Raymond Franz

Raymond Franz (8 mei 1922 - 2 juni 2010) was een lid van het Besturend Lichaam van Jehovah's Getuigen van 1971 tot 22 mei 1980 en diende, op uitnodiging van Nathan Homer Knorr, vijftien jaar op het hoofdbureau van het Wachttorengenootschap (van 1965 tot 1980). Hij was een neef van de voormalig president van het Wachttorengenootschap: Frederick William Franz.

Nadat hij het hoofdbureau van het Wachttorengenootschap had verlaten, werd hij eind 1981 uit de gemeenschap van Jehovah's Getuigen gesloten. Over zijn uitsluiting werd een artikel (inclusief interview) gepubliceerd in Time magazine.

Vroege geschiedenis

Franz werd in 1922 geboren en werd als derde-generatie Jehovah's getuige opgevoed. Veel van zijn familieleden waren leden van die organisatie. Frederick William Franz, Raymonds oom, was de vierde president van het Wachttorengenootschap tot zijn dood op 22 december 1992. De vader van Raymond werd in 1913 gedoopt als Bijbelonderzoeker, zoals de beweging toen heette voordat deze in 1931 de naam "Jehova's getuigen" aannam. Raymond werd in 1938 lid van de Jehovah's Getuigen toen hij zestien was en werd in 1939 gedoopt. Tegen 1940 had Franz zijn religieuze activiteit opgevoerd tot een fulltime inzet in gebieden die de organisatie had aangewezen als "behoeftig" naar specifieke aandacht.

Zendingswerk

In 1944 studeerde Franz af op Gilead, de zendelingenschool van Jehovah's Getuigen, en diende hij tijdelijk als reizend opziener in de Verenigde Staten tot hij in 1946 zijn aanstelling ontving als zendeling in Puerto Rico. Franz werd opziener over grote delen van het Caraïbisch gebied en reisde onder andere naar de Maagdeneilanden en de Dominicaanse Republiek. Toen hij 37 was trouwde hij met Cynthia, die hem vergezelde bij zijn zendingsreizen vanaf 1959. Gezamenlijk keerden ze terug naar de Dominicaanse Republiek die Franz had moeten ontvluchten toen de dictator Rafael Trujillo het werk van de Jehovah's Getuigen verbood in 1957. Na 1961 hebben ze daar nog vier jaar evangelisatiewerk verricht.

Wereldwijd hoofdbureau

In 1965 nodigde Nathan Homer Knorr, de derde president van het Wachttorengenootschap, Franz uit om te werken en wonen op het wereldwijde hoofdbureau van Jehovah's Getuigen in Brooklyn, New York.

Franz begon te werken op de Schrijfafdeling van de organisatie en kreeg als toewijzing om deel te nemen in een team dat het boek Hulp tot begrip van de Bijbel zou samenstellen, het eerste encyclopedische werk dat door Jehovah's Getuigen zou worden uitgegeven. Franz en zijn collega's besteedden vijf jaar aan het bestuderen van diverse bijbelvertalingen en bijbelcommentaren en dienden een groot aantal bijbelse onderwerpen aan Knorr aan ter goedkeuring. Franz zei het volgende over het effect dat het werk had op de groep: "het boek [heeft] de interesse van veel Getuigen in de Schrift vergroot. Misschien heeft de toon ervan hier positief toe bijgedragen, misschien de aanpak, de pogingen van de meeste schrijvers om dogmatiek te mijden, de erkenning dat bepaalde zaken van meerdere kanten bekeken kunnen worden, het uitgangspunt niet méér van iets willen maken dan het bewijsmateriaal in alle eerlijkheid toelaat. In 1988 werd het werk uitgebreid tot twee delen en opnieuw uitgegeven met als titel Inzicht in de Schrift.

Lidmaatschap van het Besturend Lichaam

In 1971 werd Franz uitgenodigd lid te worden van het Besturend Lichaam van Jehovah's Getuigen. Hij accepteerde de positie en besteedde vele jaren om de wereld rond te reizen om toezicht te houden op de structuur en werking van de organisatie en op de activiteiten en gebruiken op alle niveaus, in vele landen. Franz stelt dat het kruispunt in zijn leven zich aandiende in de negen jaar dat hij diende als lid van het Besturend Lichaam.

Crisis

Tegen het einde van het jaar 1979 werd hij gedwongen een beslissing te nemen. Hij was bijna veertig jaar lang volle-tijdvertegenwoordiger van de organisatie en had op elk niveau van de organisatiestructuur gediend. De laatste vijftien jaar bracht hij door op het internationale hoofdbureau. De laatste negen daarvan was hij lid van het Besturende Lichaam van Jehovah's Getuigen.

Hij realiseerde zich dat overtuiging geleidelijk veranderd was. Dat betekende niet dat zijn kijk op de Bijbel was veranderd. Zijn waardering groeide nu meer dan tevoren.

Franz kwam uiteindelijk tot de conclusie dat "de weerstand van de organisatie om zich door de Schrift te laten corrigeren ... alleen maar toe[nam], zowel wat betreft haar leerstellingen alsook wat betreft haar manier van omgaan met degenen die voor leiding naar haar opzagen." "Ik was niet tegen autoriteit op zich, maar tegen de extreme vorm die zij had aangenomen." "Ik had de indruk dat bij ons de rol van Christus Jezus als het actieve Hoofd overschaduwd en nagenoeg verduisterd werd door het autoritaire optreden van de organisatie en het voortdurende aanbevelen en aanprijzen van haarzelf." "[H]et kon er bij mij niet in dat men aan de interpretaties van de organisatie, die op veranderlijke menselijke redeneringen gebaseerd waren, evenveel gezag kon toekennen als aan datgene dat er in het onveranderlijke Woord van God staat."

Eind 1979 besprak Franz deze zorgen met zijn echtgenote en zij besloten dat het de verstandigste keuze was hun activiteiten op het internationale hoofdbureau te beëindigen.

Op 8 mei 1980 belde voorzitter Albert Schroeder Franz om hem te informeren over een beschuldiging tegen Franz, namelijk dat hij was beschuldigd van afval. Op 19 mei 1980 keerde Franz terug op het hoofdbureau in New York.

Op 22 mei 1980 bezocht Albert Schroeder, voorzitter van het Besturend Lichaam, de kamer van Franz en stelde hem op de hoogte van het feit dat sommige leden van het Besturend Lichaam hem hoe dan ook wilden uitsluiten, ongeacht het gebrek aan bewijs tegen hem. Franz nam daarom aan dat zij geen meerderheid hadden kunnen bereiken, zodat uitsluiting niet aan de orde was. Schroeder zei dat het Besturend Lichaam van hem verlangde dat hij zijn functie zou neerleggen. Franz koos ervoor een ontslagbrief te schrijven en weigerde het maandelijkse stipendium dat het Wachttorengenootschap uitkeert, de zgn "Infirm Special Pioneer" (een voorziening die kring- en districtsopzieners die wegens hun leeftijd of gezondheid met reizend werk moeten stoppen, dikwijls wordt aangeboden). Samen met zijn vrouw verliet hij het hoofdbureau van de organisatie.

Het echtpaar Franz ging op het land wonen van hun geloofsgenoot en vriend, Peter Gregerson, die een groentenzaak had in Alabama. Franz nam zijn werkzaamheden voor zijn vriend weer op en samen met zijn vrouw bezocht hij de vergaderingen van de gemeente van Jehovah's Getuigen in East Gadsden.

Vertrek van het hoofdbureau: een nieuw leven

Uitgesloten

In de periode dat Franz en zijn vrouw de plaatselijke gemeente in Alabama bezochten, schreven de ouderlingen van die gemeente het Wachttorengenootschap een verzoek Franz aan te stellen als ouderling. Het Wachttorengenootschap schreef terug dat zij het niet raadzaam vond dat de ouderlingen hem in die hoedanigheid (of als dienaar in de bediening) zouden aanbevelen, vanwege zijn recente ontslag. Franz beschrijft in zijn boek dat dit de eerste tekenen waren van een campagne tegen hem, in de literatuur en de organisatie, waarbij diverse artikelen over "afval" verschenen die hem (hoewel niet met name) verbonden aan degenen die om deze reden waren uitgesloten. Franz beschrijft hoe de houding en schrijfstijl van de lectuur van het Wachttorengenootschap in zijn ogen steeds meer die van de Inquisitie weerspiegelde en herhaaldelijk negatief van toon was, waarbij voortdurend werd benadrukt 'hoe afvalligen herkend kunnen worden', gestoeld op de premisse dat iedereen die een onafhankelijke gedachte heeft die niet volledig in harmonie is met alle interpretaties en leerstellingen van het Wachttorengenootschap een afvallige is. Dit zorgde ervoor dat hij zijn zorgen en twijfels met niemand deelde, omdat eenvoudig het hebben ervan al voldoende was voor een beschuldiging van "afval".

Op 18 maart 1981 schreef de huurbaas van Franz, mede-Jehovah's Getuige Peter Gregerson een brief waarin hij zichzelf terugtrok uit de organisatie. In die tijd mochten degenen die zichzelf terugtrokken nog altijd normaal en vriendschappelijk contact onderhouden met hun (voormalig) mede-Jehovah's Getuigen. Kort na deze gebeurtenis wijzigde het Wachttorengenootschap het beleid inzake "teruggetrokkenen" en ging terug naar de regelgeving dat deze personen bejegend zouden moeten worden als "uitgeslotenen" (een veel ernstiger status). In de tijd tussen de brief van Gregerson en de wijziging van het beleid van het Wachttorengenootschap inzake "teruggetrokkenen" had Franz een etentje met Gregerson, zijn huurbaas en werkgever. Na de officiële wijziging van het beleid van het Wachttorengenootschap werd Franz gesommeerd te verschijnen voor een rechterlijk comité, waarbij hij zich diende te verdedigen inzake zijn overtreding omgang te hebben gehad met een "teruggetrokkene". Franz stelde dat hij op het moment van het etentje niet in overtreding was, omdat op dat moment de nieuwe richtlijn nog niet was bekendgemaakt. Desondanks ontstond een zenuwslopende procedure die uiteindelijk leidde tot zijn uitsluiting.

Na zijn uitsluiting (effectief vanaf 31 december 1981) heeft Franz twee boeken over zijn ervaringen geschreven. Beide boeken beschrijven op gedetailleerde wijze zijn leven als Jehovah's Getuige, als lid van het Besturend Lichaam en zijn ervaringen op alle niveaus binnen de organisatie overal op aarde. Hoewel sinds die tijd zo nu en dan uitspraken in de lectuur van het Wachttorengenootschap verschijnen die lijken te wijzen in zijn richting, is hij nooit bij name genoemd als "afvallige".

Op 30 mei 2010 kreeg Franz een beroerte. Op 2 juni 2010 is hij overleden op 88-jarige leeftijd.

Werken

Na zijn uitsluiting heeft Franz twee boeken geschreven die op gedetailleerde wijze de interne (bestuurlijke) werking van de organisatie van Jehova's getuigen beschrijven:

• Gewetensconflict (ISBN 90-259-4722-0) (oorspronkelijk: "Crisis of conscience" ISBN 0-914675-01-X)
• In search of Christian Freedom (ISBN 0-914675-16-8, niet in het Nederlands verschenen).

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: