Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Interne communicatie
Interne communicatie omvat alle formele en informele contacten binnen een organisatie zoals binnen een bedrijf, overheidsorganisatie, ziekenhuis, club of binnen een zelfstandig onderdeel hiervan. Het gaat om de functionele relatie die men onderhoudt als als lid, bestuurder, eigenaar of bijvoorbeeld als medewerker ten opzichte van een ander lid van diezelfde eenheid.
Ruime uitleg
‘Interne communicatie’ is in principe een breed begrip dat betrekking heeft op de uitwisseling van betekenissen tussen personen die actief zijn binnen dezelfde organisatorische eenheid. Voorbeelden hiervan zijn een werk- of stafoverleg, een studiedag, een personeelsvergadering of de bijeenkomsten van een bestuursorgaan of ondernemingsraad. Zelfs een spontane ontmoeting bij de koffieautomaat of een sms’je aan een collega kan onder de brede definitie vallen. Ook administratieve contacten binnen een organisatie via werkbriefjes, een gelukwens, formulieren en verantwoordingssystemen kunnen worden gerekend tot deze ruime interpretatie. Als leden van de organisatie ook nog in een andere verhouding contact onderhouden, bijvoorbeeld als ze verliefd op elkaar zijn, dan valt dat deel van het contact buiten de definitie.
Beperkte uitleg
Vanuit een bestuurs- en managementperspectief en ook bij communicatieopleidingen wordt ‘interne communicatie’ vaak gezien als aanduiding voor een beperkt vakgebied dat is gericht op het (al dan niet door een een communicatiedeskundige) beheersen van het interne informatieverkeer dat het organisatiedoel steunt. Vaak staat niet zozeer de informatie-uitwisseling centraal, maar het verstrekken ervan door of namens de leiding. Bijvoorbeeld de informatievoorziening aan en instructie van personeel of leden via een personeels- of verenigingsblad. Naast kennisverspreiding kan interne communicatie ook gericht zijn op het vergroten van de betrokkenheid om ondergeschikten of bijvoorbeeld sporters beter te laten presteren. Direct tweerichtingsverkeer (communicatie) staat niet altijd voorop, wel de beschikbaarstelling en verspreiding van boodschappen in de verwachting dat deze worden opgevolgd. Een prikbord, bedrijfsjournaal, brief of intranet zijn ook voorbeelden van een distributieve c.q. depositaire[1] benadering, het gaat (hoofdzakelijk) om eenrichtingsverkeer. Informatievoorziening is daarbij een instrument van het management en dus niet primair in handen van maar gericht op de werkvloer. Het tegenovergestelde informatieverkeer (bottom up) wordt afhankelijk van de context inspraak, medezeggenschap, verkiezing, overleg, dialoog, raadpleging of participatie genoemd.
Interne versus externe communicatie
Het tegenovergestelde begrip is externe communicatie. Deze slaat op het contact met buitenstaanders die dus niet tot de primaire kring worden gerekend. Dat kan zijn een klant, leverancier, donateur, omwonende, concurrent, vergunningverlener, controleur et cetera. Binnen de modaliteit 'communicatie' zijn interne en externe communicatie aanvullende begrippen. Het onderscheid komt soms voor in de verantwoordelijkheidsafbakening van communicatieprofessionals of van een bestuurlijke portefeuillehouder. In hun taakomschrijving staat dan dat zij zorg dragen voor of toezien op de interne of externe communicatie of beide. Behalve het feit dat een beroepsbeoefenaar of bestuurder zelden alle communicatie van een organisatie kan beheersen levert dit onderscheid praktische definitieproblemen op: valt een sollicitatiegesprek, een aandeelhoudersvergadering, een bijeenkomst met gepensioneerden of een parlementszitting nu onder in- of externe communicatie? En tot waar is hij of zij verantwoordelijk voor de keuze van de inhoud, de vorm, de timing of het communicatiekanaal? Verandert er iets wezenlijks als een intern memo per ongeluk of via een klokkenluider uitlekt? Zeker binnen overheids- en maatschappelijke organisaties waar doorgaans een groter openbaarheidsregime geldt dan bij de meeste private organisaties is het onderscheid tussen in- en extern voor de werkpraktijk hypothetisch. Zelfs bij interne bijeenkomsten wordt er met de buitenwereld getwitterd en ge-sms't of kan men deze via een webcast volgen.
Discussie
Bij het beschrijven van het fenomeen interne communicatie spelen dus diverse vragen een rol:
- Gaat het wel om communicatie (tweerichtingverkeer)? Of ligt de nadruk op informatievoorziening (eenzijdig, top-down)?
- Is het van belang of de inhoud alleen bedoeld is voor intern gebruik? Is de communicatie nog wel intern als zij - al dan niet met opzet - extern bekend raakte? Verliest interne communicatie haar kenmerkende betekenis zodra ook maar een buitenstaander actief betrokken raakt?
- Is de term nog specifiek genoeg voor het beschrijven van de contacten binnen een conglomeraat zoals een multinational of de Verenigde Naties?
- Is de term van belang voor de beschrijving van communicatie binnen en tussen publieke organen die in steeds meer landen in openheid dienen te functioneren?
- Heeft de aard van het contact betekenis voor het functioneren van de organisatie? Formele interne communicatie is gemakkelijker te omschrijven dan informele: voldoen geruchten nog aan de definitie? Vanaf wanneer vallen bepaalde collegiale contacten buiten de definitie?
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Depositair is een term van de Braziliaanse pedagoog Paulo Freire, dit begrip wordt toegelicht op o.a. http://www.horizontas.nl/methode-paulo-freire
