Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vlaamse identiteit
.jpg){kind=link}
De Vlaamse identiteit is een geschiedkundig en cultuursociologisch vraagstuk dat de samenhang tussen de Vlaamse cultuur en de inwoners van de deelstaat Vlaanderen behandelt.
Geschiedenis
Doordat het koninkrijk België pas in 1830 ontstond omvat ze verschillende culturele entiteiten die een vele oudere geschiedenis en herkomst hebben. Doorgaans kent België twee overheersende cultuurentiteiten op basis van de twee grote taalgroepen: de Nederlandstaligen en Franstaligen. Gedurende de 19de en 20ste eeuw werd het Frans gehanteerd als de officiële landstaal, dit omwille van de Franstalige elite die aan het ontstaan van België stonden.[1] Echter door de emancipatie van Vlaanderen kreeg het Nederlands steeds meer een belangrijkere rol. Deze evolutie duurde tot de jaren 70 wanneer Vlaanderen een geografische afbakening kreeg door de taalgrens, dit wordt algemeen beschouwd als het einde van de taalstrijd.[2]
Gedurende de geschiedenis kon België niet doorgroeien als cultuur entiteit, dit omwille van de grote taalverschillen. Na de Tweede Wereldoorlog splitste de unitaire politieke partijen zich in een Vlaamse- en Waalse vleugel, omdat politieke consensus onmogelijk werd: de politieke wil en prioriteiten van de beide gemeenschappen zouden te ver van elkaar liggen.[3] Een voorbeeld hiervan op cultureel vlak is bijvoorbeeld dat de deelnames van België aan het Eurovisiesongfestival al sinds het begin ieder jaar gewisseld worden tussen Waalse en Vlaamse kandidaten. Hetzelfde verhaal geldt voor enige vorm van ‘nationale media’, deze bestaan niet in België. Zo bestaat er wel de krant en nieuwssite ‘la Libre Belgique’, maar is uitsluitend een Franstalig.[4]
Deze realiteit zorgt ervoor dat zowel in Vlaanderen als in Wallonië een proces gaande is van ‘identificatie’ met de eigen cultuurentiteit.[5]
Vlaamse identiteit
Het vaststellen van een cultuurentiteit is eigenlijk onmogelijk, dit omdat een cultuur erg rijk is en in voortdurende beweging. Toch zijn er enkele onderdelen van Vlaamse cultuur die algemeen worden aangenomen.
Door de taalstrijd is het Nederlands een belangrijk onderdeel van de Vlaamse identiteit. Het Vlaams is een tussentaal voor alle Vlaamse dialecten en vormt het Zuid-Nederlands of het Belgisch-Nederlands. Bij de productie van vele internationale animatiefilms wordt er bijvoorbeeld niet enkel een Nederlandse versie ingesproken maar ook een Vlaamse versie. Het Vlaams wordt doorgaans beleefder en afstandelijker ervaren door Nederlanders.
Algemeen genomen worden de Westerse verlichtingswaarden als basis gezien van de Vlaamse identiteit waaronder: gelijkheid tussen man en vrouw, vrije meningsuiting en scheiding tussen kerk en staat.[6] Vlaanderen behoort tot de top van de wereld als het gaat over LGBT-rechten, enkel Malta deed het in 2016 beter.[7] In Vlaanderen heerst er doorgaans ook een christelijk-joodse traditie waarbij de katholieke feestdagen een belangrijke rol spelen in het dagelijks leven zoals kerst, Pasen en Sinterklaas. Echter daalt het aantal gelovigen ieder jaar en zijn Vlamingen doorgaans niet meer praktiserend gelovig. Wel viert men uit traditie de verschillende katholieke feestdagen.
Ook dierenrechten zijn in Vlaanderen erg belangrijk. In 2014 kreeg Vlaanderen als eerste een minister van Dierenwelzijn met een eigen agentschap. Een GAIA-jury gaf Ben Weyts grote onderscheiding voor zijn resultaten binnen dierenwelzijn.[8]
De Vlaamse cultuur speelt - zowel historisch als hedendaags –een belangrijke rol. Zo kijkt men naar de Vlaamse primitieven, maar spelen de Vlaamse architectuur een belangrijke rol. De verschillende middeleeuwse steden zoals Gent en Brugge zijn wereldbekend. Internationaal gezien erkent kent men ook de Vlaamse interieur stijl, onze Vlaamse modeontwerpers en Vlaamse keuken. Zo hangt Vlaanderen eerder een Bourgondische keuken aan die doorgaans verfijnder zou zijn dan de Nederlandse keuken of Noordelijke keukens.
Vlaming of Belg?
Een voorbeeld van hoe de Vlaamse identiteit in evolutie is, is het woordelijk aanwijzen van de identiteit binnen een context. Wanneer een Vlaming zijn identiteit benoemd wisselt men gemakkelijk tussen ‘Vlaming’ en ‘Belg’, dit terwijl Franstaligen zich vaker blijven benoemen als ‘Belg’.[9] Als een Vlaming spreekt over bijvoorbeeld de Eerste Wereldoorlog spreekt hij van: ‘klaprozen in Vlaamse velden[10], gelegen aan de Belgische kust[11]’ of ‘proeven van Vlaams stoofvlees met een Belgisch pintje’. Deze evolutie is ook te merken in de Vlaamse media, waar men vroeger nog sprak van een ‘Belg’, spreekt men nu doorgaans van een ‘Vlaming’.
Identiteit in de Vlaamse politiek
De traditionele partijen waaronder CD&V, Open VLD en Vooruit identificeren zich als Vlaming maar zijn eerder neutraal tegenover deze evolutie. Open VLD[12] neigt opmerkelijk zelfs meer naar een Belgische identiteit zoals Groen en PVDA.[13] Die laatste vormt samen met PTB een unitaire partij. De Vlaams-nationale partijen zijn uitgesproken aanhanger van de Vlaamse identiteit. Bij N-VA hangt men een inclusief en civiel-nationalisme aan, Bart De Wever schreef een boek over identiteit.[14] In het geval van Vlaams Belang kiest men voor een exclusievere identiteitsbeleving.
Symboliek
Vlaanderen hanteert officieel de Vlaamse Leeuw als symbool en volkslied en viert ze haar Vlaamse feestdag op 11 juli. Ook het Vlaams parlement heeft een centrale rol in het maatschappelijk debat.[15] Een banalere vorm van Vlaamse symboliek en identiteit is ongetwijfeld de ronde van Vlaanderen.
Kritiek
Doorgaans staan Vlaamse academici[16] en de Vlaamse cultuursector[17] niet positief tegenover deze evolutie, omdat men dit als een artificiele evolutie aanvoelt die politiek zou gestuurd zijn.[18] Het zijn ook vaak mensen die zich meer identificeren als ‘Belg’ die uitgesproken afstand nemen van hun Vlaamse identiteit. In 2019 besloot de Vlaamse regering een Vlaamse canon te ontwikkelen, maar ook hier kwam heel veel kritiek op.[19]
Bronnen
- º België als onafhankelijke staat (1830 tot vandaag) | Belgium.be. www.belgium.be Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Geschiedenis van de Vlaamse overheid. www.vlaanderen.be Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Heeft België nog een toekomst? | Terzake
- º (fr) La Libre. La Libre.be - Suivez en direct toute l'actualité belge et internationale, économique et culturelle.. La Libre.be Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (en) De Waalse identiteit en het integratiebeleid in Wallonië | Scriptieprijs. scriptiebank.be Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Vlinks. 'Aanpassen aan de Vlaamse normen en waarden lukt het best wanneer nieuwkomers het uit eigen overtuiging doen'. Knack (2018-02-02) Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Dit zijn de beste (en slechtste) landen in Europa om holebi te zijn. Het Nieuwsblad Geraadpleegd op 2022-06-10
- º DPG Media Privacy Gate. myprivacy.dpgmedia.be Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Belgisch, Vlaams of Waals?. De Standaard Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) In Vlaamse velden | VISITFLANDERS. www.visitflanders.com Geraadpleegd op 2022-06-10
- º De Belgische Kust | Kustportaal. www.kustportaal.be Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Open VLD wil een nieuw België, maar krijgt kritiek uit alle hoeken. Het Nieuwsblad Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Voor eenheid in het nieuwe België. PVDA Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Libris | Over Identiteit, Bart De Wever. libris.nl Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Vlaamse Symbolen | Vlaams Parlement. www.vlaamsparlement.be Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Onze historici over Vlaamse canon: eenzijdige blik. www.arts.kuleuven.be Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) 'Jambon I dwingt kunst en cultuur in een Vlaams-nationalistisch keurslijf'. www.apache.be Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) Jacques Van Keymeulen. 'Wat de Vlaamse identiteit precies inhoudt, wordt voor mij steeds geheimzinniger'. Knack (2019-09-07) Geraadpleegd op 2022-06-10
- º (nl) VRT NWS. Historicus KU Leuven: "Vlaamse canon neigt naar superioriteitsdenken". vrtnws.be (2019-08-13) Geraadpleegd op 2022-06-10