Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Energietransitie in Duitsland: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Energietransitie_in_Duitsland&oldid=4357732192.- 108.149.153 27 jan 2015 PWSD 16 mrt 2015)
 
Geen bewerkingssamenvatting
 
(10 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
[[Bestand:Energiewende.jpg|thumb|Energietransitie in Duitsland]]
[[Bestand:Energiewende.jpg|thumb|Energietransitie in Duitsland]]
De '''[[Energietransitie|energietransitie]] in Duitsland''' ([[Duits]]: ''Energiewende'') is de overgang in [[Duitsland]] van [[Fossiele brandstof|fossiele brandstoffen]] naar voornamelijk [[Duurzame energie|duurzame energie]].<ref>{{en}} [http://www.agora-energiewende.org/topics/the-energiewende/germanys-clean-energy-transition-what-is-the-energiewende/ Germany's Clean Energy Transition - What is the Energiewende?], agora-energiewende.org</ref>
De '''[[energietransitie]] in Duitsland''' ([[Duits]]: ''Energiewende'') is de overgang in [[Duitsland]] van [[Fossiele brandstof|fossiele brandstoffen]] naar voornamelijk [[duurzame energie]].<ref>{{en}} [http://www.agora-energiewende.org/topics/the-energiewende/germanys-clean-energy-transition-what-is-the-energiewende/ Germany's Clean Energy Transition - What is the Energiewende?], agora-energiewende.org</ref>
 
Het overheidsrapport ''Energiekonzept für eine umweltschonende, zuverlässige und bezahlbare Energieversorgung'' waarin de Energiewende werd geschetst kwam uit in september 2010, vijf maanden voor de [[Kernramp van Fukushima|ramp van Fukushima]].<ref>{{Cite book
| author = Bundesregierung Deutschland
| date = 28 September 2010
| title = Energiekonzept für eine umweltschonende, zuverlässige und bezahlbare Energieversorgung
| trans_title = Energy Concept for an Environmentally-Friendly, Reliable, and Affordable Energy Supply
| publisher = Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (BMWi) und Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit (BMU) (Ministerie voor Economische Zaken en Industrie, en het Ministerie voor milieu, natuurbehoud en nucleaire veiligheid)
| location = Berlin, Deutschland
| url= http://www.bmu.de/files/pdfs/allgemein/application/pdf/energiekonzept_bundesregierung.pdf
}}</ref>. De wetgeving kwam tot stand in 2011. Belangrijkste aspecten zijn:
 
* reductie van broeikasgassen: 80–95% reductie in 2050
* doelstellingen duurzame energie: aandeel van 60% in 2050 (water, zon en wind)
* energie-efficiëntie: electriciteitsefficientie meer dan 50% in 2050
* R&D
 
Volgens de Duitse regering zijn er tot het midden van de eeuw investeringen nodig tot ca. € 550 miljard. Hierbij gaat het om een jaarlijkse investering tot € 15 miljard of 0,5% van het bruto nationaal product. Na dezelfde berekeningen werd besloten dat tot 2050 bijna 90% van al het bewoonde gebied op het vlak van energie verbeterd moet zijn. De kosten hiervoor tussen 2008 en 2050 worden geschat op ca. € 300 miljard.<ref name="bundesregierung">{{de}} [http://www.bundesregierung.de/Content/DE/StatischeSeiten/Breg/Energiekonzept/0-Buehne/kosten-nutzen-energiewende.html Was bringt, was kostet die Energiewende], Die Bundesregierung</ref>
 
In 2020 besloot de regering alle [[kerncentrale]]s uiterlijk tegen 2022 buiten dienst te stellen. Tijdens een bijeenkomst in de kanselarij kwamen de federale regering en de vier bruinkoolproducerende staten overeen de kolengestookte elektriciteitsopwekking in 2035 te beëindigen.<ref>https://www.bundesregierung.de/breg-de/suche/einigung-zum-kohleausstieg-1712888</ref>
 
Het aandeel van duurzame bronnen in het elektriciteitsgebruik in Duitsland steeg van 6% in 2000 tot 38% in 2018.<ref>https://www.bmwi.de/Redaktion/EN/Dossier/renewable-energy.html</ref> In het eerste kwartaal van 2019 was het aandeel 45%.<ref>https://www.pv-magazine.com/2019/04/02/germany-renewables-covered-54-of-net-power-production-in-march/</ref> Eind februari stond 47 GW PV vermogen opgesteld volgens het Bundesnetzagentur.<ref>https://www.pv-magazine.com/2019/04/01/germany-deployed-1-gw-of-solar-in-first-two-months-of-2019/</ref> In 2020 produceerde Duitsland 484 TWh elektriciteit, waarvan 50% uit hernieuwbare energiebronnen.<ref>https://www.ise.fraunhofer.de/content/dam/ise/en/documents/News/electricity_production_germany_2020.pdf p.10</ref>
 
Het doel was, in vergelijking met 1990, broeikas-gasemissie tenminste 55% te verminderen in 2030, 70% in 2040 en meer dan 80% in 2050. Het energie eindgebruik moet 30% duurzaam zijn in 2030, 45% in 2040 en 60% in 2050. Voor het elektriciteits eindgebruik zijn de streefcijfers minstens 50% in 2030, 65% in 2040 en 80% in 2050.<ref>https://www.bmwi.de/Redaktion/EN/Publikationen/Energie/sechster-monitoring-bericht-zur-energiewende-kurzfassung.pdf?__blob=publicationFile&v=7 blz.5</ref>


Vormen van duurzame energie zijn [[Zonne-energie|zonne-]] en [[Windenergie|windenergie]], [[biomassa]] en [[waterkracht]]. Deze zijn (schonere) alternatieven voor de huidige vormen van fossiele energie ([[aardolie]], [[Bruinkool|bruin-]] en [[steenkool]] en [[aardgas]] en [[Kernenergie|nucleaire energie]]).
Op 24 juni 2021 keurde de Bondsdag de strengere klimaatbeschermingswet goed die door de regeringscoalitie was voorgesteld. Voor het eerst is er ook een negatieve klimaatdoelstelling wettelijk vastgelegd: volgens deze moet de negatieve uitstoot na 2045 worden gehaald. De nieuwe wet stelt bindende emissiereductiedoelstellingen vast (vergeleken met 1990): 65% tegen 2030 oplopend tot 100% in 2045. Tot op heden is de uitstoot met 40 procent gedaald ten opzichte van 1990.<ref>https://www.deutschlandfunk.de/auf-dem-weg-zur-klimaneutralitaet-die-neuen-klimaziele-fuer.2897.de.html?dram:article_id=496894#a</ref> Duitsland stemde in nov 2021 zijn doelstelling voor hernieuwbare energie af op een hogere bruto elektriciteitsvraag van 680-750 TWh in 2030. 80 procent hiervan moet afkomstig zijn van hernieuwbare energiebronnen. Dienovereenkomstig wordt het netwerk versneld uitgebreid. Het doel voor de uitbreiding van fotovoltaïsche energie (PV) is circa 200 GW in 2030. Alle geschikte dakoppervlakken zullen in de toekomst voor zonne-energie worden gebruikt. Twee procent van het landoppervlak wordt bestemd voor windenergie. De capaciteiten voor windenergie op zee worden naar minimaal 30 GW 2030, 40 GW 2035 en 70 GW 2045 aanzienlijk verhoogd. Duitsland stimuleert de Europese offshore-samenwerking en versterkt grensoverschrijdende projecten in Noord- en Oostzee. Duitsland wil in 2030 50 procent van de warmte klimaatneutraal willen opwekken. Om zo snel mogelijk door te gaan met de ontwikkeling van een efficiënte waterstofeconomie en de benodigde import- en transportinfrastructuur wil Duitsland een elektrolysecapaciteit in 2030 van ongeveer 10 gigawatt bereiken.<ref>https://www.spd.de/fileadmin/Dokumente/Koalitionsvertrag/Koalitionsvertrag_2021-2025.pdf</ref>


==Kosten==
Volgens het coalitieakkoord van nov 2021 stopt Duitsland al in 2030 met kolenverbranding en moet 80 procent van alle energie uit duurzame bronnen komen.<ref>https://www.nrc.nl/nieuws/2021/11/24/wie-worden-de-gezichten-van-de-duitse-regering-a4066699</ref>
Volgens de Duitse regering zijn er tot het midden van de eeuw investeringen nodig tot ca. € 550 miljard. Hierbij gaat het om een jaarlijkse investering tot € 15 miljard of 0,5% van het [[bruto nationaal product]]. De conclusie na deze berekeningen is dat tot 2050 bijna 90% van alle bewoonde gebieden op het vlak van energie verbeterd moet zijn. De kosten hiervoor tussen 2008 en 2050 worden geschat op ca. € 300 miljard.<ref name="bundesregierung">{{de}} [http://www.bundesregierung.de/Content/DE/StatischeSeiten/Breg/Energiekonzept/0-Buehne/kosten-nutzen-energiewende.html Was bringt, was kostet die Energiewende], Die Bundesregierung</ref>


[[Bestand:100% erneuerbare Energien. Mit der CDU..jpg|thumb|left|"100% duurzame energie. Met de [[Christlich Demokratische Union Deutschlands (Bondsrepubliek)|CDU]]."]]
Probleem is vooralsnog het energietransport. Windenergie wordt hoofdzakelijk opgewekt in het noorden, en zonne-energie in het oosten. Het industriële energieverbruik concentreert zich echter in het zuiden. De vier geplande gelijkstroom hoogspanningslijnen, die ondergronds worden gelegd om weerstand van de bevolking langs de trajecten te verminderen, zijn niet toereikend voor het duurzame elektriciteit transport voorzien in 2050.<ref>https://www.cleanenergywire.org/dossiers/energy-transition-and-germanys-power-grid</ref>
==Werkgelegenheid==
Zoals hierboven gesteld, gaat het bij de energietransitie niet alleen om het opwekken en opslaan van duurzame energie, maar ook om hoe ermee omgegaan dient te worden. Zo moeten huizen op zo'n manier verbeterd worden dat ze bijvoorbeeld meer [[warmte]] binnenhouden, zodat er op koudere dagen minder gebruik van de kachel gemaakt hoeft te worden. Het verbeteren van deze huizen draagt bij aan de [[Werkgelegenheid|werkgelegenheid]]. Uit de [[bouw]]sector profiteren in dit geval vooral de plaatselijke bouwbedrijven uit de middenstand. Hierdoor zijn velen ervan verzekerd dat ze hun baan kunnen behouden of een baan kunnen gaan krijgen door de extra arbeidsplaatsen die beschikbaar komen.<ref name="bundesregierung" />


==Invloed op de rest van de wereld==
Jan 2022 schreef de federale regering aan de Europese Commissie dat voor een beperkte overgangsperiode ultramoderne gasgestookte elektriciteitscentrales Duitsland's uitfasering van kolen en zo op korte termijn CO2-besparingen mogelijk kunnen maken.<ref>https://www.euractiv.com/section/energy-environment/news/germany-takes-firm-pro-gas-stance-in-green-taxonomy-feedback-to-eu/</ref> Maar juni 2022 kondigde de economie minister aan dat Duitsland weer kolencentrales gaat opstarten om aardgas te besparen nadat Rusland gasleveringen aan Europa had stopgezet.<ref>https://www.nytimes.com/2022/06/19/world/europe/germany-russia-gas.html</ref>
Het Duitse intitiatief om het hele land uiteindelijk te voorzien van groene energie is een ambitieus project. Tevens is het een zeer modern idee. De energietransitie zal ongetwijfeld invloed hebben op Nederland, als buurland zijnde. De energietransitie kan vooral een groot voorbeeld zijn voor Nederland. [[Mark Rutte|Rutte]] staat niet te springen om maatregelen om over te stappen naar compleet groene energie. De regering streeft slechts naar een reductie van CO<sub>2</sub>  van 40%, wat weinig ambitieus is vergeleken met de energietransitie.<ref name="Greenpeace Nederland">{{nl}} [http://www.greenpeace.nl/2014/Opiniestukken/Nederland-heeft-te-weinig-lef-voor-een-Energiewende/.html Nederland heeft te weinig lef voor een Energiewende], Greenpeace Nederland</ref> Is het omdat Nederland gewoon te weinig lef heeft voor de energietransitie? Sommigen zullen beweren van wel, anderen zullen beweren van niet en zullen met allerlei economische argumenten komen. Gelukkig heeft Duitsland in de rest van de wereld meer succes met hun groene initiatief. Australië gebruikt al zonnepanelen die afkomstig zijn van Duitse fabrikant Bosch. <ref name="Solar Charge">{{en}} [http://www.solarcharge.com.au/solarpanelsaustralia.php.html Solar Panels], Solar Charge</ref> Ook in Japan is de energietransitie zeer populair. Men ziet Duitsland daar als een wereldleider als het gaat om het promoten van duurzame energie. Logisch, want na
[[Fukushima]] is het zeer makkelijk om voor te stellen dat [[Japan]] klaar is met kerncentrales en over wil stappen naar iets wat in de eerste instantie gewoon veiliger is. Met Japan aan Duitslands kant zal de energietransitie ook op technologisch vlak een voordeel hebben.<ref name="The Energiewende">{{en}} [http://energytransition.de/2013/03/f-the-energiewende-blueprint-for-the-transition-in-japan/.html The Energiewende – blueprint for the energy transition in Japan?], The Energiewende</ref> Over de hele wereld begint Duitsland een voorloper te worden op het gebied van groene energie, voornamelijk in Azië.


==Meningen op energietransitie==
In oktober 2022 keurde het Duitse ministerie van energie de uitbreiding goed van de RWE bruinkool open mijn in Lutzerath, waarbij het beweerde dat het "noodzakelijk is voor energiezekerheid".<ref>{{Cite web |date= 2022-10-14 |title=Duits dorp bij Roermond verliest strijd tegen bruinkoolmijn |url=https://nos.nl/artikel/2448356-duits-dorp-bij-roermond-verliest-strijd-tegen-bruinkoolmijn |toegangsdatum =2022-10-18 |website=nos.nl}}</ref> De regering verklaarde ook dat de nog operationele kerncentrales niet eind 2022 zullen worden gesloten, maar in werking zullen blijven tot 15 april om de elektriciteitsvraag tijdens de winter te helpen opvangen.<ref>{{Cite web |date=2022-10-17 |title=Duitsland verlengt levensduur van alle drie de kerncentrales |url=https://www.politico .eu/article/germany-olaf-scholz-extends-lifespan-of-all-three-nuclear-power-plants/ |access-date=2022-10-18 |website=POLITICO |language=en-US}}</ref>
In de Duitse politiek zijn er door de jaren heen plannen opgesteld om groene energie soepel te houden, vooral op gebied van de kosten en zo min mogelijke aantasting van de natuur. Belangrijke oorzaken voor onbetaalbare duurzame energie is vooral de hoeveelheid energie die geproduceerd wordt, maar ook de ongecontroleerde gesubsidieerde groene energie.<ref name="Green Peace">{{nl}} [http://www.greenpeace.nl/campaigns/schone-energie/het-probleem/Kernenergie-onnodig-onveilig-en-duur/ Kernenergie onnodig, onveilig en duur], Greenpeace Nederland</ref> Ook regeringen moeten tot het besluit komen om belasting op stroomprijzen te laten dalen. Begin januari 2014 waren de plannen<ref name="Duitslandnieuws">{{nl}} [http://duitslandnieuws.nl/archief/2014/01/sigmar-gabriels-plannen-om-dure-energiewende-te-hervormen-gaan-niet-ver-genoeg/.html Sigmar Gabriels plannen om dure Energiewende te hervormen gaan ‘niet ver genoeg’], Duitslandnieuws</ref> opnieuw opgericht door de Duitse regering met als doel om lagere vergoedingen waar te maken voor leveranciers van duurzame energie door marktwerking. Ook het indammen van geplande windmolens is een aandachtspunt.<ref name="De Correspondent">{{nl}} [https://decorrespondent.nl/711/De-drie-keerzijden-van-duurzaam-Duitsland/78358599-eb5e1902 .html De drie keerzijden van duurzaam Duitsland], De Correspondent</ref> Economisch gezien zou deze plannen niet veel effect hebben, aangezien het verlagen van de kosten het doel was, wat totaal terzijde staat van de plannen om duurzame energie te verminderen. Hiervoor zou een [http://se.epochtimes.com/SPD-Ministerpraesident-Albig-kritisiert-Gabriels-Energiewendereform-a1123946.html masterplan] opgesteld zijn door minister president [[https://en.wikipedia.org/wiki/Torsten_Albig|Torsten Albig]]<ref name="DW">{{de}} [http://www.dw.de/masterplan-soll-energiewende-regeln/a-16352810.html titel van artikel], DW</ref> Deze theoretische plannen belooft een hoop met wat onenigheden, het blijft overigens wel zeker dat de energietransitie voor lang nog een aandachtspunt zal zijn waarbij men hoopt op economische vooruitgang.


De bevolking is in het algemeen positief van mening over groene energie, ondanks de nadelige hoge kosten en de aangetaste milieu door windmolens. Dit laatste blijft een probleem voor natuurliefhebbers, wandelaars en mensen die aan de [http://nos.nl/artikel/685075-meer-windmolens-aan-duitse-kust.html kust] wonen. Men komt ondanks de [http://www.z24.nl/economie/10-redenen-waarom-de-duitse-energiewende-zo-complex-is-449899 nadelen] van energietransitie tot de conclusie dat atoomenergie en kolencentrales hoe dan ook weg mogen blijven. Verder is uit onderzoek<ref name="Energie business">{{nl}} [http://www.energiebusiness.nl/2014/01/02/energietransitie-banenmotor-in-duitsland/.html 'Energietransitie banenmotor in Duitsland'], Energie business</ref> gebleken dat energietransitie tot meer banen in de duurzame energiesector leidt.
{{Wikidata|Q16980483}}
 
{{Appendix}}
{{Appendix}}


[[Categorie:Energie in Duitsland]]
[[Categorie:Energie in Duitsland]]

Huidige versie van 10 feb 2023 om 09:46

Bestand:Energiewende.jpg
Energietransitie in Duitsland

De energietransitie in Duitsland (Duits: Energiewende) is de overgang in Duitsland van fossiele brandstoffen naar voornamelijk duurzame energie.[1]

Het overheidsrapport Energiekonzept für eine umweltschonende, zuverlässige und bezahlbare Energieversorgung waarin de Energiewende werd geschetst kwam uit in september 2010, vijf maanden voor de ramp van Fukushima.[2]. De wetgeving kwam tot stand in 2011. Belangrijkste aspecten zijn:

  • reductie van broeikasgassen: 80–95% reductie in 2050
  • doelstellingen duurzame energie: aandeel van 60% in 2050 (water, zon en wind)
  • energie-efficiëntie: electriciteitsefficientie meer dan 50% in 2050
  • R&D

Volgens de Duitse regering zijn er tot het midden van de eeuw investeringen nodig tot ca. € 550 miljard. Hierbij gaat het om een jaarlijkse investering tot € 15 miljard of 0,5% van het bruto nationaal product. Na dezelfde berekeningen werd besloten dat tot 2050 bijna 90% van al het bewoonde gebied op het vlak van energie verbeterd moet zijn. De kosten hiervoor tussen 2008 en 2050 worden geschat op ca. € 300 miljard.[3]

In 2020 besloot de regering alle kerncentrales uiterlijk tegen 2022 buiten dienst te stellen. Tijdens een bijeenkomst in de kanselarij kwamen de federale regering en de vier bruinkoolproducerende staten overeen de kolengestookte elektriciteitsopwekking in 2035 te beëindigen.[4]

Het aandeel van duurzame bronnen in het elektriciteitsgebruik in Duitsland steeg van 6% in 2000 tot 38% in 2018.[5] In het eerste kwartaal van 2019 was het aandeel 45%.[6] Eind februari stond 47 GW PV vermogen opgesteld volgens het Bundesnetzagentur.[7] In 2020 produceerde Duitsland 484 TWh elektriciteit, waarvan 50% uit hernieuwbare energiebronnen.[8]

Het doel was, in vergelijking met 1990, broeikas-gasemissie tenminste 55% te verminderen in 2030, 70% in 2040 en meer dan 80% in 2050. Het energie eindgebruik moet 30% duurzaam zijn in 2030, 45% in 2040 en 60% in 2050. Voor het elektriciteits eindgebruik zijn de streefcijfers minstens 50% in 2030, 65% in 2040 en 80% in 2050.[9]

Op 24 juni 2021 keurde de Bondsdag de strengere klimaatbeschermingswet goed die door de regeringscoalitie was voorgesteld. Voor het eerst is er ook een negatieve klimaatdoelstelling wettelijk vastgelegd: volgens deze moet de negatieve uitstoot na 2045 worden gehaald. De nieuwe wet stelt bindende emissiereductiedoelstellingen vast (vergeleken met 1990): 65% tegen 2030 oplopend tot 100% in 2045. Tot op heden is de uitstoot met 40 procent gedaald ten opzichte van 1990.[10] Duitsland stemde in nov 2021 zijn doelstelling voor hernieuwbare energie af op een hogere bruto elektriciteitsvraag van 680-750 TWh in 2030. 80 procent hiervan moet afkomstig zijn van hernieuwbare energiebronnen. Dienovereenkomstig wordt het netwerk versneld uitgebreid. Het doel voor de uitbreiding van fotovoltaïsche energie (PV) is circa 200 GW in 2030. Alle geschikte dakoppervlakken zullen in de toekomst voor zonne-energie worden gebruikt. Twee procent van het landoppervlak wordt bestemd voor windenergie. De capaciteiten voor windenergie op zee worden naar minimaal 30 GW 2030, 40 GW 2035 en 70 GW 2045 aanzienlijk verhoogd. Duitsland stimuleert de Europese offshore-samenwerking en versterkt grensoverschrijdende projecten in Noord- en Oostzee. Duitsland wil in 2030 50 procent van de warmte klimaatneutraal willen opwekken. Om zo snel mogelijk door te gaan met de ontwikkeling van een efficiënte waterstofeconomie en de benodigde import- en transportinfrastructuur wil Duitsland een elektrolysecapaciteit in 2030 van ongeveer 10 gigawatt bereiken.[11]

Volgens het coalitieakkoord van nov 2021 stopt Duitsland al in 2030 met kolenverbranding en moet 80 procent van alle energie uit duurzame bronnen komen.[12]

Probleem is vooralsnog het energietransport. Windenergie wordt hoofdzakelijk opgewekt in het noorden, en zonne-energie in het oosten. Het industriële energieverbruik concentreert zich echter in het zuiden. De vier geplande gelijkstroom hoogspanningslijnen, die ondergronds worden gelegd om weerstand van de bevolking langs de trajecten te verminderen, zijn niet toereikend voor het duurzame elektriciteit transport voorzien in 2050.[13]

Jan 2022 schreef de federale regering aan de Europese Commissie dat voor een beperkte overgangsperiode ultramoderne gasgestookte elektriciteitscentrales Duitsland's uitfasering van kolen en zo op korte termijn CO2-besparingen mogelijk kunnen maken.[14] Maar juni 2022 kondigde de economie minister aan dat Duitsland weer kolencentrales gaat opstarten om aardgas te besparen nadat Rusland gasleveringen aan Europa had stopgezet.[15]

In oktober 2022 keurde het Duitse ministerie van energie de uitbreiding goed van de RWE bruinkool open mijn in Lutzerath, waarbij het beweerde dat het "noodzakelijk is voor energiezekerheid".[16] De regering verklaarde ook dat de nog operationele kerncentrales niet eind 2022 zullen worden gesloten, maar in werking zullen blijven tot 15 april om de elektriciteitsvraag tijdens de winter te helpen opvangen.[17]

Q16980483 op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º (en) Germany's Clean Energy Transition - What is the Energiewende?, agora-energiewende.org
  2. º Bundesregierung Deutschland, Energiekonzept für eine umweltschonende, zuverlässige und bezahlbare Energieversorgung. Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (BMWi) und Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit (BMU) (Ministerie voor Economische Zaken en Industrie, en het Ministerie voor milieu, natuurbehoud en nucleaire veiligheid), Berlin, Deutschland (28 September 2010)
  3. º (de) Was bringt, was kostet die Energiewende, Die Bundesregierung
  4. º https://www.bundesregierung.de/breg-de/suche/einigung-zum-kohleausstieg-1712888
  5. º https://www.bmwi.de/Redaktion/EN/Dossier/renewable-energy.html
  6. º https://www.pv-magazine.com/2019/04/02/germany-renewables-covered-54-of-net-power-production-in-march/
  7. º https://www.pv-magazine.com/2019/04/01/germany-deployed-1-gw-of-solar-in-first-two-months-of-2019/
  8. º https://www.ise.fraunhofer.de/content/dam/ise/en/documents/News/electricity_production_germany_2020.pdf p.10
  9. º https://www.bmwi.de/Redaktion/EN/Publikationen/Energie/sechster-monitoring-bericht-zur-energiewende-kurzfassung.pdf?__blob=publicationFile&v=7 blz.5
  10. º https://www.deutschlandfunk.de/auf-dem-weg-zur-klimaneutralitaet-die-neuen-klimaziele-fuer.2897.de.html?dram:article_id=496894#a
  11. º https://www.spd.de/fileadmin/Dokumente/Koalitionsvertrag/Koalitionsvertrag_2021-2025.pdf
  12. º https://www.nrc.nl/nieuws/2021/11/24/wie-worden-de-gezichten-van-de-duitse-regering-a4066699
  13. º https://www.cleanenergywire.org/dossiers/energy-transition-and-germanys-power-grid
  14. º https://www.euractiv.com/section/energy-environment/news/germany-takes-firm-pro-gas-stance-in-green-taxonomy-feedback-to-eu/
  15. º https://www.nytimes.com/2022/06/19/world/europe/germany-russia-gas.html
  16. º Duits dorp bij Roermond verliest strijd tegen bruinkoolmijn (2022-10-14).
  17. º .eu/article/germany-olaf-scholz-extends-lifespan-of-all-three-nuclear-power-plants/ Duitsland verlengt levensduur van alle drie de kerncentrales (in en-US) (2022-10-17).
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Energietransitie_in_Duitsland&oldid=344585"