Station Leiden Centraal

Leiden Centraal
Station Leiden Centraal (Centrumzijde)
Plaats	Leiden
Opening	17 augustus 1842
Perronsporen	6 (w.o. 2 kopsporen)
Perrons	3
Vervoerder(s)	NS
Reizigers	64.712 (2012) per dag
Coördinaten	52°09′59″N 4°28′56″E
Externe link	NS-stationsinformatie

Rijnsburgerviaduct 1960, Station Leiden, Blauwe tram uit de richting Katwijk en een locomotief boven het viaduct onder station Leiden, nu Leiden Centraal, die meewerkt aan een belastingsproef voor de nieuwe sporen in 1960.

Station Leiden Centraal is het grootste spoorwegstation in de Zuid-Hollandse stad Leiden (aan de zuidoostelijke kant van de stad ligt station Leiden Lammenschans en aan de zuidwestelijke kant, op de grens van de gemeenten Leiden en Voorschoten, ligt station De Vink).

Geschiedenis

Het eerste station Leiden werd geopend op 17 augustus 1842 aan de Oude Lijn, de eerste spoorlijn van de HIJSM. Het oorspronkelijke stationsgebouw werd in 1879 vervangen door een nieuw gebouw van D.A.N. Margadant.

Goederenloods Station Leiden (ca. 1885)

In 1955, toen de spoorlijn omhoog werd gebracht, werd het station van Margadant vervangen door een ander gebouw, ontworpen door H.G.J. Schelling. Het werd gekenmerkt door een grijze betonnen bouw, die in die jaren ook werd toegepast bij de stations van Arnhem, Enschede, Hengelo en Zutphen. Er waren veel pilaren in de hal en de gangen. Via een trap kon de hoofduitgang bereikt worden. Na de komst van de Schiphollijn werd het station te klein voor het steeds groeiende aantal reizigers, vooral de hal en de tunnel naar de perrons. Voor het doorgaande autoverkeer, dat direct voor het station langs reed, werd in de vroege jaren negentig een tunnel aangelegd.

Huidig station

Het huidige stationsgebouw van architect Harry Reijnders is het vierde en werd in 1996 opgeleverd. Het bestaat uit witte vakwerkconstructies. Kenmerkend is de entree, bestaande uit een gebogen witte schelp. Aanvankelijk werd bij de hoofdingang een grote, aparte ruimte voor de kaartverkoop geopend. Met de komst van de kaartautomaten in de stationshal blijkt deze ruimte, die door het hoge plafond maar moeilijk te verwarmen was, grotendeels overbodig. De vloer van het station bestond oorspronkelijk uit wit en lichtblauw gekleurde tegels. Hoewel deze vloer een lichte aanblik gaf, bleken de eerste problemen al snel: bij nat weer werd de tegelvloer snel glad. In het voorjaar van 2009 kwam er een nieuwe vloer, bestaande uit de standaard grijze vloertegels, zoals die tegenwoordig gebruikt worden bij vervanging van vloeren of nieuwbouw van stations. Door lekkages komt geregeld water op de vloer terecht. Wat dit betreft was het oude station beter: op de grauwe betonnen vloer kon men eenvoudigweg niet uitglijden.

Tegen het einde van de 20e eeuw waren er twee grote spoorweguitbreidingen rond Leiden.

• Door de Schiphollijn, die na de indienststelling van de Ringspoorbaan in 1986 een tweede verbinding gaf met Amsterdam Centraal, werd Leiden een belangrijk spoorwegknooppunt met veel overstappende reizigers.
• Door het drukke treinverkeer op de Schiphollijn was het traject Leiden - Den Haag een flessenhals geworden, zodat het viersporig werd gemaakt. Hierdoor werd een spooruitbreiding van het station noodzakelijk, die in 1995 werd uitgevoerd.

Sinds de verbouwing bestaat het station uit een perron met twee kopsporen 1 en 2, twee eilandperrons met de sporen 4 en 5 (centrumzijde) resp. 8 en 9 (zeezijde) en vier niet-perronsporen 3, 6, 7 en 10. Het eilandperron aan de zeezijde werd in westelijke richting opgeschoven. Daardoor kwam er ruimte om het doorgaande middenspoor te verdubbelen tot de sporen 6 en 7, zodat internationale treinen - de Beneluxtrein, die sinds 1998 hier niet meer stopte, en later ook de Thalys - konden passeren. De twee eilandperrons zijn zodanig verlengd dat twee achter elkaar staande treinen ieder apart kunnen worden afgehandeld, dankzij wisselverbindingen met de aangrenzende sporen (overloopwissels). Hierdoor stoppen sommige treinen aan de noordkant van het station buiten de overkapping, op afstand van de trappen, de liften en de centrale stationshal.

Toen het nieuwe station werd geopend claimde de gemeente dat haar station, in reizigersaantallen het vijfde van Nederland, recht had op de aanduiding Centraal station. NS besloot toen de vijf stations met de grootste reizigersaantallen (Amsterdam CS, Utrecht CS, Den Haag CS, Rotterdam CS en Leiden) de toevoeging 'Centraal' te geven. In 1997 werd het station Leiden Centraal gedoopt.

Aan de voorzijde (centrumzijde) van het station bevinden zich een busstation en de taxibrug met daaronder een verdiepte fietsenstalling. Het doorgaande autoverkeer wordt hier onderlangs geleid in de in 1997 geopende Stationspleintunnel. Aan de achterzijde (zeezijde) is een verdiepte (gratis) bewaakte fietsenstalling met ruimte voor ruim 2.000 fietsen.

Aanpassingen voor de OV-chipkaart

Het is een station met poortjes. In 2007 zijn de poortjes geplaatst. Het OV-chipkaartgebied bestaat uit de perrons en het grootste deel van de stationstraverse met winkels en horeca. De kaartautomaten, de lokettenhal en een aantal winkels vallen er buiten. De poortjes staan open.

De gemeente Leiden, die de stationstunnel ziet als een belangrijke voetgangersverbinding tussen het centrum en het stadsdeel achter het station (met onder meer het Leids Universitair Medisch Centrum en het Level-gebouw), heeft bezwaar gemaakt tegen de voorgenomen afsluiting met poortjes voor niet-reizigers. De NS heeft verplaatsing van de poortjes naar onderaan of bovenaan de trappen onderzocht, maar deze plaatsen bleken niet geschikt. De NS biedt wel een gratis passagerecht, maar men zal als borg een instaptarief van € 20 moeten betalen. Bij een langer verblijf dan zestig minuten is men dit bedrag kwijt. Op 29 augustus 2011 heeft de gemeente besloten op te treden tegen de poortjes omdat ze zonder vergunning zijn neergezet en omdat het bestemmingsplan aangeeft dat de stationshal een voetgangerstraverse is. De poorten zullen in de loop van 2015 gesloten worden ondanks protesten.

Proefstation Leiden

In 2007 werd station Leiden Centraal een proefstation voor de nieuwe "wereldstations" van de Nederlandse Spoorwegen. Op het station werden ideeën daarvoor beproefd. Leiden Centraal moest hiervoor worden verbouwd en dit was eind 2009 gereed. Niet iedereen toonde zich enthousiast over de verbouwingsplannen. De gemeente Leiden liet de bouw zelfs korte tijd stilleggen omdat vergunningen ontbraken. De bezwaren van de architect van het gebouw, Harry Reijnders, waren fundamenteler en richtten zich vooral tegen de versmalling van de centrale hal.

RijnGouwelijn

Door wijzigingen in het politieke beleid en doordat de bekostiging niet rond kwam, wordt de RijnGouwelijn, een lightrailverbinding van Gouda naar Katwijk/Noordwijk via Leiden Centraal, niet aangelegd.

Knooppunt

Naast de vele treinen, zoals de intercity op de informatiezuil, rijden er beneden op het stationsplein vele bussen, naar vele bestemmingen.

Station Leiden Centraal is een knooppunt van openbaar vervoerverbindingen.

De intercity op de wisselende informatiezuil is niet meer kloppend. Deze intercity stopt nu ook op een aantal kleinere stations, zoals Laan van N.O.I. en Schiedam Centrum. Het beginpunt is Diemen (noord) en/of Amsterdam Centraal of Lelystad Centrum. Het eindpunt is bijna altijd Vlissingen en soms Roosendaal. Deze trein wordt afgewisseld door een trein die ook naar Lelystad Centrum gaat, maar dan via Amsterdam-Rai, Diemen-Zuid, Weesp en vele andere (tussengelegen) stations. Via deze lijn komt men gemakkelijk in de Bijlmermeer, in Amsterdam-Zuidoost, via Diemen-Zuid en dan enkele metro- of bushaltes. Het eindpunt aan de andere richting is Den Haag Centraal. Deze informatie is hieronder ook te zien in het schema en het andere deel van de informatie is slechts te zien als "Schiphollijn", de tweede regel bij "Spoorlijnen".

Spoorlijnen

Er komen de volgende spoorlijnen samen:

• de Spoorlijn Amsterdam - Rotterdam ("Oude Lijn"): Amsterdam Centraal / Hoorn – Haarlem - Leiden - Den Haag HS – Rotterdam Centraal en verder;
• de Spoorlijn Weesp - Leiden ("Schiphollijn"): Amsterdam / Weesp – Schiphol – Leiden – Den Haag Centraal / Rotterdam Centraal en verder;
• de Spoorlijn Woerden - Leiden: Leiden – Alphen aan den Rijn – Utrecht / Gouda.

Het station wordt in de dienstregeling 2015 door de volgende treinseries bediend:

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
700	Intercity	Schiphol – Hilversum – Amersfoort – Zwolle – Groningen	Stopt tussen Zwolle en Groningen op alle stations. Vleugeltrein 10700 Zwolle – Leeuwarden.
1400	Intercity	Utrecht Centraal – Amsterdam Centraal – Schiphol – Leiden Centraal – Den Haag HS – Rotterdam Centraal	Nachtnet. De treinserie 21400 voor de trajectverlengingen Rotterdam Centraal – Eindhoven en Utrecht Centraal – Eindhoven rijden uitsluitend in de nachten volgend op vrijdag en zaterdag.
2100	Intercity (NS)	Amsterdam Centraal – Haarlem – Leiden Centraal – Den Haag Centraal	Rijdt alleen tijdens de spits van maandag t/m donderdag.
2200	Intercity (NS)	Amsterdam Centraal – Amsterdam Sloterdijk – Haarlem – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal – Dordrecht – Roosendaal – Vlissingen	Rijdt op weekdagen overdag tweemaal per uur: eenmaal tussen Roosendaal en Vlissingen alleen stoppend te Bergen op Zoom, Goes en Middelburg, en eenmaal stoppend op alle stations daar; deze laatste vormt op weekdagen overdag een scheve halfuursdienst met serie 6100.
2600	Intercity	Den Haag Centraal – Leiden Centraal – Schiphol – Amsterdam Centraal
4300	Sprinter	Den Haag Centraal – Leiden Centraal – Schiphol – Weesp – Almere Centrum – Almere Oostvaarders ( – Lelystad Centrum)	Rijdt alleen 's avonds en zondags van/naar Lelystad
6300	Sprinter	Den Haag Centraal – Leiden Centraal – Haarlem
8800	Intercity	Leiden Centraal – Alphen aan den Rijn – Woerden – Utrecht Centraal
12600	Intercity (NS)	Groningen – Assen – Zwolle – Lelystad Centrum – Almere Centrum – Amsterdam Centraal	Een trein op vrijdag- en zaterdagnacht in de richting van Amsterdam Centraal.
12700	Intercity	Rotterdam Centraal – Utrecht Centraal – Amersfoort – Zwolle – Leeuwarden	Spitsverdubbeling van treinserie 700.
19500	Sprinter	Leiden Centraal – Alphen aan den Rijn – Gouda	Rijdt alleen in de spits

Galerij

• 

  Aangekomen sprinter uit de richting Schiphol, op Leiden Centraal, 11 juli 2015 16:25

• 

  Achterzijde stationshal

• 

  Busstation Leiden Centraal met een net aankomende internationale trein boven

• 

  Perronnen voor stads- en streekbussen en dergelijke

• 

  Informatiebalie, nabij de plaats waar vroeger de loketten waren (nu winkels)

• 

  Interieur sprinter Weesp - Den Haag Centraal (via Leiden)

• 

  OV-chip poortjes en een nieuwe trap / bovenverdieping

• 

  Sprinter met informatiebord met bestemmingen

• 

  Achterzijde station met omringende gebouwen station en stadsbus 4, die stopt bij de halte "Achterzijde station / LUMC"

• 

  Informatiekaarten op een perron met vertrektijden voor alle richtingen en een spoorkaart van Nederland.

• 

  Toegangspoortjes voor de OV-chip. Men kan hier vrij doorheen lopen om naar de winkels te lopen of naar de andere zijde van het station, richting het ziekenhuis (LUMC).

• 

  Trap naar spoor 8 en 9. Aan de andere zijde is een roltrap en in het midden van de hal een lift naar deze sporen/perronnen

• 

  Sprintertrein in aankomst richting Leiden Centraal en verder (Schiphollijn)

• 

  Digitaal scherm met snelheid en temperatuur, afgewisseld door reisinformatie

• 

  Vertrekkende sprinter (Schiphollijn), naar eindpunt Den Haag Centraal

• 

  Voorzijde station. De tekst is niet helemaal te zien door de grote bomen vol bladeren.

Buslijnen

Station Leiden Centraal is een centraal knooppunt van een groot aantal bussen van het stads- en streekvervoer. In het busstation hebben de buslijnen geen vast vertrekperron. De vertrekplaats wordt door een dynamisch reizigersinformatiesysteem toegewezen en aangeduid op grote vertrekstaten. De exploitatie van bijna alle lijnen is in handen van Arriva. De lijn 43 wordt door Veolia Transport Nederland geëxploiteerd, lijn 45 wordt geëxploiteerd door Arriva en Veolia.

De volgende lijnen komen bij het Centraal station:

Lijn	Route	Via	Bijzonderheden
Stadsdienst Leiden
1	Station De Vink - Leiderdorp, Rijnland Ziekenhuis	Stevenshof, Centraal Station, Station Lammenschans, Leiderdorp
2	Station De Vink - Leiderdorp, Oranjewijk	Stevenshof, Centraal Station, Breestraat, Station Lammenschans, Leiderdorp, Rijnland Ziekenhuis
3	Station De Vink - Leiden, Merenwijk	Fortuinwijk, Station Lammenschans, Breestraat, Centraal Station, LUMC, Groenoord
4	Leiden, Zuidwest - Leiden, Merenwijk	Fortuinwijk, Breestraat, Centraal Station, LUMC, Groenoord
5	Voorschoten, Starrenburg - Leiderdorp, Leyhof	Station Voorschoten, Vlietwijk, Noord-Hofland, Haagweg-Noord, Leiden CS, Binnenstad, De Waard, De Kooi, Rietschans, Buitenhof
6	Leiden, Centraal Station - Leiderdorp Leyhof	Binnenstad, De Waard, De Kooi, Rietschans, Buitenhof
Streekvervoer Leiden
20	Leiden, Centraal Station - Noordwijk, Duinpark	Oegstgeest, Rijnsburg	Rijdt daarna verder als lijn 21.
21	Leiden, Centraal Station - Noordwijk, Duinpark	Oegstgeest, Rijnsburg	Rijdt daarna verder als lijn 20.
30	Leiden, Centraal Station - Katwijk, Poolster	Transferium A44, Valkenburg, Katwijk aan den Rijn, Noordwijk	Ringlijn met lijn 31.
31	Leiden, Centraal Station - Katwijk, Poolster	Transferium A44, Valkenburg, Katwijk aan den Rijn, Noordwijk	Ringlijn met lijn 30.
37	Leiden, Centraal Station - Katwijk, Vuurbaak	Oegstgeest, Rijnsburg, Katwijk aan den Rijn	Rijdt daarna verder als lijn 38.
38	Leiden, Centraal Station - Katwijk, Vuurbaak	Transferium A44, Valkenburg, Katwijk aan den Rijn	Rijdt daarna verder als lijn 37.
43	Leiden, Centraal Station - Den Haag, Centraal Station	Universiteit Leiden, Haagse Schouw, Wassenaar (De Kieviet, van Oldenbarneveltweg, Maaldrift),Marlot, Bezuidenhout
45	Leiden, Centraal Station - Den Haag, Centraal Station	Breestraat, Station Lammenschans, Voorschoten, GGZ Haagstreek, Station Leidschendam-Voorburg, Voorburg Station, Voorburg, Beatrixkwartier/Bezuidenhout	wordt gereden door Veolia en Arriva.
50	Leiden, Centraal Station - Haarlem, Station	Oegstgeest, Warmond, Sassenheim, Lisse, Hillegom, Bennebroek, Heemstede
56	Leiden, Centraal Station - Leimuiden	Leiderdorp, Oud Ade, Rijpwetering, Nieuwe Wetering, Roelofarendsveen, Oude Wetering, Leimuiderbrug
57	Leiden, Centraal Station - Nieuw-Vennep, Station	Oegstgeest, Voorhout, Noordwijkerhout, Hillegom, Station, Beinsdorp
169	Leiden, Centraal Station - Alphen aan den Rijn, Station	Zoeterwoude-Rijndijk, Hazerswoude-Rijndijk, Koudekerk aan den Rijn
182	Leiden, Centraal Station - Alphen aan den Rijn, Station	Leiderdorp, Hoogmade, Woubrugge, Ter Aar
183	Leiden, Centraal Station - Alphen aan den Rijn, Station	Leiderdorp, Hoogmade, Woubrugge
221	Leiden, Centraal Station - Noordwijk, Picképlein	Transferium A44, Valkenburg, Katwijk aan den Rijn, Katwijk	's ochtends richting Noordwijk, 's middags richting Leiden
250	Leiden, Centraal Station - Lisse, Keukenhofdreef	Sassenheim	Spitslijn
365	Leiden, Centraal Station - Schiphol, Plaza	Leiderdorp, Roelofarendsveen, Weteringbrug, Hoofddorp, De Hoek	Qliner
400	Leiden, Centraal Station - Zoetermeer, Centrum West	Leiden, Zoeterwoude, Stompwijk	R-net en HOV.
510	Leiden, Centraal Station - Oegstgeest, Poelgeest		Belbus
854	Leiden, Centraal Station - Lisse, Keukenhof		Sneldienst, rijdt alleen wanneer Keukenhof open is.

Externe links

• Meer informatie over station Leiden Centraal op ns.nl
• Plattegrond omgeving station Leiden Centraal
• Station Leiden op Stationsweb

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties Meer afbeeldingen   Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Leiden Centraal op Wikimedia Commons.

Spoorwegstations in Zuid-Holland

Alphen aan den Rijn · Arkel · Barendrecht · Bodegraven · Boskoop · Capelle Schollevaar · Delft · -Zuid · Dordrecht · -Stadspolders · -Zuid · Gorinchem · Gouda · -Goverwelle · Den Haag Centraal · -HS · -Laan van NOI · -Mariahoeve · -Moerwijk · -Ypenburg · Hardinxveld-Giessendam · Hillegom · Hoek van Holland Haven · -Strand · Leerdam · Leiden Centraal · -Lammenschans · Maassluis · -West · Nieuwerkerk a/d IJssel · Rijswijk · Rotterdam Centraal · -Alexander · -Blaak · -Lombardijen · -Noord · -Stadion · -Zuid · Sassenheim · Schiedam Centrum · -Nieuwland · Sliedrecht · Vlaardingen Centrum · -Oost · -West · De Vink · Voorburg · Voorhout · Voorschoten · Waddinxveen · -Noord · Zoetermeer · -Oost · Zwijndrecht · Toekomstige stations: Bleizo · Voormalige stations: zie de lijst van voormalige spoorwegstations in Zuid-Holland

52°09′59″N, 4°28′56″E