Cartellverband der katholischen deutschen Studentenverbindungen

Het Cartellverband der katholischen deutschen Studentenverbindungen, afgekort CV, is een Duitse koepel van katholieke kleurdragende studentenverenigingen. Vandaag overkoepelt het Duitse en Oostenrijkse Cartellverband samen 177 actieve en 12 inactieve studentenverenigingen aan universiteitssteden in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, België, Frankrijk, Italië, Polen, Hongarije, Slowakije, Syrië en Japan. Zij vertegenwoordigen samen ongeveer 42.000 academici en universitairen.

Geschiedenis

Naar aanleiding van de Duitse Kulturkampf (1872-1887) ondervonden katholieken in Duitsland grote maatschappelijke hinder. Zij begonnen zich dan ook ze verenigingen, om samen sterker te staan, en zich beter te kunnen profileren en verdedigen naar buiten toe. Dit fenomeen trad ook op in de studentenwereld.

Het Cartellverband werd opgericht in 1856 door het afsluiten van een kartelverdrag tussen twee katholieke studentenverenigingen, K.D.St.V. Aenania München en K.D.St.V. Winfridia (Breslau) Münster. In 1864 werd het Cartellverband verruimt door de toetreding van A.V. Guestfalia Tübingen en A.V. Austria Innsbruck. Al vlug groeide het Cartellverband uit tot een internationale organisatie die in het laatste kwart van de negentiende eeuw aanwezig was in verschillende staten. In 1865 werd K.D.St.V. Bavaria Bonn lid en in 1871 werden K.D.St.V. Markomannia Würzburg en V.K.D.St. Saxonia Münster lid. Tot 1897 konden enkel studentenverenigingen gevestigd aan een universiteit lid worden van het Cartellverband. Nadien konden ook studentenverenigingen ontstaan aan hogescholen toetreden en kon de koepel sterk doorgroeien. In 1896 nam K.A.V. Lovania Leuven voor het eerst vriendschappelijke betrekkingen aan met het Cartellverband. Tot 1899 kon er slechts één studentenvereniging per stad lid worden van de koepel. Toen deze beperking werd opgeheven konden meerdere verenigingen per stad lid worden, wat ook op grote schaal plaatsvond. Verschillende kleinere koepels van studentenverenigingen sloten zich gezamenlijk aan.

Van 1904 tot 1908 vond de academische Kulturkampf plaats aan universiteiten en hogescholen. Katholieke kleurdragende studentenverenigingen, voornamelijk verenigd in het Cartellverband, werden zwaar gecontesteerd aan de universiteiten en hen werd het bestaansrecht ontzegd. Deze vervolging zorgde voor een grote toename aan nieuwe studentenverenigingen, die ontstonden in deze nasleep. Tijdens de Eerste Wereldoorlog sneuvelden meer dan 1300 leden van het Cartellverband. Het studentenverenigingsleven had grotendeels stilgelegen tijdens de oorlog, maar vanaf 1918 werd de draad terug opgepakt en ging de opwaartse groei snel verder.

Deze groei werd enkel gestopt door de opkomst van het nationaalsocialisme. Eenmaal deze de macht hadden veroverd verboden zij systematisch het bestaan van de verschillende studentenverenigingen en hun koepels, en dwongen alle studentenverenigingen te fuseren tot één nationaal-socialistische studentenbond. Na de nationaalsocialistische machtsovername in Duitsland in 1933 splitste de Oostenrijkse studentenverenigingen zich dan ook af en vormden een zusterkoepel in Oostenrijk, het Cartellverband der katholischen österreichischen Studentenverbindungen, afgekort, ÖCV. Deze splitsing in een Duitse en Oostenrijkse koepel werd tot op vandaag de dag behouden. De samenwerking tussen beide koepels is echter optimaal.

Het Cartellverband groeit steeds verder. In 1986 werd te Rome K.A.V. Capitolina Rome opgericht. In juni 2006 viert het Duitse Cartellverband haar 150e verjaardag in München. Voor het eerst seder 1933 zal deze verjaardag terug met het Oostenrijkse Cartellverband samen worden gevierd.

Beginselen

De werking van het Cartellverband is gebaseerd op onafhankelijke studentenverenigingen die allen dezelfde vier beginselen met elkaar delen:

• religio: een bekentenis tot de rooms-katholieke geloofsschat
• scientia: het nastreven van een universitaire en wetenschappelijke vorming
• amicitia: levenslange vriendschap over de generatiegrenzen heen
• patria: een positieve ingesteldheid tegenover het eigen vaderland gecombineerd met grensoverschrijdende vriendschap in Europa.

Enkel mannelijke studenten kunnen lid worden van een studentenvereniging die tot het Cartellverband behoort. Alle aangesloten studentenverenigingen zijn kleurdragend en nicht-schlagend, wat betekent dat ze niet deelnemen aan studentenduels.

Aanwezigheid in België

In Vlaanderen is het Cartellverband aanwezig aan de Katholieke Universiteit Leuven, alwaar het sedert 1897 een officieel vriendschapsverdrag heeft met K.A.V. Lovania Leuven. Verder heeft het Cartellverband te Brussel twee regelmatige ontmoetingsplaatsen waar oud-leden die behoren tot één van de aangesloten studentenverenigingen elkaar kunnen treffen. De CV-Philisterzirkel ontmoet elkaar elke eerste woensdag van de maand. De ÖCV-Philisterzirkel ontmoet elkaar elke eerste dinsdag van de maand.

Bekende leden (selectie)

Zie: Lijst van studentenverenigingen van het Cartellverband

Nog in leven

• Paus Benedictus XVI
• Aartshertog Otto von Habsburg
• Prins Hans-Adam II von und zu Liechtenstein
• Franz Fischler, voormalig EU-commissaris
• Edmund Stoiber, minister-president van Beieren
• Jürgen Rüttgers, minister-president van Noord-Rijnland-Westfalen
• Erwin Teufel, voormalig minister-president van Baden-Württemberg
• Klaus Kinkel, voormalig Duits minister van Buitenlandse Zaken
• Alois Mock, voormalig Oostenrijks minister van Buitenlandse Zaken
• Philipp Jenninger, oud-voorzitter Duitse Bondsraad
• Kardinaal Óscar Andrés Rodríguez Maradiaga, aartsbisschop
• Kardinaal Christoph Schönborn, aartsbisschop van Wenen
• Prof. Dr. Matthias Storme, hoogleraar K.U.Leuven en UAntwerpen
• Prof. Dr. Danny Pieters, hoogleraar K.U.Leuven
• Notker Wolf OSB, abtprimaat van de Benedictijnerabdij van Sankt-Ottilien in Beieren

Heilig verklaard

• H. Jozef Bilczewski, voormalig aartsbisschop van Lemberg
• Z. Kardinaal Clemens August von Galen, voormalig bisschop van Münster
• Z. Pater Rupert Mayer SJ, voormalig priester uit Duitsland en nazi-weerstandsheld
• Z. Pater Jakob Kern OPraem

Reeds gestorven

• Kurt Waldheim, voormalig president van Oostenrijk en oud-secretaris-generaal van de Verenigde Naties
• Paus Pius XII
• Wilhelm Miklas, voormalig president van Oostenrijk
• Thomas Klestil, voormalig president van Oostenrijk
• Georg von Hertling, voormalig minister-president van Duitsland
• Franz Josef Strauss, voormalig minister-president van Beieren
• Ignaz Seipel, voormalig minister-president van Oostenrijk
• Engelbert Dollfuss, voormalig minister-president van Oostenrijk
• Kurt von Schuschnigg, voormalig minister-president van Oostenrijk
• Anton Rintelen, voormalig minister-president van Steiermark
• Prosper Poullet, voormalig minister-president van België
• Charles Woeste, voormalig minister van Staat van België
• Heinrich Lübke, voormalig minister van landbouw van Duitsland
• Georges Holvoet, voormalig gouverneur van Antwerpen en kabinetschef van prins-regent Karel van België
• Pierre Prüm, voormalig minister-president van het Groothertogdom Luxemburg
• Emil Fey, voormalig Oostenrijks politicus en militair
• Hans Globke, voormalig Duits politicus
• Karl Lueger, voormalig burgemeester van Wenen
• Prof. Dr. Armand Thiéry, Belgische priester, thomist en experimenteel psycholoog
• Prof. Dr. Albert Michotte, Belgische experimenteel psycholoog
• Franz Senn, Oostenrijks priester
• Graaf Alexander von Kolowrat-Krakowsky, Oostenrijkse filmpionier
• Jef van den Eynde, Vlaams studentenleider
• Prof. Dr. Adam van Kan, Nederlandse wetenschapper
• Dr. Alfons Maria Jakob, Duits wetenschapper
• Willo Welzenbach, Duits alpinist

Vrienden in Europa

Het Cartellverband heeft sedert 1953 een vriendschapsverdrag met de Zwitserse koepel van christelijke studentenverenigingen, het Schweizerisches Studentenverein en sedert 1977 een vriendschapsverdrag afgesloten met de Vlaamse koepel van katholieke studentenverenigingen, het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond.

Samen met 14 andere koepels van katholieke en christelijke studentenverenigingen vormt zij het Europäischer Kartellverband Christlicher Studentenverbände, afgekort EKV, een Europese koepel van christelijke studentenkoepels.

Literatuur

• Wehr, Florian, Geschichte des Cartell-Verbandes der katholischen deutschen Studenten-Verbindungen, Paderborn, 1890
• Stitz, Peter, Der akademische Kulturkampf um die Daseinsberechtigung der katholischen Studentenkorporationen in Deutschland und in Österreich von 1903 bis 1908, Gesellschaft für CV Geschichte, München, 1960
• Stitz, Peter, Der CV 1919 - 1938: der hochschulpolitische Weg des Cartellverbandes der katholischen deutschen Studentenverbindungen (CV) vom Ende des 1. Weltkrieges bis zur Vernichtung durch den Nationalsozialismus, Gesellschaft für CV-Geschichte, München, 1970
• Popp, Gerhard, CV in Österreich 1864-1938, Hermann Böhlaus, Wien, 1984, ISBN 320508831X
• Schieweck-Mauk S., Lexikon der CV- und ÖCV-Verbindungen, Gemeinschaft für deutsche Studentengeschichte, Würzburg, 1997, ISBN 3894980400
• Gesellschaft für Studentengeschichte und Studentisches Brauchtum e.V. (Hrsg), CV-Handbuch, 2. Auflage, Regensburg, 2000, ISBN 3922485111
• Hartmann, Gerhard, Der CV in Österreich - Seine Entstehung, Geschichte und Bedeutung, Lahn- Verlag, Wien, 2001, ISBN 378403229X

Externe links

• Cartellverband der katholischen deutschen Studentenverbindungen
• Cartellverband der katholischen österreichischen Studentenverbindungen
• Das Cartell
• Catholica, oktober 2006

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Cartellverband op Wikimedia Commons.

Europäischer Kartellverband