Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Kum nye: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kum_nye&diff=cur&oldid=10571759 Davin -21 dec 2007 - Davin - 14 jul 2007)
 
Geen bewerkingssamenvatting
 
(2 tussenliggende versies door een andere gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
'''Kum Nye''' ([[Tibetaans]]: Kum Nje, vertaald: ''subtiele lichaamsmassage'') is een bewegingsactiviteit voor ontspanning en is enigszins vergelijkbaar met [[hatha yoga]] of [[Tai Chi]]. Het wordt ook wel ''Tibetaanse heilyoga'' genoemd.
{{Infobox Tibetaanse namen
| afbeelding=
| onderschrift=
| Tibetaans=སྐུ་མཉེ་
| TibPinyin=
| Wylie=sku mnye
| TChinees=
| VChinees=
| HanyuPinyin=
| Mongools=
| Anders=
}}
'''Kum nye''' ([[Wylie (romanisatie)|Wylie]] ''sku mnye''), vertaald: [[massage]] (''mnye'') van het [[energetisch lichaam|energetische lichaam]] (''sku''), is een systeem voor ontspanning en healing en bestaat uit langzame bewegingsoefeningen, meditatieve zitoefeningen en massage.


Kum Nye heeft zijn wortels in een soort [[yoga]] uit [[Tibet]] dat ''Nying-thig tsa-lung'' heet, vertaald: ''yoga van de fijnstoffelijke energieën'', dat de energiekanalen wil ontwikkelen en de gevoeligheid vergroten.
Kum (''sku'') verwijst naar de belichaming en aanwezigheid in de ruimte en nye (''mnye'') naar massage in de zin van wisselwerking waarbij gevoel een rol speelt.<ref >Kum Nye Yoga - Tibetaanse yoga, [http://www.kumnyeyoga.eu/nl/tibetaans_yoga.php Wat is Kum Nye?]</ref>


Er worden veel verschillende vormen van Kum Nye in Tibet beoefend, waaronder [[dzogchen]]. Verder kunnen de verschillende vormen per leraar sterk van elkaar afwijken. De [[Vijf Tibetanen]] zijn oefeningen waarvan verondersteld wordt dat ze eveneens uit een Tibetaanse yoga stammen. De oorsprong van de Vijf Tibetanen is echter onzeker.
== Oorsprong en introductie in het westen ==
Kum nye werd in het Westen geïntroduceerd door Tarthang Tulku. Na zijn komst naar de Verenigde Staten in 1968 heeft hij deze yoga vorm gesystematiseerd en aangepast en meer geschikt gemaakt voor de westerse mens. In 1978<ref name="origin">{{en}}kumnyeyoga.com, [http://www.kumnyeyoga.com/anther-top-level-page '' Lineage'']</ref> publiceerde hij het eerste boek over kum nye.


Kum Nye werd in het Westen geïntroduceerd door de sinds 1969 in de [[Verenigde Staten|VS]] woonachtige Tibetaanse [[Lama (geestelijke)|lama]] [[Tarthang Tulku|Tarthang Tulku Rinpoche]]. Kum Nye bestaat uit stilzitten ([[meditatie]]) met concentratie op het natuurlijke verloop van de adem, heel langzaam en bewust uitgevoerde bewegingen, zelfmassage met drukpunten (een soort [[reflexologie]]) en [[mantra|mantra's]]. Ze hebben tot doel de energie van het lichaam en de geest te stimuleren en op zachte wijze blokkades op te lossen. De oefeningen zijn technisch heel eenvoudig en vereisen geen bijzondere vaardigheden.
Hoewel betrouwbare bronnen ontbreken, was kum nye volgens [[Tarthang Tulku]] al bekend in de tijd van het vroege [[boeddhisme]] en werd het gecontinueerd door yogi’s.<ref name="The Joy of Being">The Joy of Being, advanced Kum Nye Practices for Relaxation, Integration & Concentration, Tarthang Tulku</ref> en is het bewaard gebleven in zowel de [[Tibetaanse geneeskunde|Tibetaans medische]] teksten als in de boeddhistische [[vinaya]]teksten.<ref name="Kum Nye - Tibetaanse Yoga - deel 1">Kum Nye - Tibetaanse Yoga - deel 1, Tarthang Tulku</ref>. Tarthang Tulku stelt ook dat in [[Tibet (gebied)|Tibet]] kum nye niet altijd bekend was.<ref name="The Joy of Being" /> Kum nye werd vaak gebruikt bij andere oefeningen. Bijvoorbeeld Tarthang Tulku schrijft dat bij de lessen in Nying-thig tsa-long soms eerst de theorie en beoefening van kum nye onderwezen werd voordat met Nying-thig tsa-long begonnen werd.<ref name="Kum Nye - Tibetaanse Yoga - deel 1">Kum Nye - Tibetaanse Yoga - deel 1, Tarthang Tulku</ref>


Een voorbeeld van een oefening heet "vliegen". Hierbij worden de armen langzaam vanuit de zij naar boven het hoofd gespreid en weer terug. Een cyclus kan twee tot tien minuten duren. De [[pranayama|ademhaling]] wordt hierbij tegelijk door de neus als de mond aangeraden. De nadruk is aandacht te schenken aan de subtiliteit van de gewaarwordingen.
Tarthang Tulku heeft begin 21e eeuw nieuwe kum nye-oefeningen gegeven en het begrip ''Kum Nye Dance'' geïntroduceerd.<ref>{{en}} [http://www.dharmapublishing.com/pages/kum-nye-retreat-expressions-of-light-being '' dharmapublishing.com''], opgevraagd op 12 september 2011</ref>


==Wetenschappelijk onderzoek==
Het Nyingma Centrum<ref>[http://www.nyingma.nl/lessen-2/kum-nye-yoga/ Kum Nye-yoga]</ref> is door Tarthang Tulku als enige bevoegd verklaard om in deze yogavorm les te geven. Om kum nye te beschermen is er door Stichting Nyingma Centrum een merkrecht geregistreerd op kum nye in de Benelux.<ref>[http://register.boip.int/bmbonline/details/trademark/show.do?markID=680365&markNumber=527705&markNumberType=REG Merkenregister]</ref>
Aan de faculteit [[Psychologie]] van de [[Universiteit Osnabrück]] in Duitsland onderzoekt Prof. Dr. Peter Machemer en zijn medewerkers de helende werking van Kum Nye. Verschillende wetenschappelijke onderzoeksrapporten geven bewijs van de werking van Kum Nye bij [[Psychosomatiek|psychosomatische]] ziektes en [[stress]]preventie.<ref>Störmer-Labonté, M., Ein meditatives Streßbewältigungsprogramm - Evaluation und Indikation bei psychosomatischen Patienten. Forschungsberichte Nr. 100a und 100b, FB Psychologie der Universität Osnabrück, 1994</ref><ref>Machemer, P., Kum Nye und religiöse Erfahrung. In: Dittrich, Hofmann, Leuner (Hg.): Welten des Bewußtseins; Bd. 2: Kulturanthropologische und philosophische Beiträge; S. 105-118. VWB Verlag für Wissenschaft und Bildung, 1993</ref><ref>Störmer-Labonté, M., Machemer, P., Hardinghaus, W., Ein meditatives Streßbewältigungsprogramm bei psychosomatischen Patienten. In: Psychotherapie, Psychosomatik, Medizinische Psychologie, Heft 12, Dezember 1992, S. 409-448</ref><ref>Störmer-Labonté, M., Streß und Streßbewältigung in meditativer Sicht: Die implizite Streßtheorie der Nyingma Psychologie auf dem Hintergrund der transaktionalen Streßtheorie von Lazarus. Forschungsbericht Nr. 77, FB Psychologie der Universität Osnabrück, 1991</ref><ref>Machemer, P., Psychotherapie und Meditation - Zur Verbindung von Gestalttherapie und Kum Nye. In: Integrative Therapie, 3/1991, S. 228-253</ref><ref>Machemer, P., Störmer-Labonté, M., Überlegungen, Erfahrungen und Untersuchungen zur Kum Nye Entspannung. Universität Osnabrück, 1989</ref><ref>Störmer-Labonté, M., Machemer, P., Pilot-Studie zur Entspannung in der Herzinfarktrehabilitation. Forschungsbericht Nr. 65, FB Psychologie der Universität Osnabrück, 1988</ref>


{{Sjabloon:Portaal:yoga}}
== Andere vormen van kum nye ==
Er bestaan verschillende kum nye-systemen en sommige van deze systemen worden ook in het Westen onderwezen.<ref name="arobuddhism.org">{{en}} arobuddhism.org, [http://arobuddhism.org/q-and-a/sku-mnye.html ''Aro - sKu-mNyé'']</ref> In Nederland is de kum nye vorm van Tarthang Tulku het bekendst.


{{bron|bronvermelding=
===Tulku Lobsang===
* Tulku, Tarthang, ''Tibetaanse ontspanning, Kum Nye, massage en ontspanning'', Altamira-Becht, Haarlem, 2004, {{ISBN|9069636336}}
Er is naast de vorm van Tarthang Tulku een vorm die zich meer op massage richt. Deze vorm wordt onderwezen door [[Tulku Lobsang]]. <ref>http://www.tulkulamalobsang.org/teachings/kumnye</ref>
Het lijkt erop dat deze vorm van kum nye dezelfde oorsprong heeft als die van Tarthang Tulku aangezien deze ook in kloosters beoefend werd en als voorbereiding bij andere oefeningen toegepast wordt. Zo wordt deze vorm van kum nye ook als ondersteuning gebruikt voor andere meditatieve en lichaamsgerichte oefeningen zoals tsa-long. Bij beide vormen van kum nye is het laten stromen van de energie van belang en beide vormen zijn erop gericht om evenwicht te herstellen.


{{references}}
Een verschil is dat bij de kum nye variant van Tulku Lobsang iemand een massage ontvangt terwijl in de kum nye variant van Tarthang Tulku zelf-massage onderwezen wordt. Het is onduidelijk of de kum nye variant van Tulku Lobsang ook bewegingsoefeningen bevat zoals wel het geval is bij de vorm van Tarthang Tulku.
}}
 
===Ngak'chang Rinpoche Khandro Déchen===
Een andere vorm van kum nye wordt onderwezen door Ngak'chang Rinpoche en Khandro Déchen.<ref name="arobuddhism.org" /> Hoewel ook hiervoor betrouwbare bronnen ontbreken zou deze vorm gerelateerd zijn aan [[dzogchen]]leringen. Deze oefeningen zijn afkomstig van [[Khyungchen Aro Lingma]] (1886-1923) die deze ontvangen zou hebben via visionaire relevaties van [[Yeshe Tsogyal]].<ref name="arobuddhism.org" /> In de Tibetaanse mythologie is Yeshe Tsogyal de mythische partner van [[Padmasambhava]]. De mythen plaatsen hun bestaan in de tweede helft van de achtste eeuw.
 
Dit systeem bestaat uit totaal 111 oefeningen waarvan er een aantal verborgen zijn en pas geleerd dienen te worden nadat er voldoende ervaring is met de eerste 105 oefeningen. In dit systeem kunnen alleen diegene die dit niveau bereikt hebben, toestemming krijgen om les te geven.<ref name="arobuddhism.org" />
 
===Ku nye===
Gerelateerd aan kum nye (skyu mnye) is ku nye (bsku mnye): traditionele Tibetaanse [[massage]].<ref name="kuNyeVideo">{{en}} video met Dr. Nida Chenagtsang die Ku Nye introduceert, [http://www.youtube.com/watch?v=DwUCv3wZVBQ Ku Nye Tibetan Massage & external Therapies 1]</ref><ref name="shangshung.org">{{en}} shangshung.org, [http://www.shangshung.org/medicineprogram/cakunyecourse/cakunyecourse.php Tibetan Kunye Massage Therapy]</ref>
 
Dit is een vorm van massagetherapie en werkt op het fysieke lichaam.<ref name="iattm.net">{{en}} iattm.net, [http://www.iattm.net/uk/faculties/KN-welcome.htm '' Faculty of Ku Nye'']</ref> Ku nye bestaat uit drie fases:<ref name="kuNyeVideo" />
#Ku - het 'toepassen' of het insmeren van het lichaam met olie of boter zodat het lichaam deze olie opneemt via de huid. Ook kan in deze fase het rustig bewegen en masseren van de gewrichten plaatsvinden. Daarnaast kan in deze fase ook hitte of koude toegepast worden met behulp van warme of koude stenen of verwarmde kruidenstempels.
#Nye - massage waarbij de spieren, pezen en bepaalde punten en kanalen gemasseerd, gekneed of gestretcht worden.
#Chi (Phyis) - in deze fase van Ku Nye wordt de toegepaste olie en het zweet ontstaan tijdens fase 1 en 2 verwijderd.
 
Het is belangrijk dat bij Ku Nye alle drie de fases gedaan worden.<ref name="kuNyeVideo" />
 
===Kum-nye tantra===
De Kum-nye kent ook een [[Tantra (yoga)|tantra]]-variant waarbij zelfinzicht vanuit een non- dualistisch principe de grondslag vormt. Het kernbegrip hier:
:Kom in balans
:en blijf in balans.
De basis van de Kum-nye tantra is uitgeschreven in de "Tantic Practice in Nyingma"<ref>Tantic Practice in Nyingma, Snow Lion, ISBN: 9781559397674</ref> geschreven door [[Khetsun Sangpo]].
 
==Literatuur==
* Tarthang Tulku (2004) ''Tibetaanse ontspanning, Kum Nye, massage en ontspanning'', Altamira-Becht, Haarlem, ISBN 9069636336
* Tarthang Tulku (2010) ''Kum Nye - Tibetaanse Yoga - deel 1'', Dharma Uitgeverij, Amsterdam, ISBN 9073728193
* Tarthang Tulku (1984) ''Kum Nye ontspanning, deel 2 meditatieve bewegingsoefeningen'', Dharma Uitgeverij, Amsterdam, ISBN 9073728096
* Tarthang Tulku (2005) ''The Joy of Being, advanced Kum Nye Practices for Relaxation, Integration & Concentration'', Dharma Publishing, Cazadero CA VS, ISBN 0898003881
* Khandro Dechen (2009) ''Moving Being: Illustrated Handbook of sKu-mNye Yogic Exercises'', Aro Books Worldwide, ISBN 1898185050
* Tarthang Tulku (2012) ''Kum Nye Dancing: Introducing the Mind to the Treasures the Body Offers'', Dharma Publishing, Cazadero CA VS, ISBN 0898000068
* Khetsun Sangpo Rinpoche "Tantic Practice in Nyingma", Snow Lion, ISBN 9781559397674
{{Bron|bronvermelding= {{References}} {{Wikidata|Q1423977}}}}


[[Categorie:Yogastijl]]
[[Categorie:Kum nye| ]]
<!--
[[de:Kum Nye]]
[[en:Kum Nye]]
-->

Huidige versie van 10 mrt 2017 om 06:57

Kum nye
Tibetaans སྐུ་མཉེ་
Wylie sku mnye
rel=nofollow

Kum nye (Wylie sku mnye), vertaald: massage (mnye) van het energetische lichaam (sku), is een systeem voor ontspanning en healing en bestaat uit langzame bewegingsoefeningen, meditatieve zitoefeningen en massage.

Kum (sku) verwijst naar de belichaming en aanwezigheid in de ruimte en nye (mnye) naar massage in de zin van wisselwerking waarbij gevoel een rol speelt.[1]

Oorsprong en introductie in het westen

Kum nye werd in het Westen geïntroduceerd door Tarthang Tulku. Na zijn komst naar de Verenigde Staten in 1968 heeft hij deze yoga vorm gesystematiseerd en aangepast en meer geschikt gemaakt voor de westerse mens. In 1978[2] publiceerde hij het eerste boek over kum nye.

Hoewel betrouwbare bronnen ontbreken, was kum nye volgens Tarthang Tulku al bekend in de tijd van het vroege boeddhisme en werd het gecontinueerd door yogi’s.[3] en is het bewaard gebleven in zowel de Tibetaans medische teksten als in de boeddhistische vinayateksten.[4]. Tarthang Tulku stelt ook dat in Tibet kum nye niet altijd bekend was.[3] Kum nye werd vaak gebruikt bij andere oefeningen. Bijvoorbeeld Tarthang Tulku schrijft dat bij de lessen in Nying-thig tsa-long soms eerst de theorie en beoefening van kum nye onderwezen werd voordat met Nying-thig tsa-long begonnen werd.[4]

Tarthang Tulku heeft begin 21e eeuw nieuwe kum nye-oefeningen gegeven en het begrip Kum Nye Dance geïntroduceerd.[5]

Het Nyingma Centrum[6] is door Tarthang Tulku als enige bevoegd verklaard om in deze yogavorm les te geven. Om kum nye te beschermen is er door Stichting Nyingma Centrum een merkrecht geregistreerd op kum nye in de Benelux.[7]

Andere vormen van kum nye

Er bestaan verschillende kum nye-systemen en sommige van deze systemen worden ook in het Westen onderwezen.[8] In Nederland is de kum nye vorm van Tarthang Tulku het bekendst.

Tulku Lobsang

Er is naast de vorm van Tarthang Tulku een vorm die zich meer op massage richt. Deze vorm wordt onderwezen door Tulku Lobsang. [9] Het lijkt erop dat deze vorm van kum nye dezelfde oorsprong heeft als die van Tarthang Tulku aangezien deze ook in kloosters beoefend werd en als voorbereiding bij andere oefeningen toegepast wordt. Zo wordt deze vorm van kum nye ook als ondersteuning gebruikt voor andere meditatieve en lichaamsgerichte oefeningen zoals tsa-long. Bij beide vormen van kum nye is het laten stromen van de energie van belang en beide vormen zijn erop gericht om evenwicht te herstellen.

Een verschil is dat bij de kum nye variant van Tulku Lobsang iemand een massage ontvangt terwijl in de kum nye variant van Tarthang Tulku zelf-massage onderwezen wordt. Het is onduidelijk of de kum nye variant van Tulku Lobsang ook bewegingsoefeningen bevat zoals wel het geval is bij de vorm van Tarthang Tulku.

Ngak'chang Rinpoche Khandro Déchen

Een andere vorm van kum nye wordt onderwezen door Ngak'chang Rinpoche en Khandro Déchen.[8] Hoewel ook hiervoor betrouwbare bronnen ontbreken zou deze vorm gerelateerd zijn aan dzogchenleringen. Deze oefeningen zijn afkomstig van Khyungchen Aro Lingma (1886-1923) die deze ontvangen zou hebben via visionaire relevaties van Yeshe Tsogyal.[8] In de Tibetaanse mythologie is Yeshe Tsogyal de mythische partner van Padmasambhava. De mythen plaatsen hun bestaan in de tweede helft van de achtste eeuw.

Dit systeem bestaat uit totaal 111 oefeningen waarvan er een aantal verborgen zijn en pas geleerd dienen te worden nadat er voldoende ervaring is met de eerste 105 oefeningen. In dit systeem kunnen alleen diegene die dit niveau bereikt hebben, toestemming krijgen om les te geven.[8]

Ku nye

Gerelateerd aan kum nye (skyu mnye) is ku nye (bsku mnye): traditionele Tibetaanse massage.[10][11]

Dit is een vorm van massagetherapie en werkt op het fysieke lichaam.[12] Ku nye bestaat uit drie fases:[10]

  1. Ku - het 'toepassen' of het insmeren van het lichaam met olie of boter zodat het lichaam deze olie opneemt via de huid. Ook kan in deze fase het rustig bewegen en masseren van de gewrichten plaatsvinden. Daarnaast kan in deze fase ook hitte of koude toegepast worden met behulp van warme of koude stenen of verwarmde kruidenstempels.
  2. Nye - massage waarbij de spieren, pezen en bepaalde punten en kanalen gemasseerd, gekneed of gestretcht worden.
  3. Chi (Phyis) - in deze fase van Ku Nye wordt de toegepaste olie en het zweet ontstaan tijdens fase 1 en 2 verwijderd.

Het is belangrijk dat bij Ku Nye alle drie de fases gedaan worden.[10]

Kum-nye tantra

De Kum-nye kent ook een tantra-variant waarbij zelfinzicht vanuit een non- dualistisch principe de grondslag vormt. Het kernbegrip hier:

Kom in balans
en blijf in balans.

De basis van de Kum-nye tantra is uitgeschreven in de "Tantic Practice in Nyingma"[13] geschreven door Khetsun Sangpo.

Literatuur

  • Tarthang Tulku (2004) Tibetaanse ontspanning, Kum Nye, massage en ontspanning, Altamira-Becht, Haarlem, ISBN 9069636336
  • Tarthang Tulku (2010) Kum Nye - Tibetaanse Yoga - deel 1, Dharma Uitgeverij, Amsterdam, ISBN 9073728193
  • Tarthang Tulku (1984) Kum Nye ontspanning, deel 2 meditatieve bewegingsoefeningen, Dharma Uitgeverij, Amsterdam, ISBN 9073728096
  • Tarthang Tulku (2005) The Joy of Being, advanced Kum Nye Practices for Relaxation, Integration & Concentration, Dharma Publishing, Cazadero CA VS, ISBN 0898003881
  • Khandro Dechen (2009) Moving Being: Illustrated Handbook of sKu-mNye Yogic Exercises, Aro Books Worldwide, ISBN 1898185050
  • Tarthang Tulku (2012) Kum Nye Dancing: Introducing the Mind to the Treasures the Body Offers, Dharma Publishing, Cazadero CA VS, ISBN 0898000068
  • Khetsun Sangpo Rinpoche "Tantic Practice in Nyingma", Snow Lion, ISBN 9781559397674

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  1. º Kum Nye Yoga - Tibetaanse yoga, Wat is Kum Nye?
  2. º (en) kumnyeyoga.com, Lineage
  3. ↑ 3,0 3,1 The Joy of Being, advanced Kum Nye Practices for Relaxation, Integration & Concentration, Tarthang Tulku
  4. ↑ 4,0 4,1 Kum Nye - Tibetaanse Yoga - deel 1, Tarthang Tulku
  5. º (en) dharmapublishing.com, opgevraagd op 12 september 2011
  6. º Kum Nye-yoga
  7. º Merkenregister
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 (en) arobuddhism.org, Aro - sKu-mNyé
  9. º http://www.tulkulamalobsang.org/teachings/kumnye
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 (en) video met Dr. Nida Chenagtsang die Ku Nye introduceert, Ku Nye Tibetan Massage & external Therapies 1
  11. º (en) shangshung.org, Tibetan Kunye Massage Therapy
  12. º (en) iattm.net, Faculty of Ku Nye
  13. º Tantic Practice in Nyingma, Snow Lion, ISBN: 9781559397674
rel=nofollow
Q1423977 op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Kum_nye&oldid=211908"