In België en Nederland
In België reden de eerste elektrische trams in 1894 in Brussel. Daarna kwamen ook in en tussen vele andere steden in België deze trams in bedrijf. De eerste elektrische trams met bovenleiding in Nederland reden in 1899 tussen Haarlem en Zandvoort. Een jaar later reed de eerste stadstram van Amsterdam al elektrisch in 1900. De bijzondere accutram tussen Den Haag en Scheveningen werd in 1904 opgevolgd door een ’beugeltram’ met bovenleiding. In Rotterdam kwam ook de elektrische tram in 1905 in gebruik. Andere steden volgden. Het grootste interlocale elektrische trambedrijf werd de NZH, ook wel bekend als Blauwe Tram, die in Noord- en Zuidholland een uitgebreid net van tramlijnen exploiteerde.
Elektrische voeding
De elektriciteit komt meestal niet uit een loodaccu, hoewel aanvankelijk de éérste typen elektrische trams daarmee werden uitgerust. In Nederland is dit slechts toegepast bij de reeds in 1890 geleverde accutrams, die reden tussen Den Haag en Scheveningen. Om bedrijfseconomische redenen zijn die al in 1904 vervangen door een ’beugeltram’. Bij elektrische trams wordt elektriciteit meestal afgenomen van een rijdraad (bovenleiding) die boven de trambaan hangt. Elektrische stroom wordt door de stroomafnemer naar de tram gevoerd, waar deze wordt gebruikt om de motoren te laten werken. Vroeger werd een trolleystang, sleepbeugel of lyrabeugel als stroomafnemer (stra) gebruikt, tegenwoordig zijn (bijna) alle trams voorzien van een schaarstra of pantograaf. De retourstroom verlaat via de wielen en de rails de tram.
De meeste trams rijden op gelijkstroom, meestal met een spanning van 600 V of 750 V. Lange tijd werd bij de interlokale tram ook een hogere spanning toegepast zoals 1200 V. Tot circa 1980 werd het tractievermogen in gelijkstroomtrams vaak geregeld met voorschakelweerstanden, die een deel van de elektrische energie omzetten in warmte. Ook werd de groepering van de tractiemotoren aangepast: ze werden in serie of parallel geschakeld. In de jaren na 1980 kwam de thyristor-sturing (choppers) in zwang, en na 1990 de draaistroomtractie. De twee laatste zijn ieder energiezuiniger dan hun voorganger.
Zie ook: Elektrische Tractie
Zie ook: Lijst van tramsteden in Nederland
Literatuur
- o.a.: HTM Light Rail Vehicle GTL8 The Hague / D. A. Borgdorff - HTV - Den Haag, 2000 / ISBN 90-9013935-4
|