Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Oorlog in Oost-Oekraïne: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Versie 168619 van SpeakFree (overleg) ongedaan gemaakt)
Geen bewerkingssamenvatting
 
(5 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Zie artikel|Dit artikel gaat over de '''oorlog tussen Rusland en Oekraïne in 2014'''. Voor de voorgaande pro-Russische onrust en opstand in Oekraïne, zie [[pro-Russische onrust in Oekraïne in 2014]]. Voor specifiek de crisis op het Krim-schiereiland, zie [[Krimcrisis]]. Voor de tijdlijn van de algemene politieke crisis van Oekraïne in 2014, zie [[Tijdlijn van de Oekraïnecrisis]]}}
{{Nieuws}}
{{Actueel}}
{{Infobox militair conflict
{{Infobox militair conflict
| conflict=
| conflict= Conflict in het oosten van Oekraïne
| partof=[[Tijdlijn van de Oekraïnecrisis|Oekraïnecrisis]]
| afbeelding=
| afbeelding= 2014_Russo-ukrainean-conflict_map.svg
| onderschrift =kaart van de controle van Donbass
| onderschrift = Actuele situatie:
| date=sinds [[2014]]
{{Legenda|#ffffad|Onder controle van de Oekraïense overheid.}}
| place=[[Oekraïne]]
{{Legenda|#ecc4cb|Russische Federatie}}
| casus=
{{Legenda|#f08f8f|Onder controle van pro-Russische en Russische strijdkrachten}}
| result=nog gaande
{{Legenda|#a130ca|Internationaal erkende grens tussen Rusland en Oekraïne}}
| combatant1=[[Bestand:Flag of the Lugansk People's Republic (Official).svg|border|20px]] [[Volksrepubliek Loegansk]] <br /> [[Bestand:New Donetsk Peoples Republic flag.svg|20px|border]] [[Volksrepubliek Donetsk]] <br /> [[Bestand:War Flag of Novorussia.svg|20px|border]] [[Unie van Volksrepublieken]] <br /> {{RU}}
| date=26 februari ''(de facto)''<ref name="guardian">{{Cite news| url = http://www.theguardian.com/world/2014/feb/27/armed-men-seize-crimea-parliament-reports | newspaper = The Guardian| title= Armed men seize Crimea parliament|date= 27 February 2014 | accessdate = 1 March 2014}}</ref>, 1 maart ''(gevolmachtigd)''<ref>http://www.bbc.com/news/world-europe-26400035</ref> [[2014]] – heden
| combatant2= {{UA}}<br /> [[Bestand:Flag of NATO.svg|border|20px]] [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]]<ref>http://112.international/ukraine-and-eu/nato-launches-five-trust-funds-for--54-million-for-the-ukrainian-army-868.html</ref>
| place=[[Oekraïne]]:
| commander1=  
* [[Krim]]-schiereiland
| strength1= 40.000-45.000 (3.000 Russische vrijwilligers)<br /> 9.000-12.000 Russische soldaten
* [[Oblast Donetsk]]
| strength2= 64.000
* [[Oblast Loehansk]]
| casualties1= [[Bestand:Flag of the Lugansk People's Republic (Official).svg|20px|border]] <br /> [[Bestand:New Donetsk Peoples Republic flag.svg|20px|border]] <br /> [[Bestand:War Flag of Novorussia.svg|20px|border]] 3.972 gedood
* [[Oblast Cherson]]<ref name="kherson_invaded">[http://un.ua/eng/article/497094.html Russian Military Forces Come Into Chonhar Village, Kherson Region]. Ukrainian News, 8 March 2014</ref><br />
| casualties2= [[Bestand:Flag of Ukraine.svg|20px|border]] 3.585 gedood <br> 153 vermist <br/> > 11.208 gewond
[[Russische Federatie]]:
| casualties3= 2.383 burgers gedood <br /> 7.000-9.000 burgers gewond <br /> Totaal aantal gedood: 9.940 <br /> Totaal aantal gewond: 23.455 <br />
*''[[Oblast Rostov]].<ref name="Rostov staging">[http://www.nytimes.com/2014/06/10/world/europe/russians-yearning-to-join-ukraine-battle-find-lots-of-helping-hands.html?partner=rss&emc=rss&smid=tw-nytimes&_r=0]</ref><ref name="Shelling from inside Russia">[http://www.cbsnews.com/videos/us-photos-show-russia-fired-into-ukraine/]</ref>''<br />
Totaal aantal gevlucht: 1.414.789 (waarvan naar het buitenland: 925.500)<ref>{{Citeer web|url=http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=21383&LangID=E|titel=Escalation of hostilities has exacerbated civilian suffering – UN report|uitgever=UNHCR|datum=2017-03-15|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref>
[[Zwarte Zee]]:
*''[[Zee van Azov]]<ref name="Shelling in sea of azov">[http://www.kyivpost.com/content/ukraine/eight-border-guards-rescued-two-missing-after-shelling-in-sea-of-azov-362948.html]</ref>'';
| casus=Escalerende militaire steun van Rusland voor pro-Russische rebellen in Oekraïne
| territory= Krimschiereiland geannexeerd door Russische Federatie
| result=
| combatant1=
[[Bestand:Flag of Russia.svg|22px|Vlag van Rusland]] [[Russische federatie]]
'''Ter ondersteuning van:'''<br />
[[Bestand:Flag of Novorussia (project).svg|22px|Vlag van de Unie van Volksrepublieken]] [[Unie van Volksrepublieken]]
* [[Bestand:Flag of the Donetsk People's Republic.svg|22px|Vlag van de Volksrepubliek Donetsk]] [[Volksrepubliek Donetsk]]
* [[Bestand:LNR flag.png|22px|Vlag van de Volksrepubliek Loegansk]] [[Volksrepubliek Loegansk]]
[[Bestand:Flag of Crimea.svg|20px|rand]] [[Krimrepubliek]]<br />
| combatant2={{UA}}
| commander1=
| commander2=
| eenheden1=
[[Bestand:Medium emblem of the Вооружённые Силы Российской Федерации.svg|30px]] '''[[Russische strijdkrachten]]:'''<ref name="zsu_henshtab">[http://www.pravda.com.ua/news/2014/03/5/7017615/ General Staff of the Ukrainian Armed Forces: in Crimea – not just soldiers from units of Black Sea Fleet]. [[Ukrayinska Pravda]]. 4 March 2014</ref><ref name="zsu_interfax">[http://interfax.com.ua/news/general/194412.html In Crimea, Russian soldiers are not only part of the Black Sea Fleet, says the General Staff of AF of Ukraine]. [[Interfax-Ukraine]]. 4 March 2014</ref><br />
* [[Bestand:Russian 76th Airborne Division patch.svg|18px]] 76ste Luchtlandingsbrigade<br />
* [[Bestand:Russian 31st Airborne Brigade patch.svg|20px]] 31ste Luchtlandingsbrigade<br />
*18de Tankbrigade
*1ste Battalion "Vostok" ([[Tsjetsjenië|Tsjetsjeense Republiek]])
* [[Bestand:Sleeve Insignia of the Russian Black Sea Fleet.svg|18px]] [[Zwarte Zeevloot]]<ref>http://www.ukrinform.ua/eng/news/russia_redeploys_ships_of_baltic_and_northern_fleets_to_sevastopol_violates_agreement_with_ukraine_317983</ref>:
* [[Bestand:Sleeve Insignia of the Russian Baltic Fleet.svg|18px]] [[Baltische Vloot]]<ref>{{Cite news|url=http://www.ukrinform.ua/eng/news/russia_redeploys_ships_of_baltic_and_northern_fleets_to_sevastopol_violates_agreement_with_ukraine_317983|title=Russia redeploys ships of Baltic and Northern fleets to Sevastopol, violates agreement with Ukraine|agency=Ukrinform|date=3 March 2014}}</ref><br />
* [[Bestand:Sleeve Insignia of the Russian Northern Fleet.svg|18px]] [[Noordelijke Vloot]]<br />
* [[Bestand:Generalstaff central dep.svg|22px]] [[GRU|Russische militaire inlichtingendienst (GRU)]]
**22ste Spetsnaz Brigade
**45ste Reconnaissance Regiment<br />
'''Strijders uit verschillende regio's van Rusland:'''
*Don Cossacks van Volgograd<ref>[http://volgograd.kp.ru/online/news/1683966/ In Crimea arrived composite detachment of Cossacks from Volgograd]. Komsomolskaya Pravda. 13 March 2014</ref><ref name="killed_russian">[http://www.kavkaz-uzel.ru/articles/239779/ The deceased in Simferopol was born in Volgograd region and served by contract in Chechnya, said his relative]. Kavkazskiy uzel. 20 March 2014</ref>
* [[Eurasische Jeugd Unie]]
* [[Russische Nationale Eenheid]]<br />
'''Lokale milities:'''<br />
* [[Bestand:Flag of the Donetsk People's Republic.svg|22px|Vlag van de Volksrepubliek Donetsk]][[Volksrepubliek Donetsk]]
* [[Volksrepubkliek Loehansk]]
* [[Bestand:Flag of Crimea.svg|20px|rand]] "Zelfdefensie strijders Krim-republiek"<br />
* [[Nationale militie Donbass]]
* [[Russisch-Orthodoxe leger]]
* [[Bataljon Vostok]]<br />
'''Buitenlandse strijders:'''
*Strijders uit Zuid-Ossetië en Abchazië (bezette gebieden van Georgië)<br />
* [[Četniks]]<ref>{{Cite news|last=Vasovic|first=Aleksandar|title=Serbian paramilitaries join pro-Russian forces in Crimea|url=http://news.yahoo.com/serbian-paramilitaries-join-pro-russian-forces-crimea-080011724.html|newspaper=Yahoo News|date=14 March 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140315221758/http://news.yahoo.com/serbian-paramilitaries-join-pro-russian-forces-crimea-080011724.html|archivedate=15 March 2014}}</ref><ref>{{Cite news|last=Bacchi|first=Umberto|title=Ukraine Crimea Crisis: Serb Chetnik Militia Joins Pro-Russian Patrols|url=http://www.ibtimes.co.uk/ukraine-crimea-crisis-serb-chetnik-militia-joins-pro-russian-patrols-1439654|accessdate=15 March 2014|newspaper=[[International Business Times]]|date=10 March 2014}}</ref>
*Andere buitenlandse strijders
| eenheden2      = [[Bestand:Emblem of the Ukrainian Armed Forces.svg|20px]] '''[[Oekraïense strijdkrachten]]:'''
* [[Bestand:95aembr.jpg|18px]] 95ste Luchtbrigade<br />
* [[Bestand:Emblem of the Ukrainian Air Force.svg|18px]] Oekraïense Luchtmacht<br />
* [[Bestand:Emblem of the Ukrainian Navy.svg|18px]] Oekraïense Zeemacht<br />
*1ste Maritiem Battalion
*36ste Kustwacht Brigade<ref name="Beast">{{Citeer web|url=http://www.thedailybeast.com/articles/2014/03/01/so-russia-invaded-crimea.html|title=Russia Stages a Coup in Crimea | work=The Daily Beast |date=3 January 2014|author=Michael Weiss}}</ref> ''(overgegeven)''
* [[Bestand:Gerb of State Border Guard Service of Ukraine.gif|20px]] Oekraïense Zee-grenswacht<br />
* [[Bestand:Герб Внутрішніх Військ.png|20px]] Binnenlandse troepen
** Spetsnaz "Omega"
** Spetsnaz "Yaguar"
* [[Bestand:Emblem_of_the_National_Guard_of_Ukraine.svg|18px]] Nationale Garde van Oekraïne<br />
* [[Bestand:Security Service of Ukraine.gif|18px]] Staatsveiligheid van Oekraïne (SBU)
**Spetsnaz "Alpha"<br />
* [[Bestand:MVS of Ukraine.gif|22px]] Oekraïense politie<br />
'''Vrijwilligerskorpsen:'''
* [[Donbas Battalion]]
* [[Kharkiv Battalion]]
* [[Kyiv-1 Battalion]]
* [[Azovbataljon]]
* [[Dnipro Battalion]]
* [[Aidar Battalion]]
* [[Rechtse Sector]]
'''Buitenlandse vrijwilligers'''
*Strijders uit Georgië, Polen en Wit-Rusland
| strength1  = '''Binnen Oekraïne:''' 3,000-15,000<ref>{{Cite news|url=http://edition.cnn.com/2014/08/29/world/europe/ukraine-crisis/index.html?hpt=hp_t1|agency=CNN|title=Putin: You better not come after a nuclear-armed Russia|date=30 August 2014|accessdate=1 September 2014}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/germany/angela-merkel/11060559/Serving-Russian-soldiers-on-leave-fighting-Ukrainian-troops-alongside-rebels-pro-Russian-separatist-leader-says.html|title=Serving Russian soldiers on leave fighting Ukrainian troops alongside rebels, pro-Russian separatist leader says|agency=Telegraph|date=28 August 2014|accessdate=1 September 2014}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.theguardian.com/world/2014/sep/01/russian-soldiers-ukraine-rights-groups?CMP=twt_gu|title=Thousands of Russian soldiers sent to Ukraine, say rights groups|agency=The Guardian|date=28 August 2014|accessdate=1 September 2014|quote="According to her estimates, between 10,000-15,000 troops have been deployed to Ukraine in recent weeks."}}</ref><ref name=sky3k>{{Cite news|title=Ukraine: '3,000 Russian Troops In Country'|url=https://uk.news.yahoo.com/nato-thousands-russian-troops-ukraine-122333812.html#w8USOPE|agency=Sky News|publisher=Yahoo!}}</ref><br />
'''Aan de grens:''' 20,000-45,000<ref name="wsj28aug">{{Cite news|url=http://online.wsj.com/articles/russia-has-more-than-1-000-troops-in-ukraine-says-nato-1409237506|agency=Wall Street Journal|title=Russia Has More Than 1,000 Troops in Ukraine, Says NATO|first=Naftali|last=Bendavid|date=28 August 2014|accessdate=31 August 2014}}</ref><ref name=kp15k>{{Cite news|title=Almost 15,000 Russian troops and militants currently in Ukraine, more coming daily|url=http://www.kyivpost.com/content/ukraine/almost-15000-russian-troops-and-militants-currently-in-ukraine-more-coming-daily-363026.html|agency=Interfax-Ukraine|publisher=Kyiv Post|date=2 September 2014}}</ref>
| strength2  = 50,000<ref>[http://www.ukrinform.ua/eng/news/pm_yatseniuk_some_50000_military_participate_in_ato_325180 PM Yatseniuk: Some 50,000 military participate in ATO] //[[Ukrinform]], 11 August 2014</ref>
| casualties1=+2000 separatisten of niet-reguliere strijders gedood,
+200<ref>http://www.globalpost.com/dispatch/news/afp/140901/15000-russian-soldiers-sent-ukraine-say-rights-groups</ref>), 400<ref>http://www.pravda.com.ua/news/2014/08/27/7035956/</ref> reguliere Russische soldaten gedood.<br />
17<ref>http://edition.cnn.com/2014/08/26/world/europe/ukraine-crisis/index.html</ref>reguliere Russische soldaten gevangen.<br />
4 Russische journalisten.
| casualties2=850-1000 Oekraïense soldaten gedood.<br />
1800 gevangen
| notes=
}}
}}
De '''oorlog in het oosten van Oekraïne''' is een gewapend conflict in het [[Donetsbekken]] (de Donbass) in het oosten van [[Oekraïne]] tussen [[separatisme|separatistische]] groeperingen die door het Russische leger worden gesteund en het Oekraïense leger.


De '''Russisch-Oekraïense oorlog'''<ref>http://www.huffingtonpost.com/alexander-motyl/russo-ukrainian-war-reality_b_5737412.html</ref><ref>http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/het-lijkt-steeds-meer-op-oorlog-tussen-rusland-en-oekraine</ref><ref>http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2014/september/02/oekraine-in-oorlog-met-rusland-1416612</ref><ref>http://www.nytimes.com/2014/08/28/world/europe/ukraine-russia-novoazovsk-crimea.html</ref><ref>http://www.theguardian.com/world/2014/sep/01/russian-soldiers-ukraine-rights-groups</ref><ref>http://www.businessinsider.com/russia-war-ukraine-2014-8</ref><ref>http://www.theguardian.com/world/2014/sep/03/ukraine-soldier-youre-better-clueless-because-truth-horrible-moscow-ilovaysk</ref><ref>http://www.themoscowtimes.com/news/article/attacked-lawmaker-releases-purported-dialogues-of-russian-soldiers-in-ukraine/506388.html</ref><ref>http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/ukraine/11065648/Conflict-in-eastern-Ukraine-is-intensifying-with-thousands-of-foreign-troops-Kiev-says.html</ref><ref>http://www.nytimes.com/2014/08/30/world/europe/relatives-of-russian-soldiers-captured-by-ukraine-demand-answers.html?_r=0</ref><ref>http://www.nrc.nl/nieuws/2014/09/02/unhcr-meer-dan-half-miljoen-oekrainers-ontheemd-door-oorlog/</ref> in 2014 is een actueel internationaal<ref>http://www.amnesty.org/en/news/ukraine-mounting-evidence-war-crimes-and-russian-involvement-2014-09-05</ref> gewapend conflict tussen [[Rusland]] en [[Oekraïne]].
Het conflict ontstond in het voorjaar van [[2014]], nadat de Oekraïense president [[Viktor Janoekovytsj]] in februari was afgezet na pro-westerse betogingen. Dit leidde vervolgens tot protesten in de oostelijke en zuidelijke delen van Oekraïne, waar relatief veel Russische minderheden wonen die niets zagen in de machtswisseling in [[Kiev]]. In de Oost-Oekraïense oblasten [[Oblast Donetsk|Donetsk]] en [[Oblast Loehansk|Loehansk]] escaleerden de protesten in een gewapend conflict, nadat rebellen vanaf [[6 april]] 2014 diverse regeringsgebouwen bezetten en de Oekraïense regering in reactie daarop het leger inzette. De opstandelingen wisten de steden [[Donetsk]] en [[Loehansk]] in handen te krijgen, alsmede het gebied ten zuidoosten daarvan tot aan de Russische grens, alwaar zij de onafhankelijke [[Volksrepubliek Donetsk]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.bbc.com/news/world-europe-26919928|titel=Ukraine crisis: Protesters declare Donetsk 'republic'|uitgever=BBC|datum=2014-04-07|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref> en [[Volksrepubliek Loegansk]] uitriepen. De overige gebieden in Donbass bleven onder het gezag van het Oekraïense leger.  


De oorlog volgt uit de pro-Europese [[Euromaidan]] in februari 2014 en de [[pro-Russische onrust in Oekraïne in 2014|pro-Russische onrust in Oekraïne]] van maart tot mei 2014.
Op [[5 september]] [[2014]] werd, onder internationale druk, een eerste staakt-het-vuren afgesproken, het [[akkoord van Minsk (2014)|Akkoord van Minsk]], dat echter van beide kanten slecht werd nageleefd. Een nieuw staakt-het-vuren, [[akkoord van Minsk (2015)|Minsk II]], kwam op [[12 februari]] [[2015]] tot stand. Dit akkoord werd een tijdlang wel redelijk nageleefd, maar in de loop van 2016 laaide het geweld toch weer sterker op.


In deze oorlog streeft Rusland naar onafhankelijkheid<ref>http://www.demorgen.be/dm/nl/18241/Onrust-in-Oekraine/article/detail/2022945/2014/08/31/Poetin-wil-eigen-staat-in-zuidoosten-Oekraine.dhtml</ref> of annexatie van Oekraïense gebieden waar veel etnische Russen wonen.
Het conflict heeft gezorgd voor een verdere verslechtering van de relaties tussen [[Rusland]] en het [[Westerse wereld|Westen]], die al sterk waren bekoeld als gevolg van de [[Krimcrisis]]. Het Westen beschuldigt Rusland ervan de opstandelingen zowel financieel alsook militair te steunen, terwijl het Westen door Rusland juist wordt gezien als verantwoordelijke voor het uit de hand lopen van het conflict.
Hiervoor bewapende Rusland pro-Russische strijders en zette het Russische leger en militaire inlichtingendiensten in binnen deze Oekraïense gebieden.<ref>http://www.spiegel.de/international/world/russia-expands-war-in-eastern-ukraine-amid-web-of-lies-a-989290.html</ref><ref>http://www.dailymail.co.uk/news/article-2736529/Russia-directly-involved-fighting-Ukraine-sending-latest-air-defence-systems-border-says-US-ambassador.html</ref>
De inzet van Russische troepen in Oekraïne werd op 1 maart 2014 goedgekeurd door de [[Staatsdoema|Doema]], het lagerhuis van het Russische parlement.<ref>http://www.bbc.com/news/world-europe-26400035</ref>


Oekraïne beschouwt de inzet van het Russische leger en buitenlandse strijders (vaak met de Russische nationaliteit) op haar grondgebied als een [[invasie]]. De Oekraïense regering zette het leger in om de controle over de grensstrook met Rusland tussen [[Novoazovsk]] en [[Loehansk]] terug te winnen en om de controle over niet bezette steden en dorpen nabij de Russische grens (zoals [[Marioepol]]) te behouden.
==Aanloop==
{{Zie ook|Zie ook [[Euromaidan]] en de [[Krimcrisis]]}}


Op het [[Krim]]-schiereiland namen Russische militairen gestationeerd in de havenstad [[Sebastopol]], samen met lokale pro-Russische separatisten de controle van het schiereiland over. Het Oekraïense regeringsleger trok zich al snel terug en op 18 maart 2014 werd de [[Krim]] geannexeerd door de [[Russische federatie]]. Op 17 april 2014 gaf de Russiche president [[Vladimir Poetin]] toe dat Russische militairen meehielpen om de macht over het schiereiland te veroveren.<ref>http://uk.reuters.com/article/2014/04/17/russia-putin-crimea-idUKL6N0N921H20140417</ref>{{Clearleft}}
Bij de Oekraïense presidentsverkiezingen van 2004 kwam aanvankelijk de pro-Russische [[Viktor Janoekovytsj]] uit de bus als winnaar. De uitslag van de verkiezingen werd echter door een groot deel van de bevolking niet geaccepteerd, wat leidde tot de [[Oranjerevolutie]]. De uitslag werd uiteindelijk ongeldig verklaard waarna er nieuwe verkiezingen werden gehouden. Deze werden gewonnen door de pro-Europese [[Viktor Joesjtsjenko]]. Bij de verkiezingen van [[2010]] werd de pro-Russische Janoekovytsj echter alsnog verkozen tot president.  
<gallery>Bestand:VOA-Crimea-Simferopol-airport.jpg
Bestand:VOA-armed men 01-03-14.jpg
Bestand:VOA-Crimea-unmarked-soldiers.jpg</gallery>{{Clearleft}}<small>''Foto's: Russische militairen zonder insignes nemen de luchthaven, het deelparlementsgebouw en de straten van Simferopol (Krim) in.''</small><br />
{{Zie ook|Zie ook [[Krimcrisis]] voor de crisis op het Krim-schiereiland.}}


In de Oekraïense grensstrook van [[Novoazovsk]] tot [[Loehansk]] met Rusland, ontstonden hevige gevechten tussen het Oekraïense leger en reguliere Russische troepen<ref>http://news.sky.com/story/1329691/sky-films-troops-in-russian-gear-in-ukraine</ref><ref>http://www.amnesty.org/en/news/ukraine-mounting-evidence-war-crimes-and-russian-involvement-2014-09-05</ref>, lokale pro-Russische separatisten en door Rusland bewapende strijders uit de Russische federatie met als direct inzet de controle over de Oekraïense oblasten Loehansk en [[Donetsk]].
Op [[21 november]] [[2013]] annuleerde Janoekovytsj de onderhandelingen met de [[Europese Unie]] over een handelsakkoord waarbij een grotere integratie met Europa mogelijk was (het [[associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne]]). Onder een deel van de Oekraïense bevolking leefde echter de hoop op een nauwere samenwerking met het Westen<ref>{{Citeer web|url=http://www.dw.de/ukraine-eu-support-up-again/a-16924061|titel=Ukraine: EU support up again|datum=2013-07-03|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref> en Janoekovytsj creëerde bij hen enorm veel onbegrip met deze beslissing. Er volgden in heel het land protesten tegen deze beslissing die meer en meer omsloegen in anti-regeringsprotesten ([[Euromaidan]]). De protesten werden steeds gewelddadiger en er vielen talrijke doden door harde confrontaties tussen politie en opstandelingen. Op [[19 februari]] 2014 riep Oekraïne daarom de [[noodtoestand]] uit. Enkele dagen later ontvluchtte Janoekovytsj [[Kiev]]. Het parlement zette de president af, schreef nieuwe verkiezingen uit en stelde een nieuwe parlementsvoorzitter aan.


Tijdens het conflict werden Oekraïense grensposten en legereenheden intensief vanuit de Russische [[Oblast Rostov]] beschoten met Grad-raketten.
De onrust verplaatste zich op 26 februari 2014 van Kiev naar de [[Krim]] in het zuiden. De meerderheid van de bevolking van dit [[schiereiland]], dat tot 1954 bij [[Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek|Rusland]] hoorde, was Russisch en tegenstander van de machtswisseling in Kiev. Op 27 februari 2014 bezetten tientallen gewapende mannen het parlementsgebouw in de regionale hoofdstad van de Krim [[Simferopol]].<ref>{{Citeer web|url=http://nos.nl/artikel/616740-parlementsgebouw-krim-bestormd.html Parlementsgebouw Krim bestormd|titel=Parlementsgebouw Krim bestormd|uitgever=NOS|datum=2014-02-27|taal=nl}}</ref> Ook andere belangrijke gebouwen werden bezet en de Oekraïense regering verloor haar greep op het gebied. De [[Veiligheidsraad van de Verenigde Naties|Veiligheidsraad]] van de [[Verenigde Naties]] kwam bijeen vanwege de [[Krimcrisis]], maar geraakte niet tot een oplossing. Op 16 maart 2014 organiseerde het parlement van de Krim een [[referendum]] waarbij 95% voor aanhechting met Rusland opteerde.<ref>{{Citeer web|url=http://www.nrc.nl/nieuws/2014/03/17/definitieve-uitslag-referendum-krim-966-procent-wil-bij-rusland-horen|titel=Definitieve uitslag referendum Krim: ’96,6 procent wil bij Rusland horen’|uitgever=NRC Handelsblad|datum=2014-03-17|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> De objectiviteit van het referendum werd wereldwijd in twijfel getrokken en de Oekraïense regering verklaarde het referendum ongrondwettelijk. Naar aanleiding van het referendum verklaarde de [[Republiek van de Krim (land)|Krim]] zich onafhankelijk.<ref>{{Citeer web|url=http://www.rt.com/news/crimea-resolution-independence-ukraine-346/|titel=Resolution 'On the Independence of Crimea' (DOCUMENT)|uitgever=[[RT (televisiezender)|RT]]|datum=2014-03-17|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref> Op [[21 maart]] werden de [[Republiek van de Krim|Krim]] en de stad [[Sebastopol]] deelstaten van [[Rusland]], hetgeen door zowel Oekraïne als de meeste andere landen tot op heden niet wordt erkend.
Regelmatig staken colonnes van zwaar militair materieel en strijders van de Russische federatie de grens met Oekraïne over om er samen met separatistische organisaties te strijden tegen het Oekraïense leger.


== Internationale en lokale reacties ==
Na de afzetting van Janoekovitsj groeiden vooral in de oblasten [[oblast Donetsk|Donetsk]] en de [[Oblast Loehansk|Loehansk]], alwaar een relatief groot aantal Russische minderheden woont, de protesten tegen de nieuwe regering en de nieuwe koers die er werd gevaren. De Oekraïense politie probeerde de situatie onder controle te houden, maar slaagde daar amper in. Op [[6 april]] [[2014]] bestormden de inwoners van de oblasten Donetsk en Loehansk de administratieve gebouwen. Onder invloed van de Krimcrisis eisten de inwoners van de Donetsk en Loehansk een gelijkaardig referendum, zoals er in de Krim was gekomen. Op 12 april werden overheidsgebouwen in de stad [[Slovjansk]] door separatisten bezet.<ref>{{Citeer web |url= http://www.kyivpost.com/article/content/ukraine/armed-pro-russian-extremists-seize-police-stations-in-donetsks-slavyansk-shaktarysk-fail-to-take-donetsk-prosecutors-office-343195.html|titel= Armed pro-Russian extremists launch coordinated attacks in Donetsk Oblast, seize regional police headquarters, set up checkpoints (UPDATE) |auteur= |uitgever= KyivPost|datum= 2014-04-12|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref> De eind 2005 opgerichte organisatie [[Donetskaja Respoeblika]] riep op 14 april de [[Volksrepubliek Donetsk]] uit.
Westerse en Oekraïense regeringen noemen de gebeurtenissen een 'stealth invasie' van Oekraïne door Rusland.<ref>http://www.nytimes.com/2014/08/28/world/europe/ukraine-russia-novoazovsk-crimea.html?_r=0</ref>


Op 24 augustus, 2014 noemt de Oekraïense president [[Petro Porosjenko]] het conflict een oorlog tegen 'externe Russische agressie'<ref>{{Cite news|title=Poroshenko: ATO Is Ukraine's Patriotic War|url=http://un.ua/eng/article/528688.html|quote="President Petro Poroshenko considers the government's anti-terrorist operation (ATO) against separatists as Ukraine's patriotic war."}}</ref>
== Verloop van het gewapend conflict ==
Terwijl op 27 augustus 2014 het ministerie van buitenlandse zaken van Oekraïne het conflict als een 'Russische invasie' labelt.<ref name="MFAUKRtweet">{{Citeer web|title=#UkraineUnderAttack #RussiaInvadedUkraine RT PLZ|url=https://twitter.com/MFA_Ukraine/status/504734047030239232|website=MFA of Ukraine on Twitter|accessdate=30 August 2014}}</ref>
Op 13 april 2014 stelde de Oekraïense interim-president [[Oleksandr Toertsjynov]] een ultimatum in om de bezetting van de overheidsgebouwen, die inmiddels uitgebreid was naar nog meer steden in het oosten en zuiden van Oekraïne (zoals [[Horlivka]], [[Kramatorsk]] en [[Mariupol]]) te beëindigen, met de inzet van het leger als stok achter de deur.<ref>{{Citeer web|url=http://www.nrc.nl/nieuws/2014/04/13/oekraine-gaat-anti-terreuractie-starten-in-het-oosten-van-het-land/|titel=Oekraïne dreigt met anti-terreuractie in oosten, Rusland waarschuwt Westen|uitgever=NRC Handelsblad|datum=2014-04-13|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> Zijn eis bleef echter onbeantwoord en op 15 april werd het Oekraïense leger officieel ingezet en begonnen de militaire acties.<ref>{{Citeer web |url= http://hotair.com/archives/2014/04/15/ukraine-announces-start-to-counteroffensive-while-russia-warns-of-civil-war/|titel= Ukraine announces start to “counteroffensive” while Russia warns of civil war|auteur= |uitgever= Hot Air|datum= 2014-04-15|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref> Nog diezelfde dag werd het vliegveld van Kramatorsk, dat door separatisten was ingenomen, terugveroverd door het Oekraïense leger.<ref>{{Citeer web |url= https://www.rt.com/news/kramatorsk-ukraine-attack-army-664/|titel= Military seize airfield controlled by anti-govt activists in eastern Ukraine|auteur= |uitgever= [[RT (televisiezender)|RT]]|datum= 2016-04-15|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref>In de daaropvolgende weken slaagde het Oekraïense leger erin het gezag in diverse steden te herstellen, maar de separatisten behielden de macht in onder andere Donetsk en Loehansk.


Rusland ontkent dat het troepen heeft op 'Oekraïens grondgebied'. Vanaf het begin van het gewapend conflict beschouwt Rusland echter de oostelijke oblasten Donetsk en Loegansk als onafhankelijke staten en het Krim-schiereiland als een integraal deel van de [[Russische Federatie]]. Alle andere landen in de wereld blijven de oblasten Donetsk, Loegansk en de Krim als een integraal deel van Oekraïne beschouwen.
Op 11 mei schreven de separatisten een [[referendum in Oost-Oekraiïne, 2014|referendum]] uit over de onafhankelijkheid van Donetsk. Onafhankelijke waarnemingen waren tijdens het referendum onmogelijk, maar volgens de separatisten was 89% voor afscheiding. De volgende dag verklaarde Donetsk zich onafhankelijk.<ref>{{Citeer web|url=http://www.volkskrant.nl/buitenland/volksrepubliek-donetsk-vraagt-aansluiting-rusland~a3653605/|titel=Volksrepubliek Donetsk vraagt aansluiting Rusland|uitgever=De Volkskrant|datum=2014-05-12|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> Het scenario herhaalde zich in Loehansk, wat leidde tot de uitroeping van de onafhankelijke [[Volksrepubliek Loegansk]]. [[Igor Girkin]] werd uitgeroepen tot leider van de rebellen, en hij verklaarde dat alle Oekraïense militairen en leden van de politie zich moesten onderwerpen of anders binnen 48 uur het gebied moesten verlaten, anders zouden ze als terroristen worden vervolgd.<ref>{{Citeer web|url= http://www.businessweek.com/news/2014-05-12/russia-signals-respect-for-ukraine-s-separatist-referendums|titel= Ukraine Rebels Seek to Join Russia as Gas Deadline Is Set|auteur= |uitgever= [[Bloomberg Businessweek]]|datum= 2014-05-12|bezochtdatum= 2016-09-20|taal= en|dodeurl= ja|archiefurl= https://web.archive.org/web/20140513065029/http://www.businessweek.com/news/2014-05-12/russia-signals-respect-for-ukraine-s-separatist-referendums|archiefdatum= 2014-05-13}}</ref> Volgens Oekraïne en het Westen waren de referenda gemanipuleerd door Rusland.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.1964077|titel="Rusland zit achter de referenda"|uitgever=[[Deredactie.be]]|datum=2014-05-11|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref>


Leiders van de pro-Russische rebellen in het oosten van Oekraïne bevestigden eind augustus 2014 dat er Russische militairen meevechten in het oosten van Oekraïne.
Rond de Oekraïense presidentsverkiezingen van [[25 mei]], die niet gehouden konden worden in de door de separatisten bezette gebieden, werden de offensieven van het Oekraïense leger stilgelegd, maar nadat [[Petro Porosjenko]] tot nieuwe president was verkozen, werden de offensieven weer hervat. De separatisten in Donetsk verklaarden zich na de nieuwe offensieven in oorlog met Oekraïne.<ref>{{Citeer web|url=http://www.volkskrant.nl/buitenland/opstandelingen-donetsk-in-staat-van-oorlog~a3661397/|titel=Opstandelingen Donetsk in staat van oorlog|uitgever=De Volkskrant|datum=2014-05-26|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> De gevechten gingen verder en tegen eind juni waren er al zeker 423 doden gevallen volgens de VN.<ref>{{Citeer web|url=http://www.haaretz.com/news/world/1.600998|titel=UN Estimates 423 Killed in East Ukraine Conflict|uitgever=Haaretz|datum=2014-06-25|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref> Ondertussen had de nieuwe president op 8 juni eenzijdig een staakt-het-vuren aangekondigd,<ref>{{Citeer web|url=http://www.volkskrant.nl/buitenland/porosjenko-kondigt-eenzijdig-staakt-het-vuren-aan~a3669028/|titel=Porosjenko kondigt eenzijdig staakt het vuren aan|uitgever=De Volkskrant|datum=2014-06-08|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> maar dat hield geen stand. Op 13 juni werd [[Marioepol]] definitief veroverd door de Oekraïense regering.<ref>{{Citeer web|url=http://www.cbc.ca/news/world/ukraine-crisis-government-troops-recapture-port-city-of-mariupol-1.2674375|titel=Ukraine crisis: Government troops recapture port of Mariupol|uitgever=CBC news|datum=2014-06-13|bezochtdatum=2017-04-02|taal=en}}</ref> Op 18 juni kwam er een nieuw staakt-het-vuren tot stand, maar na mislukte onderhandelingen besloot Porosjenko het bestand niet te verlengen.<ref>{{Citeer web|url=http://nos.nl/artikel/668810-porosjenko-verlengt-bestand-niet.html|titel=Porosjenko verlengt bestand niet|uitgever=NOS|datum=2014-07-01|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> Nadat een definitieve oplossing uit het zicht was geraakt, begon het Oekraïense leger een groot nieuw offensief. Op 5 juli eindigden de gevechten in Slovjansk en Kramatorsk waarna de rebellen zich terugtrokken naar Donetsk.<ref>{{Citeer web|url=http://www.bbc.com/news/world-europe-28177020|titel=Ukraine crisis: Donetsk rebels in mass withdrawal|uitgever=BBC|datum=2014-07-05|bezochtdatum=2017-04-02|taal=en}}</ref> Het leger rukte verder op en voerde ook bombardementen uit op de rebellenkampen van Donetsk.


[[Amnesty International]] zegt dat Rusland het conflict voed, zowel via directe participatie als door het steunen van separatisten in het oosten van Oekraïne. Amnesty waarschuwt Rusland dat de stabiele stroom van wapens en ander steun voor de strijders moet stoppen.<ref>http://www.amnesty.org/en/news/ukraine-mounting-evidence-war-crimes-and-russian-involvement-2014-09-05</ref>De satellietbeelden, samen met de verslagen van ooggetuigen en de berichten over Russische militairen die in Oekraïne zijn opgepakt, laten er volgens de organisatie geen twijfel over bestaan dat hier sprake is van een 'internationaal' gewapend conflict.<ref>http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20140907_01254494</ref>
Op [[17 juli]] 2014 stortte een [[Boeing]] van [[Malaysia Airlines]] met vluchtnummer [[Malaysia Airlines-vlucht 17|MH17]] neer nabij het dorp [[Hrabove (Donetsk)|Hrabove]] in de oblast Donetsk. Aan boord waren vijftien bemanningsleden en 283 passagiers, waarvan 193 met de Nederlandse nationaliteit. Er waren geen overlevenden. Al snel werd er geconcludeerd uit dat het vliegtuig werd neergehaald. Volgens westerse analisten kwam de schade aan delen van het vliegtuig overeen met de inslag van [[schrapnel]] uit een [[luchtdoelraket]].<ref>{{Citeer web|url=http://www.ft.com/intl/cms/s/2/1d6a9ac2-10e3-11e4-b116-00144feabdc0.html#axzz388jgyINP|titel=MH17 crash: FT photo shows signs of damage from missile strike|uitgever=[[Financial Times]]|datum=2014-07-21|bezochtdatum=2017-04-02|taal=en}}</ref> In het Westen werd de hoofdverantwoordelijkheid gelegd bij de rebellen en Rusland, terwijl vanuit Russische zijde werd gesuggereerd dat het Oekraïense leger schuldig was aan het per ongeluk neerhalen van het vliegtuig. Ook ontstond er veel commotie rond een Russisch konvooi dat humanitaire hulp kwam bieden. Volgens Moskou bood Rusland geen militaire hulp, maar er waren meer en meer geruchten dat de Russen de opstandelingen actief steunden.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2060886|titel=EU-ministers en NAVO zenuwachtig over Oost-Oekraïne|uitgever=Deredactie.be|datum=2014-08-15|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref>  


== Oorsprong conflict ==
Op 25 augustus kwam er een tegenoffensief van de separatisten die probeerden hun bevoorradingslijnen in handen te houden.<ref>{{Citeer web|url=https://www.stratfor.com/sample/analysis/after-re-establishing-supply-lines-ukrainian-separatists-launch-counteroffensive|titel=After Re-Establishing Supply Lines, Ukrainian Separatists Launch Counteroffensive|uitgever=Stratfor|datum=2014-08-25|bezochtdatum=2017-04-02|taal=en}}</ref> Het Oekraïense leger werd op verschillende plaatsen teruggedreven. De nieuwe opmars van de separatisten en het machtsevenwicht dat vervolgens ontstond zorgde ervoor dat de verschillende partijen nu wel bereid waren tot een staakt-het-vuren. Op 1 september<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2076052|titel=Pro-Russische rebellen eisen apart statuut maar geen afscheiding|uitgever=Deredactie.be|datum=2014-09-01|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> hadden de separatisten reeds overleg mogelijk gemaakt door te stellen dat ze geen onafhankelijkheid wensten, maar een apart statuut binnen Oekraïne. Op [[5 september]]<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2079582|titel=Staakt-het-vuren in Oekraïne is ingegaan|uitgever=Deredactie.be|datum=2014-09-05|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> werd er met het [[akkoord van Minsk (2014)|Akkoord van Minsk]] een staakt-het-vuren afgekondigd door de verschillende partijen. Het staakt-het-vuren werd in eerste instantie vrij goed nageleefd, hoewel er hier en daar schendingen plaatsvonden waarbij verschillende doden vielen.
Na de [[Euromaidan]] in februari en maart van 2014, ontstaan [[2014 pro-Russische onrust in Oekraïne|pro-Russische protesten]] in het zuiden en het oosten van Oekraïne.


Deze protesten bleven eerst echter beperkt tot manifestaties, het bezetten van administratieve gebouwen en het opwerpen van versperringen.
In januari [[2015]] leek het er even op dat de strijdende partijen door goede gesprekken nader tot elkaar zouden komen. Echter, al snel waren er opnieuw talrijke incidenten en gevechten tussen het Oekraïense leger en de separatisten, waardoor het staakt-het-vuren in de loop van januari nog maar amper nageleefd werd en beide kanten elkaar bedreigden met nieuwe offensieven.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2217191|titel=Steeds meer tekenen voor groot offensief in Oekraïne|uitgever=Deredactie.be|datum=2015-01-23|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref>
Naar aanleiding van de toenemende spanningen en conflicten riep de internationale gemeenschap op tot een nieuw staakt-het-vuren ([[akkoord van Minsk (2015)|Minsk II]]) dat het vorige moest hernieuwen. Op 7 februari 2015 werd het verdrag getekend door de verschillende partijen. In de daaropvolgende maanden bleven zich gewelddadige incidenten voordoen, maar deze waren sporadisch.  


Op het krimschiereiland, waar in de havenstad [[Sebastopol]] Russische militairen gevestigd zijn, escaleert de situatie echter snel wanneer reguliere Russische militairen 2 vliegvelden bezetten en gewapende mannen verschillende strategische posities bezetten.
In juni 2015 laaiden de felle gevechten kortstondig weer op, met name bij de plaatsen [[Marjinka]] en [[Sjirokyne]], waar in korte tijd ruim twintig doden vielen.<ref>{{Citeer web|url=http://www.ad.nl/ad/nl/1013/Buitenland/article/detail/4054251/2015/06/04/Oorlog-laait-op-in-Oekraine.dhtml|titel=Oorlog laait op in Oekraïne|uitgever=[[Algemeen Dagblad|AD]]|datum=2015-06-04|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> Op 17 augustus vielen er in 24 uur tijd acht burgerdoden en verloren ook twee soldaten het leven.<ref>{{Citeer web |url= http://www.nrc.nl/nieuws/2015/08/17/acht-burgerdoden-in-oost-oekraine-in-afgelopen-24-uur/|titel=Acht burgerdoden in Oost-Oekraïne in afgelopen 24 uur|auteur= |uitgever= De Volkskrant |datum= 17 augustus 2015|bezochtdatum=18 augustus 2015|taal=nl}}</ref>
Enkele dagen later, op 1 maart 2014 kreeg de Russische president Poetin van de Russische Federatieraad ook effectief de toestemming om de strijdkrachten in te zetten in Oekraïne.<ref>http://www.bbc.com/news/world-europe-26400035</ref>


Geïnspireerd door het militaire optreden van Rusland in de Krim vragen ook Pro-Russische actievoerders in delen van de oostelijke Oekraïense provincies Donetsk en Loehansk Rusland om hulp. De protesten in deze regio escaleren rond de maand mei tot een gewapende strijd wanneer gewapende [[Tsjetsjenië|Tsjetsjeense]], [[Cossack]]- en etnisch Russische-strijders uit de Russische Federatie de grens oversteken met Oekraïne en de separatisten bewapend worden met militair materieel zoals tanks en luchtdoelraketten vanuit Rusland.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3663685/2014/05/30/Kerry-wil-opheldering-over-Tsjetsjenen-in-Oekraine.dhtml|titel=Kerry wil opheldering over Tsjetsjenen in Oekraïne|uitgever=de Volkskrant|datum=30 mei 2014|bezochtdatum=30 mei 2014}}</ref><ref>http://www.nytimes.com/2014/06/10/world/europe/russians-yearning-to-join-ukraine-battle-find-lots-of-helping-hands.html</ref>
In augustus 2015 deden de Duitse bondskanselier [[Angela Merkel|Merkel]], de Franse president [[François Hollande|Hollande]] en Porosjenko een oproep tot een nieuw staakt-het-vuren.<ref>{{Citeer web |url= http://nos.nl/artikel/2053810-nieuwe-oproep-voor-wapenstilstand-in-oekraine.html|titel= Nieuwe oproep voor wapenstilstand in Oekraïne|auteur= |uitgever= NOS|datum= 2015-08-24|bezochtdatum=2016-09-12|taal=nl}}</ref>


{{Zie ook|Zie ook [[2014 pro-Russische onrust in Oekraïne]] voor het verloop van de onrusten en separatistische opstand in het oosten en het zuiden van Oekraïne.}}
Begin november nam het aantal incidenten echter toch weer toe. Op 14 november werd bekend dat er de afgelopen 24 uur vijf Oekraïense soldaten waren gesneuveld bij nieuwe gevechten<ref>{{Citeer web |url= http://www.nu.nl/buitenland/4164868/vijf-oekraiense-soldaten-gedood-bij-oplaaiende-gevechten.html|titel= Vijf Oekraïense soldaten gedood bij oplaaiende gevechten |auteur= |uitgever= nu.nl|datum= 2015-11-14|bezochtdatum=2015-11-14|taal=nl}}</ref>


== Verloop ==
Op 29 april 2016 meldde een hoge VN-functionaris aan de [[VN-Veiligheidsraad]] dat er sinds het begin van het conflict in totaal meer dan 9.000 doden waren gevallen. Het geweld in Oost-Oekraïne zou inmiddels weer op het niveau zitten van augustus 2014.<ref>{{Citeer web |url= https://www.nrc.nl/nieuws/2016/04/29/vn-bijna-10-000-doden-in-oorlog-oekraine-a1407584|titel= VN: bijna 10.000 doden in oorlog Oekraïne|auteur= |uitgever= NRC Handelsblad|datum= 206-04-29|bezochtdatum=2016-09-11|taal=nl}}</ref>
=== Begin van de Krim-crisis (eind februari - maart 2014) ===
{{Zie ook|Zie [[Krimcrisis]] voor de crisis op het Krim-schiereiland.}}


=== Begin gewapend conflict in het oosten van Oekraïne (mei 2014) ===
Juli 2016 was volgens een Oekraïense woordvoerder de bloedigste maand sinds de afkondiging van de wapenstilstand anderhalf jaar eerder. Er werd dagelijks over en weer geschoten en aan de zijde van het Oekraïense leger zouden in de periode van 27 juni tot 25 juli 41 doden zijn gevallen. Ook aan de zijde van de separatisten vielen in deze periode meerdere doden.<ref>{{Citeer web |url= https://www.nrc.nl/nieuws/2016/07/28/hoezo-wapenstilstand-in-oost-oekraine-3418672-a1513720|titel= Hoezo wapenstilstand in Oost-Oekraïne?|auteur= |uitgever= NRC Handelsblad|datum= 2016-07-28|bezochtdatum=2016-09-11|taal=nl}}</ref>
[[Ivan Šimonović]], de plaatsvervangend secretaris-generaal voor de mensenrechten van de [[Verenigde Naties|VN]] zegt op 21 mei tegen de [[VN Veiligheidsraad]] dat er in de laatste paar weken in Oost-Oekraïne al 127 mensen zijn omgekomen.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3659202/2014/05/22/Geweld-Oekraine-eiste-al-127-levens.dhtml|titel=Geweld Oekraïne eiste al 127 levens|uitgever=de Volkskrant|datum=22 mei 2014|bezochtdatum=22 mei 2014}}</ref>


Bij het neerhalen van een Oekraïense helikopter op 29 mei komen 14 inzittenden om.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3663502/2014/05/29/Separatisten-schieten-helikopter-neer-14-doden.dhtml|titel=Separatisten schieten helikopter neer: 14 doden|uitgever=de Volkskrant|datum=29 mei 2014|bezochtdatum=29 mei 2014}}</ref>
Op 1 september 2016 werd er weer een nieuw bestand van kracht.<ref>{{Citeer web |url= http://www.bbc.com/news/world-europe-37243434|titel= Ukraine crisis: New ceasefire 'holding with eastern rebels'
|auteur= |uitgever=BBC |datum= 2016-09-01|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref> De eerste dagen hierna vielen er geen doden, op 9 september meldde woordvoerder Lysenko de dood van een Oekraïense soldaat.<ref>{{Citeer web |url= http://en.interfax.com.ua/news/general/369025.html|titel= One Ukrainian serviceman killed in Donbas in past 24 hours|auteur= |uitgever= Interfax-Ukraine|datum= 2016-09-9|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref>


[[John Kerry]] wil op 30 mei van [[Sergej Lavrov]] weten wat de rol is van de [[Tsjetsjenië|Tsjetsjeense]] strijders bij de pro-Russen.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3663685/2014/05/30/Kerry-wil-opheldering-over-Tsjetsjenen-in-Oekraine.dhtml|titel=Kerry wil opheldering over Tsjetsjenen in Oekraïne|uitgever=de Volkskrant|datum=30 mei 2014|bezochtdatum=30 mei 2014}}</ref>
Op 3 februari 2017 kwamen zes soldaten van het Oekraïense regeringsleger om na een nieuw gevecht met de rebellen, die op hun beurt twee burgers verloren. Volgens de Verenigde Naties was het dodental inmiddels opgelopen tot 10.000. <ref>{{Citeer web |url= http://www.standaard.be/cnt/dmf20170203_02710742|titel= Opnieuw verschillende doden bij gevechten in Oost-Oekraïne|auteur= |uitgever= De Standaard|datum= 2017-03-03|bezochtdatum= 2017-04-13|taal= nl}}</ref>  


==== Donetsk ====
Op 18 februari bereikten de ministers van Buitenlandse Zaken van Rusland, Oekraïne, Duitsland en Frankrijk in [[München]] een nieuw akkoord over een wapenstilstand, die twee dagen later moest ingaan.<ref>{{Citeer web |url= http://nos.nl/artikel/2158944-iraakse-leger-begint-offensief-om-westen-mosul-te-heroveren.html|titel= Iraakse leger begint offensief om westen Mosul te heroveren|auteur= |uitgever= NOS|datum= 2017-02-18|bezochtdatum=2017-02-19|taal=nl}}</ref>
Het justitiegebouw van Donetsk wordt op 1 mei aangevallen door de separatisten maar verlaten het een dag later al weer.<ref name="2014_05_01_1">{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3646453/2014/05/01/Justitiegebouw-in-Donetsk-aangevallen.dhtml|titel=Justitiegebouw in Donetsk aangevallen|uitgever=de Volkskrant|datum=1 mei 2014|bezochtdatum=1 mei 2014}}</ref>
Poetin vindt dat het Oekraïense leger weg moet uit Oost-Oekraïne.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3646386/2014/05/01/Poetin-Oekraiense-leger-moet-weg-uit-Oost-Oekraine.dhtml|titel=Poetin: Oekraïense leger moet weg uit Oost-Oekraïne|uitgever=de Volkskrant|datum=1 mei 2014|bezochtdatum=1 mei 2014}}</ref>
Separatisten hebben intussen het treinverkeer rond Donetsk gestremd.<ref name="2014_05_02_1" />


Naar aanleiding van de rellen en de brand in het hoofdkantoor van de separatisten in [[Odessa (stad)|Odessa]] wordt op 3 mei in Donetsk het kantoor van de gouverneur geplunderd.<ref name="2014_05_03_2">{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3647916/2014/05/03/Live-Rusland-zegt-geen-controle-meer-te-hebben-over-separatisten.dhtml|titel=Teruglezen: 'Leger herovert gebieden Kramatorsk Oekraïne'|uitgever=de Volkskrant|datum=3 mei 2014|bezochtdatum=3 mei 2014}}</ref>
==Strijdende partijen==
===Separatisten===
Het grootste deel van het pro-Russische verzet wordt gevormd door Russisch leger en de volksmilities van Donbass. De milities bestaan uit de milities van Donbass en Loegansk die samen de [[Verenigde Strijdrachten van Novorossiya]] vormen, het [[Russisch-Orthodoxe Leger]], het [[Leger van het Zuidoosten]] en het [[Vostok-bataljon]]. De milities van Donbass en Loegansk hebben een leger van 20.000 man,<ref>{{Citeer web|url=http://tass.ru/en/world/739790|titel=The army of the Lugansk and Donetsk People’s Republics has 20,000 fighters - Gubarev
|uitgever=TASS - Russian News Agency|datum=2014-07-09|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref> terwijl de andere milities vrij klein zijn. Daarnaast wordt er door onder andere Oekraïne en de [[NAVO]] beweerd dat er diverse Russische troepen zijn die de separatisten ondersteunen. Rusland beweert zelf echter dat er geen troepen aanwezig zijn en dat het enkel om vrijwilligers gaat. Dit is echter niet waar volgens de Oekraїense website Informnapalm.


Op 11 mei vindt het referendum over de onafhankelijkheid van oblast Donetsk doorgang, ondanks dat Poetin de separatisten verzocht het referendum uit te stellen. Het referendum is onwettig, stelt Kiev.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.nrc.nl/nieuws/2014/05/10/oekraiense-president-waarschuwt-oosten-voor-catatstrofe/|titel=Oekraïense president waarschuwt oosten voor 'catastrofe'|uitgever=nrc.nl|datum=10 mei 2014|bezochtdatum=10 mei 2014}}</ref> De meeste stemmers lijken zich uit te spreken voor onafhankelijkheid.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3653087/2014/05/11/Meerderheid-Oosten-voor-afscheiding-Oekraine.dhtml|titel='Meerderheid Oosten voor afscheiding Oekraïne'|uitgever=de Volkskrant|datum=11 mei 2014|bezochtdatum=11 mei 2014}}</ref>
===Oekraïense zijde===
De uitslag van het referendum zou volgens de pro-Russische seperatisten 89% in het voordeel van afscheiding bedragen.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3653087/2014/05/11/Doden-en-gewonden-door-geweld-Oost-Oekraine.dhtml|titel='Doden en gewonden door geweld Oost-Oekraïne'|uitgever=de Volkskrant|datum=11 mei 2014|bezochtdatum=12 mei 2014}}</ref><ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3653605/2014/05/12/89-procent-voor-zelfbestuur-in-Oost-Oekraine.dhtml|titel='89 procent voor zelfbestuur in Oost-Oekraïne'|uitgever=de Volkskrant|datum=12 mei 2014|bezochtdatum=12 mei 2014}}</ref>
Het officiële leger maakt het grootste deel van de troepenmacht uit met ongeveer 280.000 man.<ref>{{Citeer web|url=https://hromadskeradio.org/news/2015/09/13/za-ostanniy-rik-ukrayinska-armiya-zrosla-vid-146-do-280-tysyach-poltorak|titel=За останній рік українська армія зросла від 146 до 280 тисяч, — Полторак|uitgever=Громадсьҡе радіо|datum=2015-09-13|bezochtdatum=2017-04-13|taal=uk}}</ref>. Daarnaast zijn er ook paramilitairen aanwezig met lokale vrijwilligers, maar ook buitenlandse vrijwilligers. Hun aantal is moeilijker in te schatten. Het Westen is geen militaire partij in het conflict, maar er werden wel wapenleveringen overwogen door de Amerikanen.<ref>{{Citeer web|url=http://www.hln.be/hln/nl/18262/Onrust-in-Oekraine/article/detail/2203082/2015/02/02/VS-overwegen-toch-wapenlevering-aan-Oekraine.dhtml|titel=VS overwegen toch wapenlevering aan Oekraïne|uitgever=hln.be|datum=2015-02-02|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref> Veel Europese landen, waaronder [[Duitsland]], waren hier echter op tegen, omdat ze van mening waren dat het conflict niet militair, maar diplomatiek moest worden opgelost.
Onafhankelijke waarneming was tijdens het referendum onmogelijk. Volgens kritische journalist [[Sergej Soechobok]] was het zeer gemakkelijk om meerdere keren te stemmen. Er zijn separatisten opgepakt met 100.000 van te voren ingevulde stemmen.<ref>{{en}} {{Citeer nieuws|url=http://www.ukrainebusiness.com.ua/news/11852.html|titel=Pro-Russia terrorists captured with over 100,000 pre-filled "referendum" ballots|uitgever=Ukraine Business Online|datum=11 mei|bezochtdatum=11 mei 2014}}</ref><ref>{{ru}} {{Citeer nieuws|url=http://obozrevatel.com/politics/38691-zaderzhana-gruppa-terroristov-perevozivshih-100-tyis-progolosovavshih-byulletenej.htm|titel=Задержана группа террористов, перевозивших более 100 тысяч "проголосовавших" бюллетеней|uitgever=Обозреватель|datum=10 mei 2014|bezochtdatum=11 mei 2014}}</ref> Rusland verklaart desalniettemin dat de uitslag de wil is van het volk.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3653605/2014/05/12/Rusland-uitslag-referendum-wil-van-het-Oekraiense-volk.dhtml|titel=Rusland: uitslag referendum wil van het Oekraïense volk|uitgever=de Volkskrant|datum=12 mei 2014|bezochtdatum=12 mei 2014}}</ref>
Na het referendum moet Volksrepubliek Donetsk een eigen parlement en leger opbouwen, vindt Denis Poesjilin.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3653087/2014/05/11/Donetsk-moet-snel-eigen-leger-en-parlement-vormen.dhtml|titel='Donetsk moet snel eigen leger en parlement vormen'|uitgever=de Volkskrant|datum=11 mei 2014|bezochtdatum=11 mei 2014}}</ref>


Mensen in Donetsk en [[Krasnoarmijsk]] werden beschoten door Oekraïense militairen.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3653087/2014/05/11/Oekraiens-leger-schiet-op-mensen-in-Donetsk.dhtml|titel='Oekraïens leger schiet op mensen in Donetsk'|uitgever=de Volkskrant|datum=11 mei 2014|bezochtdatum=11 mei 2014}}</ref><ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3653087/2014/05/11/Oekraiens-leger-schiet-op-menigte-in-Donetsk.dhtml|titel='Oekraïens leger schiet op menigte in Donetsk'|uitgever=de Volkskrant|datum=11 mei 2014|bezochtdatum=11 mei 2014}}</ref>
==Internationale reacties==
Volgens de [[Bundesnachrichtendienst]] zou [[Academi|Blackwater]] actief zijn tegen de separatisten in Oekraïne.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2668/Buitenland/article/detail/3653136/2014/05/11/Huurlingengroep-Blackwater-actief-in-Oekraine.dhtml|titel='Huurlingengroep Blackwater actief in Oekraïne'|uitgever=de Volkskrant|datum=11 mei 2014|bezochtdatum=11 mei 2014}}</ref>
* De [[NAVO]] verwees bij het conflict vooral naar de rol van Rusland en had kritiek op de mogelijke aanwezigheid van wapens en troepen die voor een humanitaire ramp zorgden.<ref>{{Citeer web|url=http://www.cbc.ca/news/world/ukraine-crisis-ceasefire-in-name-only-says-nato-chief-1.2772932|titel=
Oblast Donetsk verklaart zich onafhankelijk. De [[Volksrepubliek Donetsk]] vraagt Rusland om annexatie.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3653605/2014/05/12/Volksrepubliek-Donetsk-vraagt-aansluiting-Rusland.dhtml|titel='Volksrepubliek Donetsk' vraagt aansluiting Rusland|uitgever=de Volkskrant|datum=12 mei 2014|bezochtdatum=13 mei 2014}}</ref><ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.nrc.nl/nieuws/2014/05/12/donetsk-vraagt-om-inlijving-bij-rusland/|titel=Volksrepubliek Donetsk vraagt om annexatie door Rusland|uitgever=[[NRC Handelsblad]]|datum=12 mei 2014|bezochtdatum=14 augustus 2014}}</ref>
Ukraine crisis: Ceasefire 'in name only,' says NATO chief|uitgever=CBC news|datum=2014-09-20|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref>
[[Catherine Ashton]], [[Angela Merkel]] en [[Barack Obama]] zijn niet welkom in Volksrepubliek Donetsk.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3654243/2014/05/13/Obama-en-Merkel-niet-welkom-in-Volksrepubliek-Donetsk.dhtml|titel=Obama en Merkel niet welkom in Volksrepubliek Donetsk|uitgever=de Volkskrant|datum=13 mei 2014|bezochtdatum=13 mei 2014}}</ref>
* De [[Europese Unie]] zag in Oekraïne een belangrijke nieuwe handelspartner en steunde het land dan ook economisch en humanitair. Er werden verschillende sancties ingesteld tegen Rusland.<ref>{{Citeer web|url=http://www.europa-nu.nl/id/vj45c5qt9gxe/eu_en_de_crisis_in_oekraine|titel=Relatie EU-Oekraïne|uitgever=Europa Nu|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref>
* [[Rusland]] zag zichzelf als waarnemer van het conflict en ontkende betrokkenheid bij het ontsporen hiervan. Rusland beschuldigde op zijn beurt juist de EU en de VS van escalatie.<ref>{{Citeer web|url=http://www.theguardian.com/world/2014/apr/07/ukraine-crisis-pro-russia-activists-declare-independence-donetsk|titel=Ukraine crisis escalates as pro-Russia activists declare independence in Donetsk|uitgever=The Guardian|datum=2014-04-07|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref> Het land vond wel dat het het recht had om de Russische minderheden in het buitenland te beschermen.<ref>{{Citeer web|url=http://edition.cnn.com/2014/03/01/world/europe/ukraine-protests-explainer/|titel=20 questions: What is Russia's interest in Ukraine?|uitgever=CNN|datum=2014-03-04|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref>
* De [[Verenigde Staten]] zagen vooral Rusland als opruier van de gebeurtenissen en eisten dat Rusland zich buiten het conflict zou houden.<ref>{{Citeer web|url=http://www.bbc.com/news/world-europe-26919928|titel=Ukraine crisis: Protesters declare Donetsk 'republic'|uitgever=BBC|datum=2014-04-07|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref>


In [[Kramatorsk]] in Volksrepubliek Donetsk worden op 13 mei 6 Oekraïense militairen gedood.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3654458/2014/05/13/Zes-Oekraiense-militairen-gedood-bij-Kramatorsk.dhtml|titel='Zes Oekraïense militairen gedood bij Kramatorsk'|uitgever=de Volkskrant|datum=13 mei 2014|bezochtdatum=13 mei 2014}}</ref>
==Gevolgen==
* Op humanitair vlak was de oorlog een ramp voor de inwoners van Donbass. Ongeveer 1,2 miljoen mensen verloren hun huis en velen waren op de vlucht.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2327576|titel=Zorgen om 1,2 miljoen onzichtbare ontheemden in Oekraïne|uitgever=Deredactie.be|datum=2015-05-04|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref>
* Volgens een schatting van de VN in maart 2015 waren er toen al zeker 6.000 doden gevallen in het conflict.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2256394|titel=Al 6.000 doden sinds start conflict Oost-Oekraïne|uitgever=Deredatie.be|bezochtdatum=2015-03-02|datum=2017-04-13|taal=nl}}</ref>
* Op internationaal vlak raakten Rusland en de EU in elkaars vaarwater en volgden verschillende [[boycot]]s en [[embargo]]'s aan beide zijden.<ref>{{Citeer web|url=http://diplomatie.belgium.be/nl/Beleid/beleidsthemas/vrede_en_veiligheid/sancties/sanctieregime_ten_aanzien_van_rusland|titel=Sanctieregime ten aanzien van Rusland|uitgever=Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref> Ook de spanningen tussen de VS en Rusland liepen hoger op en leidden tot een dieptepunt in hun onderlinge relaties.<ref>{{Citeer web|url=http://www.ad.nl/ad/nl/1013/Buitenland/article/detail/3806282/2014/12/08/Rusland-Relaties-met-VS-zijn-op-een-dieptepunt.dhtml|titel=Rusland: Relaties met VS zijn op een dieptepunt|uitgever=AD|datum=2014-08-12|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref>


De [[Natsionalnyj Bank Oekrajiny]] is op 14 mei gedwongen filiaal in Donetsk te sluiten.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3656104/2014/05/16/Oekraiense-nationale-bank-moet-filiaal-in-Donetsk-sluiten.dhtml|titel=Oekraïense nationale bank moet filiaal in Donetsk sluiten|uitgever=de Volkskrant|datum=16 mei 2014|bezochtdatum=16 mei 2014}}</ref>
==Zie ook==
 
{{Commonscat|War in Donbass}}
Op 18 mei zijn er weer hevige gevechten.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3657045/2014/05/18/Opnieuw-hevig-gevochten-in-oosten-Oekraine.dhtml|titel=Opnieuw hevig gevochten in oosten Oekraïne|uitgever=de Volkskrant|datum=18 mei 2014|bezochtdatum=18 mei 2014}}</ref>
* [[Geschiedenis van Oekraïne]]
Bij een militair checkpoint bij Volnovatsa vallen op 22 mei elf doden.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2664/Nieuws/article/detail/3659612/2014/05/22/Elf-doden-bij-militair-checkpoint-Oost-Oekraine.dhtml|titel=Elf doden bij militair checkpoint Oost-Oekraïne|uitgever=de Volkskrant|datum=22 mei 2014|bezochtdatum=22 mei 2014}}</ref>
 
Bij het vliegveld bij [[Donetsk]] zijn er bij gevechten op 26 mei meer dan 35 doden gevallen. Rusland eist dat die gevechten stoppen. [[Petro Porosjenko]] zegt niet met terroristen te willen praten.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3662041/2014/05/27/Tientallen-doden-gemeld-in-Oekraine-dat-hoop-vestigt-op-nieuwe-president.dhtml|titel=Tientallen doden gemeld in Oekraïne dat hoop vestigt op nieuwe president|uitgever=de Volkskrant|datum=26 mei 2014|bezochtdatum=27 mei 2014}}</ref>
In [[Donetsk]] komen op 27 mei ruim honderd mensen om.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2668/Buitenland/article/detail/3662464/2014/05/27/Ruim-honderd-burgers-en-separatisten-in-Donetsk-gedood.dhtml|titel='Ruim honderd burgers en separatisten in Donetsk gedood'|uitgever=de Volkskrant|datum=27 mei 2014|bezochtdatum=27 mei 2014}}</ref>
 
In de oblast Donetsk worden waarnemers van de OVSE gegijzeld. Separatisten ontkennen aanvankelijk dat zij een rol spelen in de verdwijning van deze waarnemers.<ref>{{Citeer nieuws|http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3663102/2014/05/28/Separatisten-Donetsk-ontkennen-rol-in-verdwijning-OVSE-waarnemers.dhtml|titel=Separatisten Donetsk ontkennen rol in verdwijning OVSE-waarnemers|uitgever=de Volkskrant|datum=28 mei 2014|bezochtdatum=28 mei 2014}}</ref> Uiteindelijk zijn de waarnemers op 30 mei definitief vrijgelaten.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2664/Nieuws/article/detail/3664016/2014/05/30/OVSE-waarnemers-Oekraine-vrijgelaten.dhtml|titel='OVSE-waarnemers Oekraïne vrijgelaten'|uitgever=de Volkskrant|datum=30 mei 2014|bezochtdatum=30 mei 2014}}</ref>
 
==== Loehansk ====
Een grenspost van de oblast Loehansk met Rusland wordt op 8 mei aangevallen.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3651766/2014/05/08/Oekraiense-grenspost-in-Loegansk-aangevallen.dhtml|titel=Oekraïense grenspost in Loegansk aangevallen|uitgever=de Volkskrant|datum=8 mei 2014|bezochtdatum=8 mei 2014}}</ref>
 
Loehansk overweegt, na het referendum in de Volksrepubliek Donetsk van 14 mei, ook een referendum voor aansluiting bij Rusland.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3653605/2014/05/12/Loegansk-overweegt-referendum-over-aansluiting-bij-Rusland.dhtml|titel=Loegansk overweegt referendum over aansluiting bij Rusland|uitgever=de Volkskrant|datum=12 mei 2014|bezochtdatum=12 mei 2014}}</ref>
 
==== Marioepol ====
Oekraïense troepen nemen op 7 mei het stadhuis van [[Marioepol]] in.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3650671/2014/05/07/Oekraiense-troepen-heroveren-stadhuis-Marioepol.dhtml|titel=Oekraïense troepen heroveren stadhuis Marioepol|uitgever=de Volkskrant|datum=7 mei 2014|bezochtdatum=7 mei 2014}}</ref> Maar de separatisten veroveren het opnieuw.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3650671/2014/05/07/Separatisten-veroveren-opnieuw-stadhuis-Marioepol.dhtml|titel=Separatisten veroveren opnieuw stadhuis Marioepol|uitgever=de Volkskrant|datum=7 mei 2014|bezochtdatum=7 mei 2014}}</ref>
Volgens Oekraïne zijn er in [[Marioepol]] zeker 20 separatisten gedood.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3652208/2014/05/09/Zeker-twintig-separatisten-dood-bij-operatie-Marioepol.dhtml|titel='Zeker twintig separatisten dood bij operatie Marioepol'|uitgever=de Volkskrant|datum=9 mei 2014|bezochtdatum=9 mei 2014}}</ref>
 
Separatisten trekken zich op 16 mei terug uit de overheidsgebouwen van [[Marioepol]] in de oblast Donetsk.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2664/Nieuws/article/detail/3656230/2014/05/16/Separatisten-Marioepol-trekken-zich-terug.dhtml|titel=Separatisten Marioepol trekken zich terug|uitgever=de Volkskrant|datum=16 mei 2014|bezochtdatum=16 mei 2014}}</ref>
De mensenrechtensituatie in het oosten van Oekraïne gaat snel achteruit, vindt de VN. Rusland vindt het rapport te eenzijdig.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2668/Buitenland/article/detail/3656212/2014/05/16/VN-mensenrechtensituatie-Oost-Oekraine-in-gevaar.dhtml|titel=VN: mensenrechtensituatie Oost-Oekraïne in gevaaruitgever=de Volkskrant|datum=16 mei 2014|bezochtdatum=16 mei 2014}}</ref>
 
==== Slovjansk ====
Het Oekraïense leger begint op 2 mei een militaire operatie in Slovjansk,<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.nu.nl/buitenland/3765629/oekraiens-leger-begint-militaire-operatie-slavjansk.html|titel=Oekraïens leger begint militaire operatie Slavjansk|uitgever=NU.nl|datum=2 mei 2014|bezochtdatum=2 mei 2014}}</ref> waarbij twee Oekraïense helikopterpiloten om het leven komen.<ref name="2014_05_02_1">{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3646976/2014/05/02/Live---Twee-piloten-dood-bij-legeroperatie-Slavjansk.dhtml|titel=Live - Tientallen doden in Odessa door brand|uitgever=de Volkskrant|datum=2 mei 2014|bezochtdatum=2 mei 2014}}</ref> De betrokken mannen werden later gearresteerd.<ref>{{uk}} {{Citeer nieuws|url=http://www.pravda.com.ua/news/2014/05/2/7024162/|titel=У Слов'янську затримали ймовірних стрілків по вертольотах ЗСУ|uitgever=Українська Правда|datum=2 mei 2014|bezochtdatum=2 mei 2014}}</ref>
Het lukt het Oekraïense leger niet, Slovjansk te veroveren. Onder de separatisten zijn volgens Toertsjynov veel doden gevallen.
Minister van Binnenlandse Zaken van Oekraïne, [[Arsen Avakov]], zegt dat er 9 checkpoints van de separatisten zijn ingenomen.<ref name="2014_05_02_1" />
De hoop op het naleven van het akkoord in Genève is nu gevlogen, zegt de woordvoerder van Poetin, [[Dnitri Paskov]].<ref name="2014_05_02_1" />
 
Er zijn op 5 mei zware gevechten bij Slovjansk.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3649098/2014/05/05/Zware-gevechten-bij-Slovjansk.dhtml|titel=Zware gevechten bij Slovjansk|uitgever=de Volkskrant|datum=5 mei 2014|bezochtdatum=5 mei 2014}}</ref>
Meer dan dertig mensen zijn gedood en er is een helikopter neergehaald.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.nrc.nl/nieuws/2014/05/05/vier-doden-bij-gevechten-in-slavjansk/|titel='Vier doden bij gevechten in Slavjansk'|uitgever=nrc.nl|datum=5 mei 2014|bezochtdatum=5 mei 2014}}</ref><ref name="2014_05_05_1">{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3649767/2014/05/06/Lavrov-nieuwe-Geneve-top-heeft-nu-weinig-zin.dhtml|titel=Lavrov: nieuwe Genève-top heeft nu weinig zin|uitgever=de Volkskrant|datum=6 mei 2014|bezochtdatum=6 mei 2014}}</ref>
 
Slovjansk vraagt op 12 mei Rusland om steun van het leger.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2668/Buitenland/article/detail/3653879/2014/05/12/Separatisten-Slavjansk-vragen-steun-leger-Rusland.dhtml|titel=Separatisten Slavjansk vragen steun leger Rusland|uitgever=de Volkskrant|datum=12 mei 2014|bezochtdatum=12 mei 2014}}</ref>
 
=== Juni 2014 ===
[[Petro Porosjenko]] kondigt op 8 juni voor het oosten van het land een staakt-het-vuren aan. Hij wil praten met separatisten.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2668/Buitenland/article/detail/3669028/2014/06/08/Porosjenko-kondigt-eenzijdig-staakt-het-vuren-aan.dhtml|titel=Porosjenko kondigt eenzijdig staakt-het-vuren aan|uitgever=de Volkskrant|datum=9 juni 2014|bezochtdatum=8 juni 2014}}</ref>
 
De Oekraïense regering realiseert op 10 juni een vluchtelingencorridor voor mensen die gebieden willen verlaten waar militaire operaties zijn.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3669634/2014/06/10/Vluchtelingencorridor-in-oosten-Oekraine.dhtml|titel=Vluchtelingencorridor in oosten Oekraïne|uitgever=de Volkskrant|datum=10 juni 2014|bezochtdatum=11 juni 2014}}</ref>
 
Op 17 juni is er overleg tussen Poetin en Porosjenko over het staakt-het-vuren.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3673695/2014/06/18/Poetin-en-Porosjenko-overleggen-over-staakt-het-vuren.dhtml|titel=Poetin en Porosjenko overleggen over staakt-het-vuren|uitgever=de Volkskrant|datum=18 juni 2014|bezochtdatum=18 juni 2014}}</ref>
 
De Verenigde Naties maken op 25 juni bekend dat er tot dan toe 423 mensen zijn omgekomen in het conflict in het oosten van het land. Er zijn verder inmiddels 46.000 mensen op de vlucht geslagen.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.haaretz.com/news/world/1.600998|titel=UN estimates 423 killed in east Ukraine conflict|uitgever=Haaretz Daily Newspaper Ltd.|datum=25 juni 2014|bezochtdatum=15 juli 2014}}</ref>
 
Porosjenko besluit op 30 juni om het staakt-het-vuren niet te verlengen vanwege 'criminele activiteiten' door separatisten in het oosten van Oekraïne.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://nos.nl/artikel/668810-porosjenko-verlengt-bestand-niet.html|titel=Porosjenko verlengt het bestand niet|uitgever=NOS|datum=29 juni 2014|bezochtdatum=1 juli 2014}}</ref>
 
==== Loehansk ====
Op 2 juni zijn er gevechten tussen pro-Russen en grenswachten van de oblast Loehansk.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3665348/2014/06/02/Honderden-gewapende-opstandelingen-bestormen-Oekraiense-grenspost.dhtml|titel=Honderden gewapende opstandelingen bestormen Oekraïense grenspost|uitgever=de Volkskrant|datum=2 juni 2014|bezochtdatum=2 juni 2014}}</ref> Daarbij kwamen vijf separatisten om.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3665348/2014/06/02/Zeker-vijf-opstandelingen-gedood-bij-aanval-op-Oekraiense-grenspost.dhtml|titel=Zeker vijf opstandelingen gedood bij aanval op Oekraïense grenspost|uitgever=de Volkskrant|datum=2 juni 2014|bezochtdatum=3 juni 2014}}</ref>
 
Tientallen mensen komen op 14 juni om als een Oekraïens legervliegtuig wordt neergehaald.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2668/Buitenland/article/detail/3672284/2014/06/14/Tientallen-doden-door-neerhalen-Oekraiens-vliegtuig.dhtml|titel=Tientallen doden door neerhalen Oekraïens vliegtuig|uitgever=de Volkskrant|datum=14 juni 2014|bezochtdatum=15 juni 2014}}</ref>
 
==== Slovjansk ====
Er zijn hevige gevechten in de buurt van Slovjansk vanaf 3 juni.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/30323/Onrust-in-Oekraine/article/detail/3666013/2014/06/03/Hevige-gevechten-leger-en-separatisten-in-Slavjansk.dhtml|titel=Hevige gevechten leger en separatisten in Slavjansk|uitgever=de Volkskrant|datum=3 juni 2014|bezochtdatum=3 juni 2014}}</ref>
Pro-Russische rebellen schieten op 6 juni een Oekraïens vliegtuig neer.<ref>{{Citeer nieuws|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2664/Nieuws/article/detail/3668264/2014/06/06/Rebellen-Oekraine-schieten-vliegtuig-neer.dhtml|titel=Rebellen Oekraïne schieten vliegtuig neer|uitgever=de Volkskrant|datum=6 juni 2014|bezochtdatum=7 juni 2014}}</ref>
 
=== Juli 2014 ===
==== Slovjansk ====
De stad Slovjansk wordt na dagenlange gevechten op 5 juli door het Oekraïense leger ingenomen. De Russische separatisten moeten zich noodgedwongen terugtrekken richting Donetsk en Loehansk.
 
==== Habrove ====
Op 17 juli 2014 stortte bij [[Hrabove (Donetsk)|Hrabove]] een passagiersvliegtuig van [[Malaysia Airlines]] neer nabij het dorp, waarbij alle 298 inzittenden om het leven kwamen.
{{Zie ook|Zie verder het artikel [[Malaysia Airlines-vlucht 17]].}}
 
=== Augustus 2014 ===
De aanwezigheid van Russische troepen in Oost-Oekraïne wordt bevestigd door de separatisten. Op 28 augustus 2014 volgt een bijeenkomst van de [[VN-Veiligheidsraad]] op verzoek van [[Litouwen]].
 
==== Opening nieuw front ====
Vanuit Rusland wordt er een nieuw front geopend nabij de havenstad Marioepol.
Reguliere Russische troepen en tanks trokken de grens over aan de kustlijn van de [[Zee van Azov]] op 27 en 28 augustus 2014 en dwongen Oekraïnse troepen in het kuststadje [[Novoazovsk]] om zich terug te trekken.<ref>{{Cite news|url=http://www.cnbc.com/id/101951821#.|agency=CNBC|title=Ukraine Says Russian Forces Lead Major New Offensive in East|date=27 August 2014|accessdate=31 August 2014}}</ref>
 
==== Zee van Azov ====
Twee Oekraïense kustwachtschepen de 'Grif' en de 'Kalkan' werden aangevallen in de zee van Azov.
Acht zeelieden werden levend evacueert van hun brandende schepen.<ref>http://www.kyivpost.com/content/ukraine/eight-border-guards-rescued-two-missing-after-shelling-in-sea-of-azov-362948.html</ref>
 
=== September 2014 ===
Na de bevestiging door de separatisten dat ook reguliere Russische troepen met hun meevechten wordt het conflict nu steeds vaker door internationale media als een [[oorlog]] tussen Rusland en Oekraïne beschreven.
 
Op 2 september, nadat Oekraïense troepen akkoord gingen om het stadje [[Ilovaisk]] op te geven, werden zij gebombardeerd door Russiche troep terwijl ze geëvacueerd werden door een "groene corridor".<ref>http://www.kyivpost.com/content/ukraine/witnesses-tell-about-attacks-on-ukrainian-soldiers-trying-to-leave-ilovaisk-at-least-100-killed-363204.html</ref><ref>http://au.ibtimes.com/articles/564915/20140902/russia-ukraine-crisis-invades-forces.htm#.VAcmw2RdWAE</ref><ref>http://www.nydailynews.com/news/world/russian-troops-kill-hundreds-ukrainian-soldiers-report-article-1.1923064</ref><ref>http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/ukraine/11066256/Fears-of-massacre-after-accusations-Russians-reneged-on-safe-passage-for-Ukrainian-forces.html</ref><ref>http://www.mirror.co.uk/news/world-news/hundreds-ukrainian-troops-massacred-pro-russian-4142110</ref><ref>http://www.theguardian.com/world/2014/sep/03/ukraine-soldier-youre-better-clueless-because-truth-horrible-moscow-ilovaysk</ref>
De aanval op de troepen die gemarkeerd waren met witte vlaggen werd beschreven als een slachtpartij waarbij minstens 100 Oekraïense troepen het leven lieten.<ref>http://www.kyivpost.com/content/ukraine/witnesses-tell-about-attacks-on-ukrainian-soldiers-trying-to-leave-ilovaisk-at-least-100-killed-363204.html</ref>
 
== Zie ook ==
* [[Tijdlijn van de Oekraïnecrisis]]
* [[Tijdlijn van de Oekraïnecrisis]]
* [[Euromaidan]]
* [[Krimcrisis]]
* [[pro-Russische onrust in Oekraïne in 2014]]
* [[Unie van Volksrepublieken]] (in Oekraïne)


{{Commonscat|Russian-Ukrainian war 2014}}
{{Appendix|2=
{{Appendix|2=
{{References||2}}
{{References-scroll|height=200}}
}}
}}
 
{{DEFAULTSORT:Oost-Oekraïne, Oorlog in}}
[[Categorie:Oekraïnecrisis 2013-2014]]
[[Categorie:Oekraïnecrisis]]
[[Categorie:Oorlog van Oekraïne]]
[[Categorie:Oorlog van Rusland]]
[[Categorie:Geschiedenis van Oekraïne|Oorlog]]
[[Categorie:2010-2019|Oorlog]]
[[Categorie:Oorlog in de 21e eeuw]]
[[Categorie:Oorlog in Europa]]
[[Categorie:Oorlog in Europa]]
[[Categorie:Oorlog van Rusland]]
[[Categorie:Oorlog van Rusland]]

Huidige versie van 17 jan 2018 om 16:29

In dit artikel wordt een actuele gebeurtenis beschreven.
De informatie op deze pagina kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn.
rel=nofollow

De oorlog in het oosten van Oekraïne is een gewapend conflict in het Donetsbekken (de Donbass) in het oosten van Oekraïne tussen separatistische groeperingen die door het Russische leger worden gesteund en het Oekraïense leger.

Het conflict ontstond in het voorjaar van 2014, nadat de Oekraïense president Viktor Janoekovytsj in februari was afgezet na pro-westerse betogingen. Dit leidde vervolgens tot protesten in de oostelijke en zuidelijke delen van Oekraïne, waar relatief veel Russische minderheden wonen die niets zagen in de machtswisseling in Kiev. In de Oost-Oekraïense oblasten Donetsk en Loehansk escaleerden de protesten in een gewapend conflict, nadat rebellen vanaf 6 april 2014 diverse regeringsgebouwen bezetten en de Oekraïense regering in reactie daarop het leger inzette. De opstandelingen wisten de steden Donetsk en Loehansk in handen te krijgen, alsmede het gebied ten zuidoosten daarvan tot aan de Russische grens, alwaar zij de onafhankelijke Volksrepubliek Donetsk[3] en Volksrepubliek Loegansk uitriepen. De overige gebieden in Donbass bleven onder het gezag van het Oekraïense leger.

Op 5 september 2014 werd, onder internationale druk, een eerste staakt-het-vuren afgesproken, het Akkoord van Minsk, dat echter van beide kanten slecht werd nageleefd. Een nieuw staakt-het-vuren, Minsk II, kwam op 12 februari 2015 tot stand. Dit akkoord werd een tijdlang wel redelijk nageleefd, maar in de loop van 2016 laaide het geweld toch weer sterker op.

Het conflict heeft gezorgd voor een verdere verslechtering van de relaties tussen Rusland en het Westen, die al sterk waren bekoeld als gevolg van de Krimcrisis. Het Westen beschuldigt Rusland ervan de opstandelingen zowel financieel alsook militair te steunen, terwijl het Westen door Rusland juist wordt gezien als verantwoordelijke voor het uit de hand lopen van het conflict.

Aanloop

Zie ook Euromaidan en de Krimcrisis

Bij de Oekraïense presidentsverkiezingen van 2004 kwam aanvankelijk de pro-Russische Viktor Janoekovytsj uit de bus als winnaar. De uitslag van de verkiezingen werd echter door een groot deel van de bevolking niet geaccepteerd, wat leidde tot de Oranjerevolutie. De uitslag werd uiteindelijk ongeldig verklaard waarna er nieuwe verkiezingen werden gehouden. Deze werden gewonnen door de pro-Europese Viktor Joesjtsjenko. Bij de verkiezingen van 2010 werd de pro-Russische Janoekovytsj echter alsnog verkozen tot president.

Op 21 november 2013 annuleerde Janoekovytsj de onderhandelingen met de Europese Unie over een handelsakkoord waarbij een grotere integratie met Europa mogelijk was (het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne). Onder een deel van de Oekraïense bevolking leefde echter de hoop op een nauwere samenwerking met het Westen[4] en Janoekovytsj creëerde bij hen enorm veel onbegrip met deze beslissing. Er volgden in heel het land protesten tegen deze beslissing die meer en meer omsloegen in anti-regeringsprotesten (Euromaidan). De protesten werden steeds gewelddadiger en er vielen talrijke doden door harde confrontaties tussen politie en opstandelingen. Op 19 februari 2014 riep Oekraïne daarom de noodtoestand uit. Enkele dagen later ontvluchtte Janoekovytsj Kiev. Het parlement zette de president af, schreef nieuwe verkiezingen uit en stelde een nieuwe parlementsvoorzitter aan.

De onrust verplaatste zich op 26 februari 2014 van Kiev naar de Krim in het zuiden. De meerderheid van de bevolking van dit schiereiland, dat tot 1954 bij Rusland hoorde, was Russisch en tegenstander van de machtswisseling in Kiev. Op 27 februari 2014 bezetten tientallen gewapende mannen het parlementsgebouw in de regionale hoofdstad van de Krim Simferopol.[5] Ook andere belangrijke gebouwen werden bezet en de Oekraïense regering verloor haar greep op het gebied. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties kwam bijeen vanwege de Krimcrisis, maar geraakte niet tot een oplossing. Op 16 maart 2014 organiseerde het parlement van de Krim een referendum waarbij 95% voor aanhechting met Rusland opteerde.[6] De objectiviteit van het referendum werd wereldwijd in twijfel getrokken en de Oekraïense regering verklaarde het referendum ongrondwettelijk. Naar aanleiding van het referendum verklaarde de Krim zich onafhankelijk.[7] Op 21 maart werden de Krim en de stad Sebastopol deelstaten van Rusland, hetgeen door zowel Oekraïne als de meeste andere landen tot op heden niet wordt erkend.

Na de afzetting van Janoekovitsj groeiden vooral in de oblasten Donetsk en de Loehansk, alwaar een relatief groot aantal Russische minderheden woont, de protesten tegen de nieuwe regering en de nieuwe koers die er werd gevaren. De Oekraïense politie probeerde de situatie onder controle te houden, maar slaagde daar amper in. Op 6 april 2014 bestormden de inwoners van de oblasten Donetsk en Loehansk de administratieve gebouwen. Onder invloed van de Krimcrisis eisten de inwoners van de Donetsk en Loehansk een gelijkaardig referendum, zoals er in de Krim was gekomen. Op 12 april werden overheidsgebouwen in de stad Slovjansk door separatisten bezet.[8] De eind 2005 opgerichte organisatie Donetskaja Respoeblika riep op 14 april de Volksrepubliek Donetsk uit.

Verloop van het gewapend conflict

Op 13 april 2014 stelde de Oekraïense interim-president Oleksandr Toertsjynov een ultimatum in om de bezetting van de overheidsgebouwen, die inmiddels uitgebreid was naar nog meer steden in het oosten en zuiden van Oekraïne (zoals Horlivka, Kramatorsk en Mariupol) te beëindigen, met de inzet van het leger als stok achter de deur.[9] Zijn eis bleef echter onbeantwoord en op 15 april werd het Oekraïense leger officieel ingezet en begonnen de militaire acties.[10] Nog diezelfde dag werd het vliegveld van Kramatorsk, dat door separatisten was ingenomen, terugveroverd door het Oekraïense leger.[11]In de daaropvolgende weken slaagde het Oekraïense leger erin het gezag in diverse steden te herstellen, maar de separatisten behielden de macht in onder andere Donetsk en Loehansk.

Op 11 mei schreven de separatisten een referendum uit over de onafhankelijkheid van Donetsk. Onafhankelijke waarnemingen waren tijdens het referendum onmogelijk, maar volgens de separatisten was 89% voor afscheiding. De volgende dag verklaarde Donetsk zich onafhankelijk.[12] Het scenario herhaalde zich in Loehansk, wat leidde tot de uitroeping van de onafhankelijke Volksrepubliek Loegansk. Igor Girkin werd uitgeroepen tot leider van de rebellen, en hij verklaarde dat alle Oekraïense militairen en leden van de politie zich moesten onderwerpen of anders binnen 48 uur het gebied moesten verlaten, anders zouden ze als terroristen worden vervolgd.[13] Volgens Oekraïne en het Westen waren de referenda gemanipuleerd door Rusland.[14]

Rond de Oekraïense presidentsverkiezingen van 25 mei, die niet gehouden konden worden in de door de separatisten bezette gebieden, werden de offensieven van het Oekraïense leger stilgelegd, maar nadat Petro Porosjenko tot nieuwe president was verkozen, werden de offensieven weer hervat. De separatisten in Donetsk verklaarden zich na de nieuwe offensieven in oorlog met Oekraïne.[15] De gevechten gingen verder en tegen eind juni waren er al zeker 423 doden gevallen volgens de VN.[16] Ondertussen had de nieuwe president op 8 juni eenzijdig een staakt-het-vuren aangekondigd,[17] maar dat hield geen stand. Op 13 juni werd Marioepol definitief veroverd door de Oekraïense regering.[18] Op 18 juni kwam er een nieuw staakt-het-vuren tot stand, maar na mislukte onderhandelingen besloot Porosjenko het bestand niet te verlengen.[19] Nadat een definitieve oplossing uit het zicht was geraakt, begon het Oekraïense leger een groot nieuw offensief. Op 5 juli eindigden de gevechten in Slovjansk en Kramatorsk waarna de rebellen zich terugtrokken naar Donetsk.[20] Het leger rukte verder op en voerde ook bombardementen uit op de rebellenkampen van Donetsk.

Op 17 juli 2014 stortte een Boeing van Malaysia Airlines met vluchtnummer MH17 neer nabij het dorp Hrabove in de oblast Donetsk. Aan boord waren vijftien bemanningsleden en 283 passagiers, waarvan 193 met de Nederlandse nationaliteit. Er waren geen overlevenden. Al snel werd er geconcludeerd uit dat het vliegtuig werd neergehaald. Volgens westerse analisten kwam de schade aan delen van het vliegtuig overeen met de inslag van schrapnel uit een luchtdoelraket.[21] In het Westen werd de hoofdverantwoordelijkheid gelegd bij de rebellen en Rusland, terwijl vanuit Russische zijde werd gesuggereerd dat het Oekraïense leger schuldig was aan het per ongeluk neerhalen van het vliegtuig. Ook ontstond er veel commotie rond een Russisch konvooi dat humanitaire hulp kwam bieden. Volgens Moskou bood Rusland geen militaire hulp, maar er waren meer en meer geruchten dat de Russen de opstandelingen actief steunden.[22]

Op 25 augustus kwam er een tegenoffensief van de separatisten die probeerden hun bevoorradingslijnen in handen te houden.[23] Het Oekraïense leger werd op verschillende plaatsen teruggedreven. De nieuwe opmars van de separatisten en het machtsevenwicht dat vervolgens ontstond zorgde ervoor dat de verschillende partijen nu wel bereid waren tot een staakt-het-vuren. Op 1 september[24] hadden de separatisten reeds overleg mogelijk gemaakt door te stellen dat ze geen onafhankelijkheid wensten, maar een apart statuut binnen Oekraïne. Op 5 september[25] werd er met het Akkoord van Minsk een staakt-het-vuren afgekondigd door de verschillende partijen. Het staakt-het-vuren werd in eerste instantie vrij goed nageleefd, hoewel er hier en daar schendingen plaatsvonden waarbij verschillende doden vielen.

In januari 2015 leek het er even op dat de strijdende partijen door goede gesprekken nader tot elkaar zouden komen. Echter, al snel waren er opnieuw talrijke incidenten en gevechten tussen het Oekraïense leger en de separatisten, waardoor het staakt-het-vuren in de loop van januari nog maar amper nageleefd werd en beide kanten elkaar bedreigden met nieuwe offensieven.[26] Naar aanleiding van de toenemende spanningen en conflicten riep de internationale gemeenschap op tot een nieuw staakt-het-vuren (Minsk II) dat het vorige moest hernieuwen. Op 7 februari 2015 werd het verdrag getekend door de verschillende partijen. In de daaropvolgende maanden bleven zich gewelddadige incidenten voordoen, maar deze waren sporadisch.

In juni 2015 laaiden de felle gevechten kortstondig weer op, met name bij de plaatsen Marjinka en Sjirokyne, waar in korte tijd ruim twintig doden vielen.[27] Op 17 augustus vielen er in 24 uur tijd acht burgerdoden en verloren ook twee soldaten het leven.[28]

In augustus 2015 deden de Duitse bondskanselier Merkel, de Franse president Hollande en Porosjenko een oproep tot een nieuw staakt-het-vuren.[29]

Begin november nam het aantal incidenten echter toch weer toe. Op 14 november werd bekend dat er de afgelopen 24 uur vijf Oekraïense soldaten waren gesneuveld bij nieuwe gevechten[30]

Op 29 april 2016 meldde een hoge VN-functionaris aan de VN-Veiligheidsraad dat er sinds het begin van het conflict in totaal meer dan 9.000 doden waren gevallen. Het geweld in Oost-Oekraïne zou inmiddels weer op het niveau zitten van augustus 2014.[31]

Juli 2016 was volgens een Oekraïense woordvoerder de bloedigste maand sinds de afkondiging van de wapenstilstand anderhalf jaar eerder. Er werd dagelijks over en weer geschoten en aan de zijde van het Oekraïense leger zouden in de periode van 27 juni tot 25 juli 41 doden zijn gevallen. Ook aan de zijde van de separatisten vielen in deze periode meerdere doden.[32]

Op 1 september 2016 werd er weer een nieuw bestand van kracht.[33] De eerste dagen hierna vielen er geen doden, op 9 september meldde woordvoerder Lysenko de dood van een Oekraïense soldaat.[34]

Op 3 februari 2017 kwamen zes soldaten van het Oekraïense regeringsleger om na een nieuw gevecht met de rebellen, die op hun beurt twee burgers verloren. Volgens de Verenigde Naties was het dodental inmiddels opgelopen tot 10.000. [35]

Op 18 februari bereikten de ministers van Buitenlandse Zaken van Rusland, Oekraïne, Duitsland en Frankrijk in München een nieuw akkoord over een wapenstilstand, die twee dagen later moest ingaan.[36]

Strijdende partijen

Separatisten

Het grootste deel van het pro-Russische verzet wordt gevormd door Russisch leger en de volksmilities van Donbass. De milities bestaan uit de milities van Donbass en Loegansk die samen de Verenigde Strijdrachten van Novorossiya vormen, het Russisch-Orthodoxe Leger, het Leger van het Zuidoosten en het Vostok-bataljon. De milities van Donbass en Loegansk hebben een leger van 20.000 man,[37] terwijl de andere milities vrij klein zijn. Daarnaast wordt er door onder andere Oekraïne en de NAVO beweerd dat er diverse Russische troepen zijn die de separatisten ondersteunen. Rusland beweert zelf echter dat er geen troepen aanwezig zijn en dat het enkel om vrijwilligers gaat. Dit is echter niet waar volgens de Oekraїense website Informnapalm.

Oekraïense zijde

Het officiële leger maakt het grootste deel van de troepenmacht uit met ongeveer 280.000 man.[38]. Daarnaast zijn er ook paramilitairen aanwezig met lokale vrijwilligers, maar ook buitenlandse vrijwilligers. Hun aantal is moeilijker in te schatten. Het Westen is geen militaire partij in het conflict, maar er werden wel wapenleveringen overwogen door de Amerikanen.[39] Veel Europese landen, waaronder Duitsland, waren hier echter op tegen, omdat ze van mening waren dat het conflict niet militair, maar diplomatiek moest worden opgelost.

Internationale reacties

  • De NAVO verwees bij het conflict vooral naar de rol van Rusland en had kritiek op de mogelijke aanwezigheid van wapens en troepen die voor een humanitaire ramp zorgden.[40]
  • De Europese Unie zag in Oekraïne een belangrijke nieuwe handelspartner en steunde het land dan ook economisch en humanitair. Er werden verschillende sancties ingesteld tegen Rusland.[41]
  • Rusland zag zichzelf als waarnemer van het conflict en ontkende betrokkenheid bij het ontsporen hiervan. Rusland beschuldigde op zijn beurt juist de EU en de VS van escalatie.[42] Het land vond wel dat het het recht had om de Russische minderheden in het buitenland te beschermen.[43]
  • De Verenigde Staten zagen vooral Rusland als opruier van de gebeurtenissen en eisten dat Rusland zich buiten het conflict zou houden.[44]

Gevolgen

  • Op humanitair vlak was de oorlog een ramp voor de inwoners van Donbass. Ongeveer 1,2 miljoen mensen verloren hun huis en velen waren op de vlucht.[45]
  • Volgens een schatting van de VN in maart 2015 waren er toen al zeker 6.000 doden gevallen in het conflict.[46]
  • Op internationaal vlak raakten Rusland en de EU in elkaars vaarwater en volgden verschillende boycots en embargo's aan beide zijden.[47] Ook de spanningen tussen de VS en Rusland liepen hoger op en leidden tot een dieptepunt in hun onderlinge relaties.[48]

Zie ook

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met War in Donbass op Wikimedia Commons.

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
rel=nofollow