Edward Elgar

Dit artikel valt onder beheer van Dorp:Luisterrijk.

Edward Elgar omstreeks 1925

Edward Elgar (Broadheath, 2 juni 1857 – Worcester, 22 februari 1934) was een Engels componist, en zoon van een pianostemmer, muziekhandelaar en musicus uit Worcester.

Elgar was één van de meest gevierde Engelse componisten van de nieuwe tijd. In 1904 werd hij verheven tot Knight (Ridder) en in 1932 tot Baronet. Later kreeg hij ook eredoctoraten. Naast componist, violist en organist, was Elgar ook nog dirigent en arrangeur. Zijn stijl van componeren heeft iets weg van de stijl van Johannes Brahms, maar bezit toch zijn eigen karakteristieke en persoonlijke uitdrukking.

Jeugd en opleiding

Elgar werd geboren in Broadheath, een dorp gelegen in de buurt van Worcester. Zijn vader was pianostemmer en muziekhandelaar en verkocht tevens bladmuziek. In het gezin werd veel gemusiceerd, waardoor Elgar een goede muzikale basis meekreeg. Hij leerde viool, altviool en orgel bespelen, en hij speelde in verschillende bands en orkesten. Met de muziekleer die hij kreeg, wist hij zich verder te ontwikkelen tot concertmeester, arrangeur en dirigent en lukte het hem muziek te schrijven voor verschillende ensembles.

Zijn eerste composities schreef Elgar voor amateurs

Zijn eerste composities schreef Elgar voor amateurs uit Worcesterhire. Veel van Elgar's latere werken dragen herinneringen mee aan deze behulpzame amateurs die Elgar morele en soms ook financiële steun gaven en die hem hielpen de afstand te overbruggen van geschoolde amateur naar gevestigd componist. Elgar was in feite een vakman die ontroerend mooie werken schreef. Zelf noemde hij zich een doener.

De autodidact Elgar ontwikkelde klanken en liet geluiden ontstaan die overeen kwamen met de basisprincipes die hij zelf had ontdekt met behulp van zijn viool als gids. Gewapend met zijn schetsboek noteerde Elgar meestal in de vrije natuur vluchtige muzikale impulsen, die later thuis onder zijn handen uitgroeiden tot grote orkestwerken.

Bekendste werken

Elgar kreeg bekendheid dankzij enkele, nu nog bekende salonstukken en de ouverture Froissart, die zijn première beleefde op het Worcester Festival van 1890. Dit werd gevolgd door een aantal koorwerken, The Black Knight uit 1893, gevolgd door The saga of King Olaf (1896) en Caractacus uit 1898.

Zijn meest geslaagde oratorium is The Dream of Gerontius (1900) op teksten van kardinaal John Henry Newman. Het gedicht bestaat uit een gebed van een stervende man en het antwoord van engelen en de onderwereld. Een groot aantal werken van Elgar heeft repertoire gehouden. Een voorbeeld hiervan is Variations on an Original Theme for orchestra, beter bekend als de Enigma Variations. Het is een orkestwerk bestaande uit een muzikaal thema en veertien variaties hierop. Aan de Enigma Variations zijn raadsels verbonden. Het stuk bevat ook allerlei verwijzingen naar werk van Ludwig van Beethoven van Felix Mendelssohn en van Wolfgang Amadeus Mozart en blijkt thuis te horen in het muzikaal nationalisme van rond 1900. Een ander bekend werk is Pump and Circumstance Marches nrs. 1-5 opus 39 . De eerste mars met daarin Land of Hope and Glory heeft de grootste bekendheid gekregen. Elk jaar wordt dit deel uitvoerig meegezongen in The last night of the proms.

Verdere ontwikkelingen

Elgar's eerste Symfonie werd enthousiast ontvangen; in één jaar vonden meer dan honderd uitvoeringen plaats. In deze symfonie hanteerde Elgar een terugkerend thema als motto. Zijn Tweede Symfonie wordt door kenners beschouwd als kwalitatief gelijkwaardig aan de eerste, maar werd minder bekend. Andere zeer bekende werken zijn de Serenade in E minor opus 20, Chanson de Matin en Chanson de Nuit. Vooral de twee laatstgenoemde composities - oorspronkelijk opgezet als stukken voor viool en piano - zijn zeer geliefd, misschien juist wel omdat dit goed in het gehoor liggende en pretentieloze muziek is, die de toehoorders in een minzame spanning houdt.

Edward Elgar schreef zijn Vioolconcert speciaal voor Fritz Kreisler, de beroemde Oostenrijkse violist en componist

Zijn Vioolconcert, opus 61, schreef Edward Elgar speciaal voor Fritz Kreisler, de beroemde Oostenrijkse violist en componist. Verder schreef hij werken voor kamerkoor en kamermuziek. Zijn a capella koorwerken zijn bekend gebleven. Ook zijn kamermuziek wordt nog geregeld gespeeld. Van een aantal plaatopnamen van zijn orkestwerken, voerde Elgar zelf de directie. Na de Eerste Wereldoorlog nam Elgars productiviteit snel af. Uit zijn laatste periode dateert nog wel zijn Celloconcert.

Docentschap

Edward Elgar was een tijd hoogleraar in Birmingham. Hier stond hij goed bekend door zijn kennis van de Engelse literatuur. Hij liet hier ook zijn grote voorliefde blijken voor woordspelingen, puzzels, palindromen en mystificatie. Deze passie is ook terug te vinden in zijn muziek, zoals in de eerder genoemde Enigma Variations.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Serenade in E minor opus 20 op YouTube