Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Namen (stad): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(→‎Demografische ontwikkeling: dat werkt hier niet)
(→‎Namen tijdens de revolutietijd: betere structuur & nieuwe wegen)
 
(2 tussenliggende versies door een andere gebruiker niet weergegeven)
Regel 6: Regel 6:
| kaartbijschrift = ligging binnen het arrondissement Namen<br />in de provincie Namen
| kaartbijschrift = ligging binnen het arrondissement Namen<br />in de provincie Namen
| wapen =Wapen van Namen (stad).svg
| wapen =Wapen van Namen (stad).svg
| wapenartikel = Wapen van Namen (stad)
| vlag = Flag of Namur.svg
| vlag = Flag of Namur.svg
| gewest = Wallonië
| gewest = Wallonië
| provincie = Namen
| provincie = Namen
| arrondissement = [[Arrondissement Namen|Namen]]
| arrondissement = [[Arrondissement Namen|Namen]]
| postcode = 5000<br />5000<br />5001<br />5002<br />5003<br />5004<br />5020<br />5020<br />5020<br />5020<br />5020<br />5020<br />5020<br />5021<br />5022<br />5024<br />5024<br />5100<br />5100<br />5100<br />5100<br />5100<br />5101<br />5101<br />5101
| postcode = 5000<br />5000<br />5001<br />5002<br />5003<br />5004<br />5004<br />5020<br />5020<br />5020<br />5020<br />5020<br />5020<br />5021<br />5022<br />5024<br />5024<br />5100<br />5100<br />5100<br />5100<br />5100<br />5101<br />5101<br />5101
| deelgemeente = Namen (incl. [[Salzinnes]])<br />[[Beez]]<br />[[Belgrade (Namen)|Belgrade]]<br />[[Saint-Servais (Namen)|Saint-Servais]]<br />[[Saint-Marc (Namen)|Saint-Marc]]<br />[[Bouge]]<br />[[Champion (Namen)|Champion]]<br />[[Daussoulx]]<br />[[Flawinne]]<br />[[Malonne]]<br />[[Suarlée]]<br />[[Temploux]]<br />[[Vedrin]]<br />[[Boninne]]<br />[[Cognelée]]<br />[[Gelbressée]]<br />[[Marche-les-Dames]]<br />[[Dave (plaats)|Dave]]<br />[[Jambes]]<br />[[Naninne]]<br />[[Wépion]]<br />[[Wierde (Namen)|Wierde]] (incl. [[Andoy (Namen)|Andoy]])<br />[[Erpent]]<br />[[Lives-sur-Meuse]]<br />[[Loyers]]
| deelgemeente = Namen (incl. [[Salzinnes]])<br />[[Beez]]<br />[[Belgrade (Namen)|Belgrade]]<br />[[Saint-Servais (Namen)|Saint-Servais]]<br />[[Saint-Marc (Namen)|Saint-Marc]]<br />[[Bouge]]<br />[[Champion (Namen)|Champion]]<br />[[Daussoulx]]<br />[[Flawinne]]<br />[[Malonne]]<br />[[Suarlée]]<br />[[Temploux]]<br />[[Vedrin]]<br />[[Boninne]]<br />[[Cognelée]]<br />[[Gelbressée]]<br />[[Marche-les-Dames]]<br />[[Dave (plaats)|Dave]]<br />[[Jambes]]<br />[[Naninne]]<br />[[Wépion]]<br />[[Wierde (Namen)|Wierde]] (incl. [[Andoy (Namen)|Andoy]])<br />[[Erpent]]<br />[[Lives-sur-Meuse]]<br />[[Loyers]]
| burgemeester = [[Maxime Prévot]] ([[cdH]])
| burgemeester = [[Maxime Prévot]] ([[cdH]])
| bestuur = [[Centre démocrate humaniste|cdH]], [[Mouvement Réformateur|MR]], [[Ecolo]]
| bestuur = [[Centre démocrate humaniste|cdH]], [[Ecolo]], [[Mouvement Réformateur|MR]]
| partijen = [[Centre démocrate humaniste|cdH]]<br />[[Parti Socialiste (België)|PS]]<br />[[Mouvement Réformateur|MR]]<br />[[Ecolo]]
| partijen = [[Centre démocrate humaniste|cdH]]<br />[[Parti Socialiste (België)|PS]]<br />[[Ecolo]]<br />[[Mouvement Réformateur|MR]]<br />[[DéFI]]<br />[[Partij van de Arbeid van België|PTB+]]
| zetels = '''47'''<br />16<br />15<br />10<br />6
| zetels = '''47'''<br />16<br />9<br />9<br />6<br />4<br />3
| netnummer = 081
| netnummer = 081
| nis = 92094
| nis = 92094
| web = [https://www.namur.be/ www.namur.be]
| web = [https://www.namur.be/ www.namur.be]
| foto0=
| ondertitel0=
| image=Namur Ca1JPG.jpg|caption=De 18e-eeuwse [[Sint-Aubankathedraal]]
}}
}}
'''Namen''' ([[Frans]]: ''Namur''; [[Waals]]: ''Nameur'') is een [[stad]] in [[België (hoofdbetekenis)|België]], gelegen waar de rivier de [[Samber]] in de [[Maas]] vloeit. Het is de hoofdstad van het [[Wallonië|Waals Gewest]] (Wallonië) en de hoofdstad van de [[Namen (provincie)|provincie Namen]].
'''Namen''' ([[Frans]]: ''Namur''; [[Waals]]: ''Nameur'') is een [[stad]] in [[België]], gelegen waar de rivier de [[Samber]] in de [[Maas]] vloeit. Het is de hoofdstad van het [[Wallonië|Waals Gewest]] (Wallonië) en de hoofdstad van de [[Namen (provincie)|provincie Namen]].


De stad ligt ongeveer 65&nbsp;km ten zuiden van Brussel, aan de samenvloeiing van [[Samber]] en [[Maas]] en aan de grenzen van [[Haspengouw]], de [[Condroz]] en de streek tussen Samber en Maas. Het huidige stadscentrum bevindt zich op de linkeroever van de Samber. De stad telt ruim 110.000 inwoners wat ongeveer een kwart van alle inwoners van de provincie vertegenwoordigt.
De stad ligt ongeveer 65&nbsp;km ten zuiden van Brussel, aan de samenvloeiing van [[Samber]] en [[Maas]] en aan de grenzen van [[Haspengouw]], de [[Condroz]] en de streek tussen Samber en Maas. Het huidige stadscentrum bevindt zich op de linkeroever van de Samber. De stad telt ruim 110.000 inwoners wat ongeveer een kwart van alle inwoners van de provincie vertegenwoordigt.


In Namen zetelen de regering en het parlement van Wallonië. In Jambes liggen belangrijke gebouwen van het [[Waals Gewest]], waaronder ook het ''Elysette'', de ambtswoning van de minister-president van Wallonië. Met een groot aantal onderwijsinstellingen op alle niveaus – waaronder de [[Université de Namur]] (UNamur) – en grote ziekenhuizen vervult Namen een belangrijke verzorgingsfunctie voor de hele [[Condroz]] en het [[Ardennen|Ardense achterland]].
In Namen zetelen de regering en het parlement van Wallonië. In [[Jambes]] liggen belangrijke gebouwen van het [[Waals Gewest]], waaronder ook het ''Elysette'', de ambtswoning van de minister-president van Wallonië. Met een groot aantal onderwijsinstellingen op alle niveaus – waaronder de [[Université de Namur]] (UNamur) – en grote ziekenhuizen vervult Namen een belangrijke verzorgingsfunctie voor de hele [[Condroz]] en het [[Ardennen|Ardense achterland]].


== Geschiedenis ==
== Geschiedenis ==
[[Bestand:01-Namur-290305 (3) JPG.jpg|thumb|left|250px|Uitzicht op de [[Maas]] en de [[Citadel van Namen]]]]
[[Bestand:01-Namur-300605 (1) JPG.jpg|thumb|left|250px| Het [[belfort (toren)|belfort]] (14e eeuw), oorspronkelijk deel van de middeleeuwse omwalling.]]


=== De vroegste geschiedenis ===
=== De vroegste geschiedenis ===
De eerste menselijke sporen in Namen dateren al van de [[paleolithicum|oude steentijd]] en zijn gevonden op [[Le Grognon|het Grognon]], het stadsdeel aan de voet van de rotspunt waar vandaag de citadel op prijkt. Uit de periode van omstreeks 8000 v.C. zijn heel wat meer sporen teruggevonden, maar een echt sedentaire bevolking zou er maar vanaf 2500 v.C. zijn geweest. Dit betekent evenwel niet de oorsprong van de huidige stad, want in de volgende eeuwen lijkt de plek van het huidige Namen verlaten. Omstreeks het begin van de tijdrekening bestaat er wel een eerder burgerlijke dan militaire nederzetting op de linker Samberoever. Later ontwikkelt zich daar een [[vicus]] volgens een dambordpatroon.
De eerste menselijke sporen in Namen dateren al van de [[paleolithicum|oude steentijd]] en zijn gevonden op [[Le Grognon|het Grognon]], het stadsdeel aan de voet van de rotspunt waar vandaag de citadel op prijkt. Uit de periode van omstreeks 8000 v.C. zijn heel wat meer sporen teruggevonden, maar een echt sedentaire bevolking zou er maar vanaf 2500 v.C. zijn geweest. Dit betekent evenwel niet de oorsprong van de huidige stad, want in de volgende eeuwen lijkt de plek van het huidige Namen verlaten. Omstreeks het begin van de tijdrekening bestaat er wel een eerder burgerlijke dan militaire nederzetting op de linker Samberoever. Later ontwikkelt zich daar een [[vicus]] volgens een dambordpatroon.


Vanaf het einde van de 3de eeuw plooit de stad zich (ten gevolge van migraties en invallen) terug op het Grognon, onder de rotspunt waarop in deze periode een eerste fort zou zijn gebouwd. Van de 6de tot de 8ste eeuw blijft Namen een kleine nederzetting van beperkt belang. Wel breidt Namen zich nu opnieuw uit naar de andere Samberoever.
Vanaf het einde van de 3e eeuw plooit de stad zich (ten gevolge van migraties en invallen) terug op het Grognon, onder de rotspunt waarop in deze periode een eerste fort zou zijn gebouwd. Van de 6de tot de 8e eeuw blijft Namen een kleine nederzetting van beperkt belang. Wel breidt Namen zich nu opnieuw uit naar de andere Samberoever.


===Hoofdplaats van een middeleeuws graafschap===
===Hoofdplaats van een middeleeuws graafschap===
====Stadsuitbreiding en omwallingen====
====Stadsuitbreiding en omwallingen====
Vooral de rechten van de [[prinsbisdom Luik|Luikse prins-bisschop]] zullen voor eeuwen elke uitbreiding van de grafelijke stad naar de andere Maasoever (het huidige [[Jambes]]) verhinderen. Wanneer dan ook omstreeks 1000 de bevolking aandikt, zoekt de stad verder zijn weg op de linker Samberoever. Hier wordt een kapel ter ere van [[Sint-Remigius|Saint-Rémy]] opgericht en wordt markt gehouden. Volgens sommigen wordt de stad daardoor eerder een ''ville sambrienne'' dan een ''ville mosane''.<ref>Onder meer (ondanks de titel ''Namur, ville mosane'') bij {{aut|Rousseau}} (1948), p. 50.</ref> Aan het eind van de 10e eeuw wordt deze nederzetting op grafelijk initiatief beschermd door een stenen omwalling. Verder naar het oosten ontstaat in 1047 het [[Sint-Aubankathedraal|kapittel van Saint-Aubain]], waarrond zich een nieuwe kern ontwikkelt. De graaf verzekert zich daarmee van een eigen kapittel, gezien dat van Notre-Dame op het Grognon gecontroleerd wordt door de prins-bisschop. Deze en andere nieuwe stadsdelen op de linker Samberoever worden gedurende de 11de en 12de eeuw in een nieuwe omwalling opgenomen.
Vooral de rechten van de [[prinsbisdom Luik|Luikse prins-bisschop]] zullen voor eeuwen elke uitbreiding van de grafelijke stad naar de andere Maasoever (het huidige [[Jambes]]) verhinderen. Wanneer dan ook omstreeks 1000 de bevolking aandikt, zoekt de stad verder zijn weg op de linker Samberoever. Hier wordt een kapel ter ere van [[Sint-Remigius|Saint-Rémy]] opgericht en wordt markt gehouden. Volgens sommigen wordt de stad daardoor eerder een ''ville sambrienne'' dan een ''ville mosane''.<ref>Onder meer (ondanks de titel ''Namur, ville mosane'') bij {{aut|Rousseau}} (1948), p. 50.</ref> Aan het eind van de 10e eeuw wordt deze nederzetting op grafelijk initiatief beschermd door een stenen omwalling. Verder naar het oosten ontstaat in 1047 het [[Sint-Aubankathedraal|kapittel van Saint-Aubain]], waarrond zich een nieuwe kern ontwikkelt. De graaf verzekert zich daarmee van een eigen kapittel, gezien dat van Notre-Dame op het Grognon gecontroleerd wordt door de prins-bisschop. Deze en andere nieuwe stadsdelen op de linker Samberoever worden gedurende de 11e en 12e eeuw in een nieuwe omwalling opgenomen.


In de latere [[middeleeuwen]] breidt Namen verder uit, zodat de oppervlakte van de stad vervijfvoudigt. Vanaf de 12de eeuw wordt gestart met de bouw van de zogenaamde ‘derde omwalling’, die in de 14de en 15de eeuw herbouwd wordt, onder meer ten gevolge van de verwoestende overstromingen van 1409. De stad ontwikkelt zich echter ook buiten deze nieuwe omwalling, onder meer met de Neuveville, waar zich vooral ambachtslui vestigen. Vanaf 1357 wordt daarom begonnen met een ‘vierde’ of grote omwalling. Vanwege de dreiging van [[Luik (stad)|Luik]] en de strategische ligging van Namen, worden de werkzaamheden onder de [[Lijst van heersers van Bourgondië|Bourgondische hertogen]] een versnelling hoger geschakeld. In 1508 geeft [[keizer Karel V|keizer Karel]] (1500-1558) de werken nog een nieuwe impuls zodat de omwalling uiteindelijk omstreeks 1530 – bijna twee eeuwen na het begin van de bouw ervan – voltooid wordt.
In de latere [[middeleeuwen]] breidt Namen verder uit, zodat de oppervlakte van de stad vervijfvoudigt. Vanaf de 12e eeuw wordt gestart met de bouw van de zogenaamde ‘derde omwalling’, die in de 14e en 15e eeuw herbouwd wordt, onder meer ten gevolge van de verwoestende overstromingen van 1409. De stad ontwikkelt zich echter ook buiten deze nieuwe omwalling, onder meer met de Neuveville, waar zich vooral ambachtslui vestigen. Vanaf 1357 wordt daarom begonnen met een ‘vierde’ of grote omwalling. Vanwege de dreiging van [[Luik (stad)|Luik]] en de strategische ligging van Namen, worden de werkzaamheden onder de [[Lijst van heersers van Bourgondië|Bourgondische hertogen]] een versnelling hoger geschakeld. In 1508 geeft [[keizer Karel V|keizer Karel]] (1500-1558) de werken nog een nieuwe impuls zodat de omwalling uiteindelijk omstreeks 1530 – bijna twee eeuwen na het begin van de bouw ervan – voltooid wordt.


====Namen en zijn graaf====
====Namen en zijn graaf====
Tijdens de [[Karolingen|Karolingische periode]] wordt Namen het centrum van het ''pagus Lomacensis'', de voorloper van het [[graafschap Namen]]. In 937 vestigt [[Berengarius van Namen|Béranger]] (ca. 890-946), de ‘eerste’ graaf van Namen, zich op de rots die uittorent boven de samenvloeiing van [[Samber]] en [[Maas]]. In de 12de eeuw, de Naamse graaf is dan op het toppunt van zijn macht, wordt het [[citadel van Namen|kasteel]] uitgebreid met de kapittelkerk van [[Petrus|Saint-Pierre]]. Het is pas in de volgende eeuw dat het grootste deel van het kasteel – nu met torens, grachten en heel wat bijgebouwen – wordt opgetrokken.
Tijdens de [[Karolingen|Karolingische periode]] wordt Namen het centrum van het ''pagus Lomacensis'', de voorloper van het [[graafschap Namen]]. In 937 vestigt [[Berengarius van Namen|Béranger]] (ca. 890-946), de ‘eerste’ graaf van Namen, zich op de rots die uittorent boven de samenvloeiing van [[Samber]] en [[Maas]]. In de 12e eeuw, de Naamse graaf is dan op het toppunt van zijn macht, wordt het [[citadel van Namen|kasteel]] uitgebreid met de kapittelkerk van [[Petrus|Saint-Pierre]]. Het is pas in de volgende eeuw dat het grootste deel van het kasteel – nu met torens, grachten en heel wat bijgebouwen – wordt opgetrokken.


In 1198 sterft de Naamse grafelijke dynastie uit. In de opvolgingsperikelen valt de stad, die dan zo’n vijf- tot zesduizend inwoners moet geteld hebben, ten prooi aan de vlammen. Voortaan is Namen nog slechts de hoofdplaats van een graafschap van tweede rang. Verschillende huizen regeren de stad en het omliggende platteland tot graaf [[Jan III van Namen]] in 1421 het [[graafschap Namen]] verkoopt aan de [[Lijst van heersers van Bourgondië|Bourgondische hertog]] [[Filips de Goede]] (1396-1467), die opdracht geeft tot aanpassingen aan het kasteel.
In 1198 sterft de Naamse grafelijke dynastie uit. In de opvolgingsperikelen valt de stad, die dan zo’n vijf- tot zesduizend inwoners moet geteld hebben, ten prooi aan de vlammen. Voortaan is Namen nog slechts de hoofdplaats van een graafschap van tweede rang. Verschillende huizen regeren de stad en het omliggende platteland tot graaf [[Jan III van Namen]] in 1421 het [[graafschap Namen]] verkoopt aan de [[Lijst van heersers van Bourgondië|Bourgondische hertog]] [[Filips de Goede]] (1396-1467), die opdracht geeft tot aanpassingen aan het kasteel.


Op bestuurlijk en economisch vlak blijft de rol van de graaf ook na de 12de eeuw voortbestaan, maar tegelijkertijd verwerven de stedelingen ook meer macht. Al gedurende de 12de eeuw is overigens een eerste [[schepenbank]] gevormd. Die vestigt zich in de 13de eeuw in een eerste ‘stadhuis’ ''(cabaret des échevins)'' met daarvoor een [[perroen|''perron'']] te staan, terwijl de toren van de kasteelkerk op de rots dienstdoet als [[belfort (toren)|belfort]]. In de latere [[middeleeuwen]] worden in Namen ook enkele nieuwe hospitalen gesticht, vestigen nieuwe religieuze ordes zich in Namen en ontstaan er verschillende [[begijnhof|begijnhoven]].
Op bestuurlijk en economisch vlak blijft de rol van de graaf ook na de 12e eeuw voortbestaan, maar tegelijkertijd verwerven de stedelingen ook meer macht. Al gedurende de 12e eeuw is overigens een eerste [[schepenbank]] gevormd. Die vestigt zich in de 13e eeuw in een eerste ‘stadhuis’ ''(cabaret des échevins)'' met daarvoor een [[perroen|''perron'']] te staan, terwijl de toren van de kasteelkerk op de rots dienstdoet als [[belfort (toren)|belfort]]. In de latere [[middeleeuwen]] worden in Namen ook enkele nieuwe hospitalen gesticht, vestigen nieuwe religieuze ordes zich in Namen en ontstaan er verschillende [[begijnhof|begijnhoven]].


Economisch groeit Namen uit tot een regionaal economisch centrum, onder meer met de [[jaarmarkt]] op de Herbatte, een vlakte ten noordoosten van de stad. Aan het begin van de 15de eeuw telt de stad zo’n 8 000 inwoners, veel minder dan de Vlaamse steden in die tijd. Slagers en bakkers zorgen respectievelijk vanuit hun [[Halle al'Chair|Vleeshal]] aan de brug over de [[Samber]] (het huidige archeologisch museum) en met hun molens op de Naamse rivieren voor de voedselvoorziening. Daarnaast zijn er langs de [[Maas]] enkele steengroeven en is er de [[leerlooien|leerlooierij]] en de [[lakenindustrie|lakennijverheid]]. Laatstgenoemde industriële activiteiten voert men meestal uit langs de oevers van de Samber en de [[Hoyoux (rivier)|Hoyoux]] (een kleine rivier die in Namen in de Maas uitmondt). 
Economisch groeit Namen uit tot een regionaal economisch centrum, onder meer met de [[jaarmarkt]] op de Herbatte, een vlakte ten noordoosten van de stad. Aan het begin van de 15e eeuw telt de stad zo’n 8 000 inwoners, veel minder dan de Vlaamse steden in die tijd. Slagers en bakkers zorgen respectievelijk vanuit hun [[Halle al'Chair|Vleeshal]] aan de brug over de [[Samber]] (het huidige archeologisch museum) en met hun molens op de Naamse rivieren voor de voedselvoorziening. Daarnaast zijn er langs de [[Maas]] enkele steengroeven en is er de [[leerlooien|leerlooierij]] en de [[lakenindustrie|lakennijverheid]]. Laatstgenoemde industriële activiteiten voert men meestal uit langs de oevers van de Samber en de [[Hoyoux (rivier)|Hoyoux]] (een kleine rivier die in Namen in de Maas uitmondt). 


===Een versterkte vroegmoderne stad===
===Een versterkte vroegmoderne stad===
[[Bestand:Die Belagerung von Namur 1695.jpg|{{largethumb}}|Het beleg van Namen in 1695.]]
[[Bestand:Namur E1bJPG.jpg|{{largethumb}}|[[Église Saint-Loup|De barokke Saint-Loupkerk (1621-45)]].]]
[[Bestand:Namur Ca1JPG.jpg|{{largethumb}}|De 18de-eeuwse [[Sint-Aubankathedraal|kathedraal]].]]
[[Bestand:01-Namur-290305 (5) JPG.jpg|{{largethumb}}|Gezicht op de [[Samber]] en de wijk rond de kathedraal]]


====Een pion in het Europese machtsspel====
====Een pion in het Europese machtsspel====
Regel 61: Regel 59:
Al omstreeks 1540 stuurt [[Keizer Karel V|Karel]] militaire ingenieurs naar Namen om de versterkingen verder uit te bouwen. Tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog|Opstand]] maakt [[Juan van Oostenrijk|Don Juan]] van het Naamse [[citadel van Namen|kasteel]] de uitvalsbasis voor de herovering van de opstandige Nederlanden. Tussen 1578 en de val van [[Brussel (stad)|Brussel]] in 1585 wordt de stad de zetel van het koninklijke bestuur in de Nederlanden.
Al omstreeks 1540 stuurt [[Keizer Karel V|Karel]] militaire ingenieurs naar Namen om de versterkingen verder uit te bouwen. Tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog|Opstand]] maakt [[Juan van Oostenrijk|Don Juan]] van het Naamse [[citadel van Namen|kasteel]] de uitvalsbasis voor de herovering van de opstandige Nederlanden. Tussen 1578 en de val van [[Brussel (stad)|Brussel]] in 1585 wordt de stad de zetel van het koninklijke bestuur in de Nederlanden.


Vooral in de 17de eeuw wordt Namen strategisch een erg belangrijke plaats. In een eeuw waarin de oorlog bijna endemisch is, wordt ook Namen meegesleept in de internationale twisten. Vanaf de jaren 1630 worden stad en kasteel verder versterkt en komen er kazernes. Omstreeks 1666 beschikt Namen al over een omwalling met negen [[bastion]]s, en ook na die datum gaan de werkzaamheden voort.
Vooral in de 17e eeuw wordt Namen strategisch een erg belangrijke plaats. In een eeuw waarin de oorlog bijna endemisch is, wordt ook Namen meegesleept in de internationale twisten. Vanaf de jaren 1630 worden stad en kasteel verder versterkt en komen er kazernes. Omstreeks 1666 beschikt Namen al over een omwalling met negen [[bastions]], en ook na die datum gaan de werkzaamheden voort.


In de jaren 1690 ondergaat Namen twee grote belegeringen. In 1692 neemt [[Lodewijk XIV van Frankrijk]] Namen in na vijf weken weerstand vanuit het kasteel. [[Sébastien Le Prestre de Vauban|Vauban]] begint met de bouw van kazernes, een militair hospitaal en een arsenaal aan de [[Samber]] (dat nog steeds bestaat). In 1695 wordt de stad echter opnieuw belegerd, ditmaal door de troepen van [[Willem III van Oranje|Willem III]], [[stadhouder]] van [[Holland]] en [[Lijst van Britse koningen|koning van Engeland]]. Namen gaat nu een Hollands garnizoen huisvesten en de Hollandse [[Menno van Coehoorn]] wordt belast met de werkzaamheden aan de omwalling.
In de jaren 1690 ondergaat Namen twee grote belegeringen. In 1692 neemt [[Lodewijk XIV van Frankrijk]] Namen in na [[Beleg van Namen (1692)|vijf weken weerstand]] vanuit het kasteel. [[Sébastien Le Prestre de Vauban|Vauban]] begint met de bouw van kazernes, een militair hospitaal en een arsenaal aan de [[Samber]] (dat nog steeds bestaat). In 1695 wordt de stad echter opnieuw belegerd, ditmaal door de troepen van [[Willem III van Oranje|Willem III]], [[stadhouder]] van [[Holland]] en [[Lijst van Britse koningen|koning van Engeland]]. Namen gaat nu een Hollands garnizoen huisvesten en de Hollandse [[Menno van Coehoorn]] wordt belast met de werkzaamheden aan de omwalling.


In 1695 neemt [[Maximiliaan II Emanuel van Beieren]] nog deel aan de geallieerde inname van Namen, maar luttele jaren later kiest hij in de [[Spaanse Successieoorlog]] (1701-1714) de zijde van Filips V (als kleinzoon van [[Lodewijk XIV van Frankrijk|Lodewijk XIV]] de Franse kandidaat voor de Spaanse troon). In 1701 valt Namen daardoor andermaal in Franse handen. [[Sébastien Le Prestre de Vauban]] keert terug naar de stad en verkiest uiteindelijk het plan van [[Georges Prosper van Verboom]] (die in Spaanse dienst werkt), boven zijn eigen project voor Namen. In 1704 bombarderen troepen van de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|Republiek]] de stad opnieuw, maar tot 1711 blijft die onder controle van de Spaanse kroon.
In 1695 neemt [[Maximiliaan II Emanuel van Beieren]] nog deel aan de geallieerde inname van Namen, maar luttele jaren later kiest hij in de [[Spaanse Successieoorlog]] (1701-1714) de zijde van Filips V (als kleinzoon van [[Lodewijk XIV van Frankrijk|Lodewijk XIV]] de Franse kandidaat voor de Spaanse troon). In 1701 valt Namen daardoor andermaal in Franse handen. [[Sébastien Le Prestre de Vauban]] keert terug naar de stad en verkiest uiteindelijk het plan van [[Georges Prosper van Verboom]] (die in Spaanse dienst werkt), boven zijn eigen project voor Namen. In 1704 bombarderen troepen van de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|Republiek]] de stad opnieuw, maar tot 1711 blijft die onder controle van de Spaanse kroon.
Regel 69: Regel 67:
[[Maximiliaan II Emanuel van Beieren|Max Emanuel]] gaat nu regeren over een kleine en ‘onafhankelijke’ staat gevormd door Namen en [[Luxemburg (provincie)|Luxemburg]]. De Beierse keurvorst wordt feestelijk ingehaald in de stad, van waaruit hij nu gaat besturen. Een Raad van State en een Raad van Financiën worden opgericht terwijl Max Emanuel zich vestigt in de oude grafelijke residentie (het huidige gerechtsgebouw). Vanaf 1713 verblijft de Beierse vorst echter niet langer in Namen en met de vrede die een jaar later de [[Spaanse Successieoorlog|Spaanse opvolgingsstrijd]] beëindigt gaat Namen deel uitmaken van de [[Oostenrijkse Nederlanden]].
[[Maximiliaan II Emanuel van Beieren|Max Emanuel]] gaat nu regeren over een kleine en ‘onafhankelijke’ staat gevormd door Namen en [[Luxemburg (provincie)|Luxemburg]]. De Beierse keurvorst wordt feestelijk ingehaald in de stad, van waaruit hij nu gaat besturen. Een Raad van State en een Raad van Financiën worden opgericht terwijl Max Emanuel zich vestigt in de oude grafelijke residentie (het huidige gerechtsgebouw). Vanaf 1713 verblijft de Beierse vorst echter niet langer in Namen en met de vrede die een jaar later de [[Spaanse Successieoorlog|Spaanse opvolgingsstrijd]] beëindigt gaat Namen deel uitmaken van de [[Oostenrijkse Nederlanden]].


Het [[Barrièretraktaat]] (1697) bepaalt intussen wel dat er Nederlandse troepen in de stad zullen worden gelegerd: tussen 1715 en 1782 gaat het om duizenden militairen. In de [[Oostenrijkse Successieoorlog]] (1740-1748) wordt Namen andermaal het slachtoffer van een Frans beleg (1746-1748), maar na het [[Vrede van Aken (1748)|Vrede van Aken]] keren het garnizoen van de Republiek terug. De Nederladers voeren in de 18de eeuw nog lichte wijzigingen door aan de vesting, maar de toestand blijft grotendeels die van de jaren 1690.
Het [[Barrièretraktaat]] (1697) bepaalt intussen wel dat er Nederlandse troepen in de stad zullen worden gelegerd: tussen 1715 en 1782 gaat het om duizenden militairen. In de [[Oostenrijkse Successieoorlog]] (1740-1748) wordt Namen andermaal het slachtoffer van een Frans beleg (1746-1748), maar na de [[Vrede van Aken (1748)|Vrede van Aken]] keert het garnizoen van de Republiek terug. De Nederlanders voeren in de 18e eeuw nog lichte wijzigingen door aan de vesting, maar de toestand blijft grotendeels die van de jaren 1690.


====Economie, religie, architectuur en wegennet====
====Economie, religie, architectuur en wegennet====
In 1662 wordt Namen bevolkt door zo’n 11 300 inwoners. Naast een klein aantal edelen en een beperkte bestuurlijke elite, vinden we in de stad vooral handelaars en ambachtslui. In het vroegmoderne Namen lijkt op een bepaald moment toch slechts een kwart van de bevolking in sectoren als het [[leerlooien]], de [[brouwerij]] of het [[glasblazer|glasblazen]] actief. Een van de verklaringen hiervoor is de massale aanwezigheid van clerici in Namen. Al in de 16de eeuw vestigen nieuwe orden, zoals de [[franciscanen|minderbroeders]], zich in de stad. In de 17de eeuw komen daar [[jezuïeten]], [[benedictijnen]], [[dominicanen]], ongeschoeide [[karmelieten]] en anderen bij. Deze orden vestigen zich vooral op het terrein tussen de oude middeleeuwse omwalling en de grote omwalling. Aan het eind van de 17de eeuw is het gebied ''intra muros'' voor twee derde bezet door religieuze orden en clerici.
In 1662 wordt Namen bevolkt door zo’n 11 300 inwoners. Naast een klein aantal edelen en een beperkte bestuurlijke elite, vinden we in de stad vooral handelaars en ambachtslui. In het vroegmoderne Namen lijkt op een bepaald moment toch slechts een kwart van de bevolking in sectoren als het [[leerlooien]], de [[brouwerij]] of het [[glasblazer|glasblazen]] actief. Een van de verklaringen hiervoor is de massale aanwezigheid van clerici in Namen. Al in de 16e eeuw vestigen nieuwe orden, zoals de [[franciscanen|minderbroeders]], zich in de stad. In de 17e eeuw komen daar [[jezuïeten]], [[benedictijnen]], [[dominicanen]], ongeschoeide [[karmelieten]] en anderen bij. Deze orden vestigen zich vooral op het terrein tussen de oude middeleeuwse omwalling en de grote omwalling. Aan het eind van de 17e eeuw is het gebied ''intra muros'' voor twee derde bezet door religieuze orden en clerici.


In de 16de eeuw moet het oude ''cabaret des échevins'' plaats ruimen voor een nieuw gebouw en verdwijnt ook het [[perroen|''perron'']]. Stadsgezichten uit die periode tonen Namen als een dichtbebouwde stad rond de samenvloeiing van [[Samber]] en [[Maas]], maar meer naar het noorden vindt men ook nog tuinen en boomgaarden. In de 17de eeuw wordt de in [[Barok (stijlperiode)|barokke stijl]] een kerk gewijd aan [[Lupus van Troyes|Saint-Loup]] opgetrokken. De [[Halle al'Chair|Vleeshal]] wordt herbouwd en ook het Grand Hôpital, vandaag het [[Waals Parlement|Waalse parlementsgebouw]], dateert uit deze tijd.
In de 16e eeuw moet het oude ''cabaret des échevins'' plaats ruimen voor een nieuw gebouw en verdwijnt ook het [[perroen|''perron'']]. Stadsgezichten uit die periode tonen Namen als een dichtbebouwde stad rond de samenvloeiing van [[Samber]] en [[Maas]], maar meer naar het noorden vindt men ook nog tuinen en boomgaarden. In de 17e eeuw wordt de in [[Barok (stijlperiode)|barokke stijl]] een kerk gewijd aan [[Lupus van Troyes|Saint-Loup]] opgetrokken. De [[Halle al'Chair|Vleeshal]] wordt herbouwd en ook het Grand Hôpital, vandaag het [[Waals Parlement|Waalse parlementsgebouw]], dateert uit deze tijd.


De stad krijgt zijn huidige aanblik pas vanaf 1720 en vooral vanaf 1750. Ter verfraaiing van de stad worden een aantal pompen geplaatst, wat bomen aangeplant en (sier)poorten gebouwd. Heel wat huizen worden opnieuw opgetrokken in steen, terwijl de hogere klassen diverse ''hôtels'' (zoals het Hôtel Groesbeeck de Croix) laten bouwen. Diverse nieuwe kerken worden in de steigers gezet, waaronder een nieuwe [[Sint-Aubankathedraal|kathedraal]].<ref>Sinds de hervorming van 1559 is Namen de hoofdplaats van het bisdom en fungeert de voormalige kapittelkerk van Saint-Aubain als kathedraal.</ref> Terwijl de klokkentoren van de oude [[Gotiek (bouwkunst)|gotische]] Saint-Aubain overeind blijft, ontwerpt de Italiaan [[Gaetano Matteo Pisoni]] (1713-1782) een totaal nieuw gebouw, dat centraal komt te liggen in een volledig nieuw ontworpen stadsdeel.
De stad krijgt zijn huidige aanblik pas vanaf 1720 en vooral vanaf 1750. Ter verfraaiing van de stad worden een aantal pompen geplaatst, wat bomen aangeplant en (sier)poorten gebouwd. Heel wat huizen worden opnieuw opgetrokken in steen, terwijl de hogere klassen diverse ''hôtels'' (zoals het Hôtel Groesbeeck de Croix) laten bouwen. Diverse nieuwe kerken worden in de steigers gezet, waaronder een nieuwe [[Sint-Aubankathedraal|kathedraal]].<ref>Sinds de hervorming van 1559 is Namen de hoofdplaats van het bisdom en fungeert de voormalige kapittelkerk van Saint-Aubain als kathedraal.</ref> Terwijl de klokkentoren van de oude [[Gotiek (bouwkunst)|gotische]] Saint-Aubain overeind blijft, ontwerpt de Italiaan [[Gaetano Matteo Pisoni]] (1713-1782) een totaal nieuw gebouw, dat centraal komt te liggen in een volledig nieuw ontworpen stadsdeel.


Er komen nieuwe rechte, geplavijde wegen naar Leuven (1754), naar Marche, naar Hoei (1783) en naar Fleurus. Dit veroorzaakt een nieuwe bloei van handel en nijverheid.
===Periode 1750 tot 1830===
Onder het Oostenrijks bewind komen er nieuwe rechte, geplavijde wegen naar Leuven (1754), naar Marche, naar Hoei (1783) en naar Fleurus. Dit veroorzaakt een nieuwe bloei van handel en nijverheid.


===Namen tijdens de revolutietijd===
Al in 1782-1783 worden in Namen zes kilometer verdedigingsmuren gesloopt, in 1784 wordt ook aan het [[citadel van Namen|kasteel]] geraakt. Dat gebeurt in het kader van een groter Oostenrijks plan om de forten in de [[Zuidelijke Nederlanden]] te ontmantelen, zo de neutraliteit te verzekeren en de steden economisch te laten opbloeien. Ten tijde van de [[Verenigde Nederlandse Staten]] (1790) speelt Namen korte tijd een rol in de verdediging tegen de Oostenrijkse legers, die verzamelen in [[Luxemburg (land)|Luxemburg]]. Vrij snel nemen de Oostenrijkers weer bezit van Namen en de [[Zuidelijke Nederlanden]], maar in 1792 worden ze verdreven door een Franse inval. In 1793 keren de Oostenrijkers al terug tot na de Franse overwinning bij [[Slag bij Fleurus (1794)|Fleurus]] (1794) Namen opnieuw onder Franse controle komt. Met de aanhechting van de Zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk in 1795 komt een eind aan de feodale rechten. In Namen verdwijnen religieuze ordes en komen oude religieuze instellingen (hospitalen, weeshuizen, ...) nu onder stedelijk beheer. De afbraak van de [[Sint-Aubankathedraal|kathedraal]] wordt in het vooruitzicht gesteld, maar de pas enkele decennia oude kerk wordt uiteindelijk behouden voor de cultus van de rede. De administratie van het nieuw gecreëerde departement [[Samber en Maas (departement)|Samber en Maas]] vestigt zich in het Naamse bisschoppelijke paleis.
Ten tijde van de [[Verenigde Nederlandse Staten]] (1790) speelt Namen korte tijd een rol in de verdediging tegen de Oostenrijkse legers, die verzamelen in [[Luxemburg (land)|Luxemburg]]. Vrij snel nemen de Oostenrijkers weer bezit van Namen en de [[Zuidelijke Nederlanden]], maar in 1792 worden ze verdreven door een Franse inval. In 1793 keren de Oostenrijkers al terug tot na de Franse overwinning bij [[Slag bij Fleurus (1794)|Fleurus]] (1794) Namen opnieuw onder Franse controle komt. Met de aanhechting van de Zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk in 1795 komt een eind aan de feodale rechten. In Namen verdwijnen religieuze ordes en komen oude religieuze instellingen (hospitalen, weeshuizen, ...) nu onder stedelijk beheer. De afbraak van de [[Sint-Aubankathedraal|kathedraal]] wordt in het vooruitzicht gesteld, maar de pas enkele decennia oude kerk wordt uiteindelijk behouden voor de cultus van de rede. De administratie van het nieuw gecreëerde departement [[Samber en Maas (departement)|Samber en Maas]] vestigt zich in het Naamse bisschoppelijke paleis.


Al in 1782-1783 worden in Namen zes kilometer verdedigingsmuren gesloopt, in 1784 wordt ook aan het [[citadel van Namen|kasteel]] geraakt. Dat gebeurt in het kader van een groter Oostenrijks plan om de forten in de [[Zuidelijke Nederlanden]] te ontmantelen, zo de neutraliteit te verzekeren en de steden economisch te laten opbloeien. Vanaf 1794 bevelen de Fransen de volledige afbraak van de Naamse vestingen. Het project om ''promenades'' aan te leggen binnen en buiten de oude omwalling, dat al dateert van de [[Oostenrijkse Nederlanden|Oostenrijkse tijd]], wordt van onder het stof gehaald.
Vanaf 1794 bevelen de Fransen de volledige afbraak van de Naamse vestingen. Het project om ''promenades'' aan te leggen binnen en buiten de oude omwalling, dat al dateert van de [[Oostenrijkse Nederlanden|Oostenrijkse tijd]], wordt van onder het stof gehaald.


In 1814 wordt Namen een eerste keer door Pruisische legers bevrijd van de Franse bezetter, maar [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] wordt pas in 1815 in Waterloo definitief verslagen. Na Waterloo vluchten sommige Franse troepen via Namen terug naar Frankrijk. De Pruisen belegeren Namen enige tijd en de Fransen kunnen uiteindelijk enige voorsprong uitbouwen vooraleer ze verder trekken. Met de vorming van het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] (1815-1830), opgevat als [[bufferstaat]] tegen een eventueel expansief Frankrijk, krijgt Namen zijn aloude strategische positie terug. Men neemt maatregelen om de verdere aftakeling van de versterkingen, intussen verworden tot ruïne, te verhinderen, [[bastion]]s worden heropgebouwd en grachten uitgediept. Namen wordt zo een van de sterkste vestingen in de nieuwe staat.
In 1814 wordt Namen een eerste keer door Pruisische legers bevrijd van de Franse bezetter, maar [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] wordt pas in 1815 in Waterloo definitief verslagen. Na Waterloo vluchten sommige Franse troepen via Namen terug naar Frankrijk. De Pruisen belegeren Namen enige tijd en de Fransen kunnen uiteindelijk enige voorsprong uitbouwen vooraleer ze verder trekken. Met de vorming van het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] (1815-1830), opgevat als [[bufferstaat]] tegen een eventueel expansief Frankrijk, krijgt Namen zijn aloude strategische positie terug. Men neemt maatregelen om de verdere aftakeling van de versterkingen, intussen verworden tot ruïne, te verhinderen, [[bastions]] worden heropgebouwd en grachten uitgediept. Namen wordt zo een van de sterkste vestingen in de nieuwe staat.


Vanaf 1815 is Namen als hoofdplaats van een eigen [[Namen (provincie)|provincie]] vooral een administratief centrum. In 1826 wordt begonnen met de bouw van een nieuw stadhuis in neoklassieke stijl. Als bisschopsstad en met de aanwezigheid van een seminarie en andere religieuze instellingen is er ook een sterke katholieke aanwezigheid. De Naamse economie wordt vooral gevormd door handel en enkele kleine industrieën. Ten tijde van de Franse bezetting profiteert Namen eerst nog van het continentaal stelsel. Er is de [[faience (aardewerk)|faïencerie]] in [[Saint-Servais (België)|Saint-Servais]], de Naamse messen zijn befaamd en de stad herbergt meer drukkers dan ooit. Maar na het einde van de blokkade krijgt de stedelijke economie het moeilijker en stijgt de armoede.
Vanaf 1815 is Namen als hoofdplaats van een eigen [[Namen (provincie)|provincie]] vooral een administratief centrum. In 1826 wordt begonnen met de bouw van een nieuw stadhuis in neoklassieke stijl. Als bisschopsstad en met de aanwezigheid van een seminarie en andere religieuze instellingen is er ook een sterke katholieke aanwezigheid. De Naamse economie wordt vooral gevormd door handel en enkele kleine industrieën. Ten tijde van de Franse bezetting profiteert Namen eerst nog van het continentaal stelsel. Er is de [[faience (aardewerk)|faïencerie]] in [[Saint-Servais (België)|Saint-Servais]], de Naamse messen zijn befaamd en de stad herbergt meer drukkers dan ooit. Maar na het einde van de blokkade krijgt de stedelijke economie het moeilijker en stijgt de armoede.
[[Bestand:Namur, treinstation 2007-05-01 10.22.JPG|{{largethumb}}|[[Station Namen|Station van Namen]] (1864).]]
[[Bestand:Namur, monumentaal pand 2007-05-01 10.11.JPG|{{largethumb}}|Oude Kamer van Koophandel (''Bourse de Commerce'') op de Place d'Armes]]
[[Bestand:Namur JPG06.jpg|{{largethumb}}|Het [[Waals Parlement]] en de Citadel]]
[[Bestand:Rue des brasseurs.jpg|{{largethumb}}|De ''Quartier des Brasseurs'' met de [[Samber]] op de voorgrond en de Saint-Loup op de achtergrond]]


===Van provinciehoofdplaats tot regionale hoofdstad===
===Van provinciehoofdplaats tot regionale hoofdstad===
Regel 98: Regel 91:
Het uitbreken van een [[Belgische Revolutie|opstand in Brussel]] eind augustus 1830, leidt in Namen tot enkele opstootjes. Men verzet er zich tegen de troepen van generaal [[Josephus Jacobus van Geen|Van Geen]], die er nog mee dreigt de stad te bestoken, maar uiteindelijk verlaten de ‘Hollandse’ troepen Namen begin oktober. Namen wordt nu een rustige provinciestad in het nieuwe België. Tot de jaren 1870 zijn de katholieken er aan zet, tussen 1876 en 1890 is er een liberale burgemeester. In 1911 verwerft een liberaal-socialistisch kartel de macht in de stad.
Het uitbreken van een [[Belgische Revolutie|opstand in Brussel]] eind augustus 1830, leidt in Namen tot enkele opstootjes. Men verzet er zich tegen de troepen van generaal [[Josephus Jacobus van Geen|Van Geen]], die er nog mee dreigt de stad te bestoken, maar uiteindelijk verlaten de ‘Hollandse’ troepen Namen begin oktober. Namen wordt nu een rustige provinciestad in het nieuwe België. Tot de jaren 1870 zijn de katholieken er aan zet, tussen 1876 en 1890 is er een liberale burgemeester. In 1911 verwerft een liberaal-socialistisch kartel de macht in de stad.


Op ongeveer een eeuw tijd verdubbelt de Naamse bevolking tot 30 000 inwoners.<ref>In 1801 zijn er 15 085 inwoners, dat worden er 22 218 in 1846 en 32 362 in 1910. Daarna blijft het bevolkingsaantal relatief stabiel rond 30 000 tot de fusie van de gemeenten ({{aut|Hasquin}} (1980), p. 2480).</ref> Vanaf de jaren 1870 worden straten aangelegd in [[Salzinnes]], een voorstad die de volgende decennia sterk zal groeien. Net zoals in andere 19de-eeuwse steden wordt ook in Namen de bevolking geteisterd door armoede, slechte huisvesting en hygiëne en bijhorende epidemieën. In de jaren 1840 komen er al enkele initiatieven ter bestrijding van de armoede; onder burgemeester [[Emile Cuvelier]] (1879-1890) wordt onderdak geboden aan daklozen en werk gemaakt van een watervoorziening.
Op ongeveer een eeuw tijd verdubbelt de Naamse bevolking tot 30 000 inwoners.<ref>In 1801 zijn er 15 085 inwoners, dat worden er 22 218 in 1846 en 32 362 in 1910. Daarna blijft het bevolkingsaantal relatief stabiel rond 30 000 tot de fusie van de gemeenten ({{aut|Hasquin}} (1980), p. 2480).</ref> Vanaf de jaren 1870 worden straten aangelegd in [[Salzinnes]], een voorstad die de volgende decennia sterk zal groeien. Net zoals in andere 19e-eeuwse steden wordt ook in Namen de bevolking geteisterd door armoede, slechte huisvesting en hygiëne en bijhorende epidemieën. In de jaren 1840 komen er al enkele initiatieven ter bestrijding van de armoede; onder burgemeester [[Emile Cuvelier]] (1879-1890) wordt onderdak geboden aan daklozen en werk gemaakt van een watervoorziening.


Het 19de-eeuwse Namen wordt nooit een groot industrieel centrum; de economische nadruk blijft liggen op de kleine ondernemingen en de nog steeds befaamde Naamse messenmakerij. In 1843 bereikt een eerste spoorweg de stad, gevolgd door nieuwe verbindingen naar [[Luik (stad)|Luik]], [[Aarlen]], [[Dinant]], [[Brussel (stad)|Brussel]] en later ook [[Tienen]] in de volgende decennia. Namen groeit zo uit tot een echt spoorwegcentrum tussen de grote industriebekkens van Luik en de [[Borinage]]. In 1846 is slechts 5% van de bevolking actief in de nijverheid, maar dat aandeel evolueert twintig jaar later tot 11%, vooral door de ontwikkeling van de glasindustrie.<ref>{{aut|Hasquin}} (1980), p. 2480.</ref> Tegen het eind van de eeuw zullen de Naamse glas- en kristalfabrieken zo’n duizend arbeiders in dienst hebben. In [[Salzinnes]] komt er ook een centrale werkplaats van de spoorwegen.
Het 19e-eeuwse Namen wordt nooit een groot industrieel centrum; de economische nadruk blijft liggen op de kleine ondernemingen en de nog steeds befaamde Naamse messenmakerij. In 1843 bereikt een eerste spoorweg de stad, gevolgd door nieuwe verbindingen naar [[Luik (stad)|Luik]], [[Aarlen]], [[Dinant]], [[Brussel (stad)|Brussel]] en later ook [[Tienen]] in de volgende decennia. Namen groeit zo uit tot een echt spoorwegcentrum tussen de grote industriebekkens van Luik en de [[Borinage]]. In 1846 is slechts 5% van de bevolking actief in de nijverheid, maar dat aandeel evolueert twintig jaar later tot 11%, vooral door de ontwikkeling van de glasindustrie.<ref>{{aut|Hasquin}} (1980), p. 2480.</ref> Tegen het eind van de eeuw zullen de Naamse glas- en kristalfabrieken zo’n duizend arbeiders in dienst hebben. In [[Salzinnes]] komt er ook een centrale werkplaats van de spoorwegen.


Een verklaring voor het lang uitblijven van industriële ontwikkeling is het feit dat Namen lang ingesloten blijft in een omwalling. Vanaf 1860 zijn de muren niet langer slechts een economisch obstakel, met de vernieuwde oorlogsvoering en het eind van de [[octrooi]]en, verliezen ze ook hun functie. In de volgende jaren worden muren en poorten neergehaald en boulevards rond de stad aangelegd. Er komt een nieuw [[Station Namen|station]] (1864) en een nieuw theatergebouw (1868). [[Emile Cuvelier]] heeft in de jaren 1880 grote plannen ter verfraaiing en modernisering van zijn stad. Tegen het eind van de 19de eeuw wordt een [[tram]]baan aangelegd en komt de stad in het bezit van de [[citadel van Namen|citadel]], die ze gaat uitbouwen als toeristische attractie.
Een verklaring voor het lang uitblijven van industriële ontwikkeling is het feit dat Namen lang ingesloten blijft in een omwalling. Vanaf 1860 zijn de muren niet langer slechts een economisch obstakel, met de vernieuwde oorlogsvoering en het eind van de [[octrooi]]en, verliezen ze ook hun functie. In de volgende jaren worden muren en poorten neergehaald en boulevards rond de stad aangelegd. Er komt een nieuw [[Station Namen|station]] (1864) en een nieuw theatergebouw (1868). [[Emile Cuvelier]] heeft in de jaren 1880 grote plannen ter verfraaiing en modernisering van zijn stad. Tegen het eind van de 19e eeuw wordt een [[tram]]baan aangelegd en komt de stad in het bezit van de [[citadel van Namen|citadel]], die ze gaat uitbouwen als toeristische attractie.


====Twee wereldoorlogen, Waalse hoofdstad====
====Twee wereldoorlogen, Waalse hoofdstad====
Al in 1914 wordt het centrum van Namen, met onder meer het stadhuis, zwaar getroffen in de [[Eerste Wereldoorlog]]. Na de oorlog begint de heropbouw van het centrum (het stadhuis is intussen verhuisd naar het Hôtel Kegeljan in de rue de Fer). In 1934 komt de Bourse de Commerce op de nieuw gevormde place d’Armes klaar.
Al in 1914 wordt het centrum van Namen, met onder meer het stadhuis, zwaar getroffen in de [[Eerste Wereldoorlog]]. Na de oorlog begint de herbouw van het centrum (het stadhuis is intussen verhuisd naar het Hôtel Kegeljan in de rue de Fer). In 1934 komt de [[Bourse de Commerce (Namen)|Bourse de Commerce]] op de nieuw gevormde place d’Armes klaar.


Aan het begin van de [[Tweede Wereldoorlog]] treft een bombardement Namen andermaal: er vallen tientallen doden en velen kiezen ervoor de stad te ontvluchten. In 1941, 1943 en vooral 1944 (wanneer een bombardement meer dan 300 slachtoffers maakt) komen er nieuwe luchtaanvallen, vooral op het [[Station Namen|station]] en de Maasbruggen. Ook de oude [[Halle al'Chair|Vleeshal]] wordt ernstig beschadigd.
Aan het begin van de [[Tweede Wereldoorlog]] treft een bombardement Namen: er vallen tientallen doden en velen kiezen ervoor de stad te ontvluchten. In 1941, 1943 en vooral 1944 (wanneer een bombardement meer dan 300 slachtoffers maakt) komen er nieuwe luchtaanvallen, vooral op het [[Station Namen|station]] en de Maasbruggen. Ook de oude [[Halle al'Chair|Vleeshal]] wordt ernstig beschadigd.


In de naoorlogse periode worden steeds meer oude wijken afgebroken, waaronder die op het Grognon (1973). In de naoorlogse geest worden eerder al enkele huizen op de place d’Armes enkele gebouwen afgebroken: ze moeten plaats ruimen voor een modern grootwarenhuis. Vanaf het eind van de jaren 1970 keert echter het tij en begint men met de restauratie van de aloude rue des Brasseurs. In die periode worden aan de stadsrand ook een nieuw administratief centrum en een nieuwe [[Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix|universitaire campus]] opgetrokken.
In de naoorlogse periode worden steeds meer oude wijken afgebroken, waaronder die op het Grognon (1973). In de naoorlogse geest worden eerder al enkele huizen op de place d’Armes enkele gebouwen afgebroken: ze moeten plaats maken voor een modern grootwarenhuis. Vanaf het eind van de jaren 1970 keert echter het tij en begint men met de restauratie van de aloude rue des Brasseurs. In die periode worden aan de stadsrand ook een nieuw administratief centrum en een nieuwe [[Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix|universitaire campus]] opgetrokken.


Net voor de Eerste Wereldoorlog wordt Namen de ontmoetingsplaats van de [[Assemblée walonne]], een informeel parlement waarin [[Jules Destrée]] een rol speelt. Wanneer de Duitse bezetter enkele jaren later de [[België in de Eerste Wereldoorlog|bestuurlijke scheiding]] doorvoert, vestigt de Waalse administratie zich in Namen. De instellingen worden ondergebracht in het gerechtshof, scholen en kazernes. Namen is dus al enige tijd een centrum voor de [[Waalse beweging]].
Net voor de Eerste Wereldoorlog wordt Namen de ontmoetingsplaats van de [[Assemblée walonne]], een informeel parlement waarin [[Jules Destrée]] een rol speelt. Wanneer de Duitse bezetter enkele jaren later de [[België in de Eerste Wereldoorlog|bestuurlijke scheiding]] doorvoert, vestigt de Waalse administratie zich in Namen. De instellingen worden ondergebracht in het gerechtshof, scholen en kazernes. Namen is dus al enige tijd een centrum voor de [[Waalse beweging]].


Na de oprichting van het [[Wallonië|Waals Gewest]], worden vanaf de vroege jaren 1970 de eerste regionale instellingen in de stad ondergebracht. In 1978 wordt een akkoord bereikt tussen de burgemeesters van de vier grootste Waalse steden om Namen tot politieke hoofdstad van Wallonië te maken. Hierna verhuizen steeds meer [[Waalse Regering|regeringskabinetten]] naar Namen en in 1979 komt ook het [[Waals Parlement|parlement]] naar Namen. De parlementaire vergadering vestigt zich eerst in een hotel en later in het beursgebouw op de ''place d’Armes''. In 1986 neemt het parlement een decreet aan waarbij Namen officieel wordt uitgeroepen tot hoofdstad van het Waals Gewest. Midden de jaren 1990 wordt een wedstrijd uitgeschreven voor het ontwerp van een nieuw parlementsgebouw en komt er ook een referendum. Na heel wat debat beslist het parlement uiteindelijk te gaan zetelen in het oude [[Hospice Saint-Gilles]]. Pas in 2010 wordt decretaal vastgelegd dat Namen de enige vestigingsplaats is van het Waalse Parlement en de Waalse regering.
Na de oprichting van het [[Wallonië|Waals Gewest]], worden vanaf de vroege jaren 1970 de eerste regionale instellingen in de stad ondergebracht. In 1978 wordt een akkoord bereikt tussen de burgemeesters van de vier grootste Waalse steden om Namen tot politieke hoofdstad van Wallonië te maken. Hierna verhuizen steeds meer [[Waalse Regering|regeringskabinetten]] naar Namen en in 1979 komt ook het [[Waals Parlement|parlement]] naar Namen. De parlementaire vergadering vestigt zich eerst in een hotel en later in het beursgebouw op de ''place d’Armes''. In 1986 neemt het parlement een decreet aan waarbij Namen officieel wordt uitgeroepen tot hoofdstad van het Waals Gewest. Midden de jaren 1990 wordt een wedstrijd uitgeschreven voor het ontwerp van een nieuw parlementsgebouw en komt er ook een referendum. Na heel wat debat beslist het parlement uiteindelijk te gaan zetelen in het oude [[Hospice Saint-Gilles]]. Pas in 2010 wordt decretaal vastgelegd dat Namen de enige vestigingsplaats is van het Waalse Parlement en de Waalse regering. Sinds 8 mei 2021 verbindt een kabelbaan de benedenstad met de citadel <ref>[https://www.standaard.be/cnt/dmf20210508_92567077 De Standaard]</ref>.


== Bezienswaardigheden ==
== Bezienswaardigheden ==
[[Bestand:Plaza en Namur.JPG|{{largethumb}}|Place d'Armes met het belfort op de achtergrond]]
[[Bestand:Namur - halle Al'Chair - 03.jpg|{{largethumb}}|De vroegere [[Halle al'Chair]] (Vleeshal), thans museum]]
[[Bestand:Théâtre Royal de Namur 1.jpg|{{largethumb}}|Théâtre Royal de Namur]]
{{Zie ook|Zie ook: [[Lijst van beschermd erfgoed in Namen]]}}
{{Zie ook|Zie ook: [[Lijst van beschermd erfgoed in Namen]]}}
De oude stad kent veel monumenten en musea, zoals:
De oude stad kent veel monumenten en musea, zoals:


* De [[Halle al'Chair]] (vleeshuis), gebouwd in [[1590]], die sinds [[1855]] een archeologisch museum herbergt
* De [[Halle al'Chair]] (vleeshuis), gebouwd in [[1590]], die sinds [[1855]] een archeologisch museum herbergde en na restauratie in 2022 het toeristisch infokantoor
* Achter het vleeshuis bevindt zich de Grognonpoort uit [[1728]]
* Achter het vleeshuis bevindt zich de Grognonpoort uit [[1728]]
* De Onze-Lieve-Vrouwekerk (Harscamp) uit de [[18de eeuw]]
* De Onze-Lieve-Vrouwekerk (Harscamp) uit de [[18e eeuw]]
* Het belfort, oorspronkelijk een toren uit een middeleeuwse omwalling ([[1388]]), herbouwd in [[1450]] en gerestaureerd in [[1753]]
* Het [[Belfort van Namen|belfort]], oorspronkelijk een toren uit een middeleeuwse omwalling ([[1388]]), herbouwd in [[1450]] en gerestaureerd in [[1753]]
* De Sint-Jozefkerk van omstreeks [[1650]]
* De Sint-Jozefkerk van omstreeks [[1650]]
* [[Musée Félicien Rops]] met het werk van de kunstenaar [[Félicien Rops]]
* [[Musée Félicien Rops]] met het werk van de kunstenaar [[Félicien Rops]]
* [[Musée provincial des Arts anciens du Namurois]] met middeleeuwse kunst en de [[kerkschat van Oignies]]
* [[Musée provincial des Arts anciens du Namurois]] met middeleeuwse kunst en de [[kerkschat van Oignies]]
* Het Hotel de Croix, vroeger toevluchtsoord van de [[Abdij van Villers]], herbouwd in de jaren [[1750]]-[[1752]]. Aldaar een merkwaardig oud schoolgebouw uit de [[16de eeuw]]
* Het Hotel de Croix, vroeger toevluchtsoord van de [[Abdij van Villers]], herbouwd in de jaren [[1750]]-[[1752]]. Aldaar een merkwaardig oud schoolgebouw uit de [[16e eeuw]]
* De [[Sint-Aubankathedraal (Namen)|Sint-Aubankathedraal]], gebouwd tussen [[1751]] en [[1772]], in [[classicistische]] stijl. De toren is ouder ([[13de eeuw]]; bezit 50 klokken) en behoort tot de vroegere kathedraal die hier gestaan heeft; in het interieur o.a. een smeedijzeren koorhek uit [[1744]]. De schatkamer bezit een rijke collectie edelsmeedwerk uit de Maasvallei.
* De [[Sint-Aubankathedraal (Namen)|Sint-Aubankathedraal]], gebouwd tussen [[1751]] en [[1772]], in [[classicistische]] stijl. De toren is ouder ([[13e eeuw]]; bezit 50 klokken) en behoort tot de vroegere kathedraal die hier gestaan heeft; in het interieur o.a. een smeedijzeren koorhek uit [[1744]]. De [[[[Schatkamer van de Kathedraal van Namen|schatkamer]] bezit een rijke collectie edelsmeedwerk uit de Maasvallei.
* De [[Église Saint-Loup|Saint-Loupkerk]], gebouwd tussen [[1621]] en [[1645]], in [[Barokke architectuur|barokstijl]]
* De [[Église Saint-Loup|Saint-Loupkerk]], gebouwd tussen [[1621]] en [[1645]], in [[Barokke architectuur|barokstijl]]
* De Sint-Jan-de-Doperkerk, de oudste kerk van de stad, oorspronkelijk uit de [[13de eeuw]] (in [[Gotiek (bouwkunst)|gotische stijl]]), tijdens de [[renaissance]] in [[1616]] sterk verbouwd; de toren dateert uit [[1270]] en is gerestaureerd in de jaren [[1616]] en [[1890]]
* De Sint-Jan-de-Doperkerk, de oudste kerk van de stad, oorspronkelijk uit de [[13e eeuw]] (in [[Gotiek (bouwkunst)|gotische stijl]]), tijdens de [[renaissance]] in [[1616]] sterk verbouwd; de toren dateert uit [[1270]] en is gerestaureerd in de jaren [[1616]] en [[1890]]
* De [[citadel van Namen]], gelegen op een hoogte van 100 meter boven de [[Maas]], eertijds een strategisch punt, dat o.a. door de [[Romeinen in België|Romeinen]] werd beheerst en vanaf de [[10e eeuw|10de]]-[[11de eeuw]] burcht van de [[graven van Namen]]. In [[1893]] werd het gehele complex aan de staat afgedragen. Tussen [[1816]] en [[1825]] werd het gehele complex door [[Nederlanders]] herbouwd. Dit is overigens de grootste citadel van heel Europa.{{Bron?||2016|11|27}}
* De [[citadel van Namen]], gelegen op een hoogte van 100 meter boven de [[Maas]], eertijds een strategisch punt, dat o.a. door de [[Romeinen in België|Romeinen]] werd beheerst en vanaf de [[10e eeuw|10e]]-[[11e eeuw]] burcht van de [[graven van Namen]]. In [[1893]] werd het gehele complex aan de staat afgedragen. Tussen [[1816]] en [[1825]] werd het gehele complex door [[Nederlanders]] herbouwd. Dit is overigens de grootste citadel van heel Europa.{{Bron?||2016|11|27}}
* Het [[Hospice Saint-Gilles]], huidig [[Waals Parlement|Waalse Parlementsgebouw]] op het Grognon, aan de voet van de citadel. Eertijds deed het gebouw dienst als hospitaal
* Het [[Hospice Saint-Gilles]], huidig [[Waals Parlement|Waalse Parlementsgebouw]] op het Grognon, aan de voet van de citadel. Eertijds deed het gebouw dienst als hospitaal
* Het Koninklijke Theater uit de 19e eeuw
* Het Koninklijke Theater uit de 19e eeuw
* De Hollandse Brug uit 1820 in het [[Louise-Mariepark]]


Namen bezit daarnaast nog enkele musea, waarvan het oudste het Musée archéologique is (opgericht omstreeks het midden van de 19de eeuw). In dit museum brengt de [[Société archéologique de Namur]] (SAN, opgericht in 1845) haar archeologische vondsten samen. Het Musée provincial des Arts anciens du Namurois (zie  hoger) is de middeleeuwse en vroegmoderne pendant van het Musée archéologique en wordt net als laatstgenoemd museum door de SAN beheerd. In het Musée Groesbeeck de Croix, ook in beheer van de Société archéologique, vindt de bezoeker o.a. meubelen, houtwerk en vaatwerk uit de vroegmoderne tijd. Bij het museum hoort ook een tuin.  
Namen bezit daarnaast nog enkele musea:
* Het TreM.a of [[Musée provincial des Arts anciens du Namurois]]
* Het [[Musée Félicien Rops]]
* [[Les Bateliers Musée Archéologique et des Arts Décoratifs]]
* Het Bezoekerscentrum Terra Nova van de [[Citadel van Namen]], met ondergronds multimediaparcours <ref>[https://citadelle.namur.be/fr/centre-du-visiteur-citadelle-namur Terra Nova]</ref>
* Het Bisschoppelijk Museum met de [[Schatkamer van de Kathedraal van Namen]] <ref>[https://musee-diocesain.be/ Musée diocésain]]</ref>


Het is de bedoeling om tegen 2012 een museumbuurt te creëren tussen de rue Joseph Saintraint en de rue Fumal, nabij de kathedraal. Naast een voormalige kapel in de rue Saintraint (op zijn beurt een buur van het Musée Groesbeeck de Croix) zal een nieuwbouw worden opgetrokken dat het nieuwe Musée archéologique gaat huisvesten. Het archeologische museum zal dan de oude [[Halle al'Chair|Vleeshal]] aan de brug over de Samber, waar het al sinds 1856 is gevestigd, verlaten. Het nieuwe museumcomplex zal grenzen aan het [[Musée Félicien Rops]] en het Maison de la Poésie in de rue Fumal. De musea op het zogenaamde ''Îlot des Bateliers'' zullen met elkaar worden verbonden.<ref>[http://www.ville.namur.be/files/files/themes/Culture_Tourisme/10_09/dp_bateliers.pdf Persdossier over het ''Îlot des Bateliers'' (10 september 2010), geraadpleegd 12 april 2012.]</ref>
Buiten de stad, aan de rivier de Samber liggen de ruïnes van de [[cisterciënzers|cisterciënzerabdij]] van [[Salzinnes]], gesticht in de [[13de eeuw]], opgeheven tijdens de [[Franse Revolutie]] in [[1796]]. Die zijn nu nog steeds te bekijken


Buiten de stad, aan de rivier de Samber liggen de ruïnes van de [[cisterciënzers|cisterciënzerabdij]] van [[Salzinnes]], gesticht in de [[13de eeuw]], opgeheven tijdens de [[Franse Revolutie]] in [[1796]]. Die zijn nu nog steeds te bekijken
== Immaterieel erfgoed ==
Namen heeft een rijk immaterieel erfgoed. Twee elementen worden erkend als immaterieel erfgoed van de Franse gemeenschap :
 
* De strijd op stelten : Sinds 1411 zijn steekspelen op stelten georganiseerd in Namen. De « Mélans » die de oude stad vertegenwoordigen (geel-zwarte stelten) vechten op stelten tegen de « Avresses », vertegenwoordigers van de nieuwe stad (rood-witte stelten). De steltenlopers van Namen zetten deze traditie nog steeds voort. Sinds 2021 erkend als [[Immaterieel cultureel erfgoed]] door de [[Unesco]] <ref>[https://www.standaard.be/cnt/dmf20211216_98408516 De standaard]</ref>.
* La Royale Moncrabeau.
 
== Onderwijs ==
Namen is een belangrijk centrum van onderwijs en is ook een universiteitsstad. Het [[Atheneum Namen|atheneum]] is gevestigd in de gebouwen waar voor de Franse Revolutie een [[jezuïeten]]school gevestigd was. De jezuïeten keerden in 1827 terug naar Namen en stichtten er eerst een college en nadien ook een universiteit, [[Universiteit Namen|Notre-Dame-de-la-Paix]]. Dit was de eerste universiteit gesticht na de Belgische onafhankelijkheid in 1830. De universiteit bezit een modern bibliotheekgebouw. Ook andere religieuze orden stonden in voor onderwijs: de broeders van de christelijke scholen, de [[ursulinen]] en verschillende andere congregaties.<ref>Pierre Dulieu, Steden van België: Namen, Artis Historia, 1985</ref>


== Vermaak en vertier ==
== Vermaak en vertier ==
Het belangrijkste [[theater (gebouw)|theater]] in de stad is het ''Théatre Royal''. Namen telt een aantal [[bioscoop|bioscopen]]; in 2000 werd een nieuw groot complex in Jambes geopend: ''Acinapolis'', naar analogie met andere grote bioscoopcomplexen in België, die zich buiten de stadscentra bevinden. De grootste festivals die in de stad worden georganiseerd zijn het ''Festival des arts forains'' (festival van ambachtelijke kunsten) in mei, de ''Fêtes de Wallonie'' (Waalse feesten) in september en het ''Corzo de Jambes'' op Pinkstermaandag. Op de Citadel vinden met regelmaat grote popconcerten plaats, en jaarlijks is hier ook de aankomst van de profwielerkoers ''Tour de Wallonie'' en een motorcrosswedstrijd op wereldniveau. Namen was tot drie maal toe aankomst- en vertrekplaats van de [[Tour de France]]. Op maandag 8 mei 2006 was Namen de aankomstplaats van de tweede etappe van de editie-2006 van de [[Ronde van Italië]].
Het belangrijkste [[theater (gebouw)|theater]] in de stad is het ''Théatre Royal''. Namen telt een aantal [[bioscoop|bioscopen]]; in 2000 werd een nieuw groot complex in Jambes geopend: ''Acinapolis'', naar analogie met andere grote bioscoopcomplexen in België, die zich buiten de stadscentra bevinden. De grootste festivals die in de stad worden georganiseerd zijn het ''Festival des arts forains'' (festival van ambachtelijke kunsten) in mei, de ''Fêtes de Wallonie'' (Waalse feesten) in september en het ''Corzo de Jambes'' op Pinkstermaandag. Op de Citadel vinden met regelmaat grote popconcerten plaats, en jaarlijks is hier ook de aankomst van de profwielerkoers ''Tour de Wallonie'' en een [[Grand Prix Motorcross van Namen|motorcrosswedstrijd]] op wereldniveau. Namen was tot drie maal toe aankomst- en vertrekplaats van de [[Tour de France]]. Op maandag 8 mei 2006 was Namen de aankomstplaats van de tweede etappe van de editie-2006 van de [[Ronde van Italië]].


== Politiek ==
== Politiek ==
=== Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 ===
=== Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 ===
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
! style="text-align:left;"| Partij!! colspan="2"| 10-10-1976<ref>[http://www.ibzdgip.fgov.be/result/nl/main.html 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken]</ref>!! colspan="2"| 10-10-1982!! colspan="2"| 9-10-1988!! colspan="2"| 9-10-1994!! colspan="2"| 8-10-2000!! colspan="2"| 8-10-2006<ref>[http://elections2006.wallonie.be/Site_Internet_RW/fr/local_wallonia/home.html Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:]</ref>!! colspan="2"| 14-10-2012<ref>[http://elections2012.wallonie.be/results/fr/com/results/results_tab_CGM92094.html Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be]</ref>
! style="text-align:left;"| Partij!! colspan="2"| 10-10-1976<ref>[http://www.ibzdgip.fgov.be/result/nl/main.html 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken]</ref>!! colspan="2"| 10-10-1982!! colspan="2"| 9-10-1988!! colspan="2"| 9-10-1994!! colspan="2"| 8-10-2000!! colspan="2"| 8-10-2006<ref>[http://elections2006.wallonie.be/Site_Internet_RW/fr/local_wallonia/home.html Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:]</ref>!! colspan="2"| 14-10-2012<ref>[http://elections2012.wallonie.be/results/fr/com/results/results_tab_CGM92094.html Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be]</ref>!! colspan="2"| 14-10-2018
|-
|-
!! style="text-align:left;"| Stemmen / Zetels !!%!!45!!%!!47!!%!!47!!%!!47!!%!!47!!%!!47!!%!!47
!! style="text-align:left;"| Stemmen / Zetels !!%!!45!!%!!47!!%!!47!!%!!47!!%!!47!!%!!47!!%!!47!!%!!47
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[Parti Socialiste (België)|PS]]||40,97||20||31,02||16||38,47||19||32,29||17||35,94||'''18'''||28,51||15||28,36||15
| style="text-align:left;"| [[Parti Socialiste (België)|PS]]||style=background-color:red|40,97||style=background-color:red|20||style=background-color:red|31,02||style=background-color:red|16||style=background-color:red|38,47||style=background-color:red|19||style=background-color:red|32,29||style=background-color:red|17||style=background-color:red|35,94||style=background-color:red|'''18'''||style=background-color:red|28,51||style=background-color:red|15||28,36||15||18,48||9
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[Centre démocrate humaniste|PSC<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>/cdH<span style="color:red;"><sup>2</sup></span>]]||33,32<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||16||26,24<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||14||30,14<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||15||26,44<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||13||-|| ||26,04<span style="color:red;"><sup>2</sup></span>||'''13'''||31,81<span style="color:red;"><sup>2</sup></span>||'''16'''
| style="text-align:left;"| [[Centre démocrate humaniste|PSC<sup style="color:red;">1</sup>/cdH<sup style="color:red;">2</sup>]]||33,32<sup style="color:red;">1</sup>||16||26,24<sup style="color:red;">1</sup>||14||30,14<sup style="color:red;">1</sup>||15||26,44<sup style="color:red;">1</sup>||13||-|| ||26,04<sup style="color:red;">2</sup>||'''13'''||style=background-color:orange|31,81<sup style="color:red;">2</sup>||style=background-color:orange|'''16'''||style=background-color:orange|29,32<sup style="color:red;">2</sup>||style=background-color:orange|'''16'''
|-
|-
| style="text-align:left;"| PSC-ICN||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||21,65||11||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| PSC-ICN||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||21,65||11||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[ECOLO]]||-|| ||12,34||6||12,92||5||10,7||5||17,33||8||20,58||'''10'''||14,06||'''6'''
| style="text-align:left;"| [[ECOLO]]||-|| ||12,34||6||12,92||5||10,7||5||17,33||8||20,58||'''10'''||14,06||'''6'''||16,99||'''9'''
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[Vivant|VIVANT]]||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||1,3||0||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| [[Vivant|VIVANT]]||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||1,3||0||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[Parti réformateur libéral|PRL]]<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>/[[Mouvement Réformateur|MR]]<span style="color:red;"><sup>2</sup></span>||11,56<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||5||19,14<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||9||17,13<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||8||12,11<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||5||-|| ||18,3<span style="color:red;"><sup>2</sup></span>||'''9'''||19,5<span style="color:red;"><sup>2</sup></span>||'''10'''
| style="text-align:left;"| [[Parti réformateur libéral|PRL]]<sup style="color:red;">1</sup>/[[Mouvement Réformateur|MR]]<sup style="color:red;">2</sup>||11,56<sup style="color:red;">1</sup>||5||19,14<sup style="color:red;">1</sup>||9||17,13<sup style="color:red;">1</sup>||8||12,11<sup style="color:red;">1</sup>||5||-|| ||18,3<sup style="color:red;">2</sup>||'''9'''||19,5<sup style="color:red;">2</sup>||'''10'''||13,55<sup style="color:red;">2</sup>||'''6'''
|-
|-
| style="text-align:left;"| PRL-MCC||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||20,11||'''10'''||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| PRL-MCC||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||20,11||'''10'''||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[Rassemblement Wallon|RW]]||-|| ||6,86||2||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| [[Rassemblement Wallon|RW]]||-|| ||6,86||2||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[Partij van de Arbeid van België|PTB<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>/PTB+<span style="color:red;"><sup>2</sup></span>]]||-|| ||-|| ||-|| ||0,65<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||0||0,4<span style="color:red;"><sup>1</sup></span>||0||0,65<span style="color:red;"><sup>2</sup></span>||0||2,83<span style="color:red;"><sup>2</sup></span>||0
| style="text-align:left;"| [[Partij van de Arbeid van België|PTB<sup style="color:red;">1</sup>/PTB+<sup style="color:red;">2</sup>]]||-|| ||-|| ||-|| ||0,65<sup style="color:red;">1</sup>||0||0,4<sup style="color:red;">1</sup>||0||0,65<sup style="color:red;">2</sup>||0||2,83<sup style="color:red;">2</sup>||0||7,77<sup style="color:red;">1</sup>||3
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[Respect voor Arbeid en Democratie|UDRT]]||-|| ||3,07||0||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| [[Respect voor Arbeid en Democratie|UDRT]]||-|| ||3,07||0||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[Kommunistische Partij van België|PCB]]||1,76||0||1,33||0||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| [[Kommunistische Partij van België|PCB]]||1,76||0||1,33||0||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| RICW||10,34||4||-|| ||0,76||0||-|| ||-|| ||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| RICW||10,34||4||-|| ||0,76||0||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| Combat||2,06||0||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| Combat||2,06||0||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| [[Démocratie Nationale|FN]]||-|| ||-|| ||-|| ||7,18||3||2,86||0||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| [[Démocratie Nationale|FN]]||-|| ||-|| ||-|| ||7,18||3||2,86||0||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| IC||-|| ||-|| ||-|| ||10,1||4||-|| ||-|| ||-||
| style="text-align:left;"| IC||-|| ||-|| ||-|| ||10,1||4||-|| ||-|| ||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| FNationale||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||2,25||0||-||
| style="text-align:left;"| FNationale||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||2,25||0||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| Front-Nat.||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||2,89||0||-||
| style="text-align:left;"| Front-Nat.||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||2,89||0||-|| ||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| Wall. d'abord!||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||2,31||0
| style="text-align:left;"| Wall. d'abord!||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||2,31||0||-||
|-
|-
| style="text-align:left;"| Anderen<sup>(*)</sup>||-|| ||-|| ||0,58||0||0,52||0||0,42||0||0,77||||1,13||
| style="text-align:left;"| [[Démocrate Fédéraliste Indépendant|DéFI]]||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||8,72||4
|-
|-
! style="text-align:left;"|{{nowrap|Totaal stemmen}} !!colspan="2"|60653!!colspan="2"| 65899!!colspan="2"|66468!!colspan="2"|68305!!colspan="2"|68673!!colspan="2"|72398!!colspan="2"|70095
| style="text-align:left;"| Oxygène||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||2,28||0
|-
|-
! style="text-align:left;"|Opkomst % !!colspan="2"| !!colspan="2"| !!colspan="2"|89,26!!colspan="2"|89,37!!colspan="2"|87,6!!colspan="2"|89,13!!colspan="2"|84,53
| style="text-align:left;"| [[Parti Populaire|PP]]||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||-|| ||1,71||0
|-
|-
! style="text-align:left;"|Blanco en ongeldig %!!colspan="2"|4,29!!colspan="2"| 6,8!!colspan="2"|6,1!!colspan="2"|5,97!!colspan="2"|7,04!!colspan="2"|5,44!!colspan="2"|6,01
| style="text-align:left;"| Anderen<sup>(*)</sup>||-|| ||-|| ||0,58||0||0,52||0||0,42||0||0,77||0||1,13||0||1,20||0
|}<small> (*)1988: PC-PTB 1994: PCN, SUD 2000: CHOPE 2006: RWF 2012: NEW </small>
|-
 
! style="text-align:left;"|{{nowrap|Totaal stemmen}} !!colspan="2"|60653!!colspan="2"| 65899!!colspan="2"|66468!!colspan="2"|68305!!colspan="2"|68673!!colspan="2"|72398!!colspan="2"|70095!!colspan="2"|71066
=== Bestuur ===
Het bestuur voor 2006-2012 bestaat uit een [[coalitie]] van [[Centre démocrate humaniste|cdH]], [[Ecolo]] en [[Mouvement Réformateur|MR]]. Voor het eerst sinds de totstandkoming van de fusiegemeente Namen is een college gevormd zonder de [[Parti Socialiste (België)|socialisten]]. Op 5 maart 2012 is Maxime Prévot, tevens fractieleider voor cdH in het [[Waals Parlement]], [[Jacques Etienne]] opgevolgd als burgemeester van Namen.
 
De volgende personen maken deel uit van het bestuur:
{| class="wikitable" width="40%"
! colspan="2" | [[Gemeentecollege]]
|-
|-
| '''[[Burgemeester]]''' || [[Maxime Prévot]] ([[Centre démocrate humaniste|cdH]])
! style="text-align:left;"|Opkomst % !!colspan="2"| !!colspan="2"| !!colspan="2"|89,26!!colspan="2"|89,37!!colspan="2"|87,6!!colspan="2"|89,13!!colspan="2"|84,53!!colspan="2"|85,97
|-
|-
| '''[[Schepen]]en''' || [[Anne Barzin]] ([[Mouvement Réformateur|MR]])<br />[[Patricia Grandchamps]] (Ecolo)<br />[[Tanguy Auspert]] (cdH)<br />[[Alain Detry]] (MR)<br />[[Arnaud Gavroy]] ([[Ecolo]])<br />[[Baudouin Sohier]] (cdH)<br />[[Luc Gennart]] (MR)<br />[[Stéphanie Scailquin]] (cdH)<br />[[Philippe Defeyt]] (Ecolo; voorzitter OCMW)
! style="text-align:left;"|Blanco en ongeldig %!!colspan="2"|4,29!!colspan="2"| 6,8!!colspan="2"|6,1!!colspan="2"|5,97!!colspan="2"|7,04!!colspan="2"|5,44!!colspan="2"|6,01!!colspan="2"|7,10
|}
|}
<small> (*)1988: PC-PTB / 1994: PCN (0,17%), SUD (0,35%) / 2000: CHOPE / 2006: RWF / 2012: NEW / 2018: NATION </small>


=== Burgemeesters ===
=== Burgemeesters ===
{{Kolommen3| Kolom1=
{{Kolommen lijst | breedte=20 | aantal=3 | inhoud=
* 1830 - 1838 [[Jean-Baptiste Brabant]] ([[Fédération des Cercles catholiques et des Associations conservatrices|kath]].)
* 1830 - 1838 [[Jean-Baptiste Brabant]] ([[Fédération des Cercles catholiques et des Associations conservatrices|kath]].)
* 1838 - 1842 [[Charles Zoude]] (kath.)
* 1838 - 1842 [[Charles Zoude]] (kath.)
Regel 220: Regel 218:
* 1891 - 1895 [[Henri Lemaître (politicus)|Henri Lemaître]] (lib.)
* 1891 - 1895 [[Henri Lemaître (politicus)|Henri Lemaître]] (lib.)
* 1895 - 1908 [[Ernest Mélot]] (kath.)
* 1895 - 1908 [[Ernest Mélot]] (kath.)
| Kolom2=
* 1908 - 1911 [[Joseph Saintraint]] (kath.)
* 1908 - 1911 [[Joseph Saintraint]] (kath.)
* 1911 - 1914 [[Arthur Procès]] (lib.)
* 1911 - 1914 [[Arthur Procès]] (lib.)
Regel 229: Regel 226:
* 1931 - 1963 [[Louis Huart]] ([[Centre démocrate humaniste|PSC]])
* 1931 - 1963 [[Louis Huart]] ([[Centre démocrate humaniste|PSC]])
* 1964 - 1970 [[Fernand Pieltain]] ''(Rénovation Namuroise)''
* 1964 - 1970 [[Fernand Pieltain]] ''(Rénovation Namuroise)''
| Kolom3=
* 1971 - 1976 [[Emile Lebrun]] (PSC)
* 1971 - 1976 [[Emile Lebrun]] (PSC)
* 1977 - 1982 [[Louis Namèche]] ([[Belgische Socialistische Partij|PSB]])
* 1977 - 1982 [[Louis Namèche]] ([[Belgische Socialistische Partij|PSB]])
Regel 239: Regel 235:


== Aangrenzende gemeenten ==
== Aangrenzende gemeenten ==
[[Bestand:Carte Namur (Namur).svg|190px|thumb|Ligging van de sectie Namen binnen de gemeente]]
{{Tabel windroos
{{Tabel windroos
| NW= [[Gembloers]]
| NW= [[Gembloers]]
Regel 250: Regel 245:
| ZO= [[Assesse]]
| ZO= [[Assesse]]
}}
}}
==Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente==
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
<timeline>
Colors=
id:a value:gray(0.9)
id:b value:gray(0.7)
id:c value:rgb(1,1,1)
id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9)
id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)
ImageSize = width:800 height:373
PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30
DateFormat = x.y
Period = from:0 till:120000
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = justify
ScaleMajor = gridcolor:b increment:10000 start:0
ScaleMinor = gridcolor:a increment:5000 start:0
BackgroundColors = canvas:c
BarData=
bar:1806 text:1806
bar:1816 text:1816
bar:1830 text:1830
bar:1846 text:1846
bar:1856 text:1856
bar:1866 text:1866
bar:1876 text:1876
bar:1880 text:1880
bar:1890 text:1890
bar:1900 text:1900
bar:1910 text:1910
bar:1920 text:1920
bar:1930 text:1930
bar:1947 text:1947
bar:1961 text:1961
bar:1970 text:1970
bar:1981 text:1981
bar:1990 text:1990
bar:2000 text:2000
bar:2010 text:2010
bar:2017 text:2017
PlotData=
color:d width:20 align:left
bar:1806 from:0 till: 0
bar:1816 from:0 till: 0
bar:1830 from:0 till: 0
bar:1846 from:0 till: 42529
bar:1856 from:0 till: 0
bar:1866 from:0 till: 46554
bar:1876 from:0 till: 0
bar:1880 from:0 till: 50708
bar:1890 from:0 till: 58840
bar:1900 from:0 till: 62427
bar:1910 from:0 till: 68079
bar:1920 from:0 till: 68625
bar:1930 from:0 till: 72412
bar:1947 from:0 till: 77584
bar:1961 from:0 till: 88456
bar:1970 from:0 till: 95770
bar:1981 from:0 till: 102321
bar:1990 from:0 till: 103466
bar:2000 from:0 till: 105419
bar:2010 from:0 till: 108950
bar:2017 from:0 till: 110628
PlotData=
bar:1806 at: 0 fontsize:s text:
bar:1816 at: 0 fontsize:S text:
bar:1830 at: 0 fontsize:S text:
bar:1846 at: 42529 fontsize:S text: 42.529 shift:(-10,5)
bar:1856 at: 0 fontsize:S text:
bar:1866 at: 46554 fontsize:S text: 46.554 shift:(-10,5)
bar:1876 at: 0 fontsize:S text:
bar:1880 at: 50708 fontsize:S text: 50.708 shift:(-10,5)
bar:1890 at: 58840 fontsize:S text: 58.840 shift:(-10,5)
bar:1900 at: 62427 fontsize:S text: 62.427 shift:(-10,5)
bar:1910 at: 68079 fontsize:S text: 68.079 shift:(-10,5)
bar:1920 at: 68625 fontsize:S text: 68.625 shift:(-10,5)
bar:1930 at: 72412 fontsize:S text: 72.412 shift:(-10,5)
bar:1947 at: 77584 fontsize:S text: 77.584 shift:(-10,5)
bar:1961 at: 88456 fontsize:S text: 88.456 shift:(-10,5)
bar:1970 at: 95770 fontsize:S text: 95.770 shift:(-10,5)
bar:1981 at: 102321 fontsize:S text: 102.321 shift:(-10,5)
bar:1990 at: 103466 fontsize:S text: 103.466 shift:(-10,5)
bar:2000 at: 105419 fontsize:S text: 105.419 shift:(-10,5)
bar:2010 at: 108950 fontsize:S text: 108.950 shift:(-10,5)
bar:2017 at: 110628 fontsize:S text: 110.628 shift:(-10,5)
</timeline>
{{Clearleft}}
*<small>Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari</small>


== Bekende inwoners ==
== Bekende inwoners ==
{{Zie ook|[[Lijst van Namenaars]]}}
{{Zie hoofdartikel|lijst van Namenaars}}


== Stedenbanden ==
== Stedenbanden ==
Regel 355: Regel 254:
* {{US-VLAG}} [[Lafayette (Louisiana)|Lafayette]] (Verenigde Staten)
* {{US-VLAG}} [[Lafayette (Louisiana)|Lafayette]] (Verenigde Staten)
* {{JP-VLAG}} [[Ogaki]] (Japan)
* {{JP-VLAG}} [[Ogaki]] (Japan)
* {{CA-VLAG}} [[Québec (stad)|Québec]] (Canada)
* {{CA-VLAG}} [[Quebec (stad)|Quebec]] (Canada)
* {{RS-VLAG}} [[Subotica]] (Servië)
* {{RS-VLAG}} [[Subotica]] (Servië)


Regel 361: Regel 260:
* [[Lijst van beschermd erfgoed in Namen]]
* [[Lijst van beschermd erfgoed in Namen]]
* [[Graafschap Namen]]
* [[Graafschap Namen]]
*[[Grand Prix Motorcross van Namen]]


== Externe links ==
== Externe links ==
Regel 382: Regel 282:
{{Coor title dms|50|27|51|N|04|51|39|E|region:BE_type:city(89910)}}
{{Coor title dms|50|27|51|N|04|51|39|E|region:BE_type:city(89910)}}


[[Categorie:Namen (stad)| ]]
[[Categorie:Hoofdstad van een Belgische provincie]]
[[Categorie:Hoofdstad van een Belgische provincie]]
[[Categorie:Namen (stad)| ]]
[[Categorie:Plaats in Namen (provincie)]]
[[Categorie:Plaats in Namen (provincie)]]

Huidige versie van 30 apr 2022 om 08:52

Namen
Namur
Stad in België
Vlag van Namen Wapen van Namen
(Details)
Namen (stad)
Namen (stad)
Geografie
Gewest Wallonië
Provincie Namen
Arrondissement Namen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
175,69 km² (2009)
66,42%
15,9%
17,68%
Coördinaten 50° 28' NB, 4° 52' OL
Bevolking (Bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
108.950 (01/01/2010)
48,05%
51,95%
620 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0–17 jaar
18–64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2008)
19,42%
63,30%
17,28%
Buitenlanders 6,04% (01/01/2008)
Politiek en bestuur
Burgemeester Maxime Prévot (cdH)
Bestuur cdH, Ecolo, MR
Zetels
cdH
PS
Ecolo
MR
DéFI
PTB+
47
16
9
9
6
4
3
Economie
Gemiddeld inkomen 14.749 euro/inw. (2007)
Werkloosheidsgraad 16,61% (jan. 2009)
Overige informatie
Postcode
5000
5000
5001
5002
5003
5004
5004
5020
5020
5020
5020
5020
5020
5021
5022
5024
5024
5100
5100
5100
5100
5100
5101
5101
5101
Deelgemeente
Namen (incl. Salzinnes)
Beez
Belgrade
Saint-Servais
Saint-Marc
Bouge
Champion
Daussoulx
Flawinne
Malonne
Suarlée
Temploux
Vedrin
Boninne
Cognelée
Gelbressée
Marche-les-Dames
Dave
Jambes
Naninne
Wépion
Wierde (incl. Andoy)
Erpent
Lives-sur-Meuse
Loyers
Zonenummer 081
NIS-code 92094
Politiezone Namen
Website www.namur.be
Detailkaart
Bestand:Namur Namur Belgium Map.png
ligging binnen het arrondissement Namen
in de provincie Namen
Portaal  Portaalicoon   België
rel=nofollow
rel=nofollow

Namen (Frans: Namur; Waals: Nameur) is een stad in België, gelegen waar de rivier de Samber in de Maas vloeit. Het is de hoofdstad van het Waals Gewest (Wallonië) en de hoofdstad van de provincie Namen.

De stad ligt ongeveer 65 km ten zuiden van Brussel, aan de samenvloeiing van Samber en Maas en aan de grenzen van Haspengouw, de Condroz en de streek tussen Samber en Maas. Het huidige stadscentrum bevindt zich op de linkeroever van de Samber. De stad telt ruim 110.000 inwoners wat ongeveer een kwart van alle inwoners van de provincie vertegenwoordigt.

In Namen zetelen de regering en het parlement van Wallonië. In Jambes liggen belangrijke gebouwen van het Waals Gewest, waaronder ook het Elysette, de ambtswoning van de minister-president van Wallonië. Met een groot aantal onderwijsinstellingen op alle niveaus – waaronder de Université de Namur (UNamur) – en grote ziekenhuizen vervult Namen een belangrijke verzorgingsfunctie voor de hele Condroz en het Ardense achterland.

Geschiedenis

De vroegste geschiedenis

De eerste menselijke sporen in Namen dateren al van de oude steentijd en zijn gevonden op het Grognon, het stadsdeel aan de voet van de rotspunt waar vandaag de citadel op prijkt. Uit de periode van omstreeks 8000 v.C. zijn heel wat meer sporen teruggevonden, maar een echt sedentaire bevolking zou er maar vanaf 2500 v.C. zijn geweest. Dit betekent evenwel niet de oorsprong van de huidige stad, want in de volgende eeuwen lijkt de plek van het huidige Namen verlaten. Omstreeks het begin van de tijdrekening bestaat er wel een eerder burgerlijke dan militaire nederzetting op de linker Samberoever. Later ontwikkelt zich daar een vicus volgens een dambordpatroon.

Vanaf het einde van de 3e eeuw plooit de stad zich (ten gevolge van migraties en invallen) terug op het Grognon, onder de rotspunt waarop in deze periode een eerste fort zou zijn gebouwd. Van de 6de tot de 8e eeuw blijft Namen een kleine nederzetting van beperkt belang. Wel breidt Namen zich nu opnieuw uit naar de andere Samberoever.

Hoofdplaats van een middeleeuws graafschap

Stadsuitbreiding en omwallingen

Vooral de rechten van de Luikse prins-bisschop zullen voor eeuwen elke uitbreiding van de grafelijke stad naar de andere Maasoever (het huidige Jambes) verhinderen. Wanneer dan ook omstreeks 1000 de bevolking aandikt, zoekt de stad verder zijn weg op de linker Samberoever. Hier wordt een kapel ter ere van Saint-Rémy opgericht en wordt markt gehouden. Volgens sommigen wordt de stad daardoor eerder een ville sambrienne dan een ville mosane.[1] Aan het eind van de 10e eeuw wordt deze nederzetting op grafelijk initiatief beschermd door een stenen omwalling. Verder naar het oosten ontstaat in 1047 het kapittel van Saint-Aubain, waarrond zich een nieuwe kern ontwikkelt. De graaf verzekert zich daarmee van een eigen kapittel, gezien dat van Notre-Dame op het Grognon gecontroleerd wordt door de prins-bisschop. Deze en andere nieuwe stadsdelen op de linker Samberoever worden gedurende de 11e en 12e eeuw in een nieuwe omwalling opgenomen.

In de latere middeleeuwen breidt Namen verder uit, zodat de oppervlakte van de stad vervijfvoudigt. Vanaf de 12e eeuw wordt gestart met de bouw van de zogenaamde ‘derde omwalling’, die in de 14e en 15e eeuw herbouwd wordt, onder meer ten gevolge van de verwoestende overstromingen van 1409. De stad ontwikkelt zich echter ook buiten deze nieuwe omwalling, onder meer met de Neuveville, waar zich vooral ambachtslui vestigen. Vanaf 1357 wordt daarom begonnen met een ‘vierde’ of grote omwalling. Vanwege de dreiging van Luik en de strategische ligging van Namen, worden de werkzaamheden onder de Bourgondische hertogen een versnelling hoger geschakeld. In 1508 geeft keizer Karel (1500-1558) de werken nog een nieuwe impuls zodat de omwalling uiteindelijk omstreeks 1530 – bijna twee eeuwen na het begin van de bouw ervan – voltooid wordt.

Namen en zijn graaf

Tijdens de Karolingische periode wordt Namen het centrum van het pagus Lomacensis, de voorloper van het graafschap Namen. In 937 vestigt Béranger (ca. 890-946), de ‘eerste’ graaf van Namen, zich op de rots die uittorent boven de samenvloeiing van Samber en Maas. In de 12e eeuw, de Naamse graaf is dan op het toppunt van zijn macht, wordt het kasteel uitgebreid met de kapittelkerk van Saint-Pierre. Het is pas in de volgende eeuw dat het grootste deel van het kasteel – nu met torens, grachten en heel wat bijgebouwen – wordt opgetrokken.

In 1198 sterft de Naamse grafelijke dynastie uit. In de opvolgingsperikelen valt de stad, die dan zo’n vijf- tot zesduizend inwoners moet geteld hebben, ten prooi aan de vlammen. Voortaan is Namen nog slechts de hoofdplaats van een graafschap van tweede rang. Verschillende huizen regeren de stad en het omliggende platteland tot graaf Jan III van Namen in 1421 het graafschap Namen verkoopt aan de Bourgondische hertog Filips de Goede (1396-1467), die opdracht geeft tot aanpassingen aan het kasteel.

Op bestuurlijk en economisch vlak blijft de rol van de graaf ook na de 12e eeuw voortbestaan, maar tegelijkertijd verwerven de stedelingen ook meer macht. Al gedurende de 12e eeuw is overigens een eerste schepenbank gevormd. Die vestigt zich in de 13e eeuw in een eerste ‘stadhuis’ (cabaret des échevins) met daarvoor een perron te staan, terwijl de toren van de kasteelkerk op de rots dienstdoet als belfort. In de latere middeleeuwen worden in Namen ook enkele nieuwe hospitalen gesticht, vestigen nieuwe religieuze ordes zich in Namen en ontstaan er verschillende begijnhoven.

Economisch groeit Namen uit tot een regionaal economisch centrum, onder meer met de jaarmarkt op de Herbatte, een vlakte ten noordoosten van de stad. Aan het begin van de 15e eeuw telt de stad zo’n 8 000 inwoners, veel minder dan de Vlaamse steden in die tijd. Slagers en bakkers zorgen respectievelijk vanuit hun Vleeshal aan de brug over de Samber (het huidige archeologisch museum) en met hun molens op de Naamse rivieren voor de voedselvoorziening. Daarnaast zijn er langs de Maas enkele steengroeven en is er de leerlooierij en de lakennijverheid. Laatstgenoemde industriële activiteiten voert men meestal uit langs de oevers van de Samber en de Hoyoux (een kleine rivier die in Namen in de Maas uitmondt). 

Een versterkte vroegmoderne stad

Een pion in het Europese machtsspel

In 1477 erft Maria van Bourgondië het graafschap Namen, maar ze overlijdt al in 1482. In 1488 komt Namen in opstand tegen Maximiliaan van Oostenrijk, Maria’s echtgenoot, die de stad laat beschieten. In een uiteindelijke overeenkomst behoudt Namen al zijn privileges, maar moet men wel opdraaien voor de schade aan het kasteel. Al in de jaren 1490 verblijft Filips de Schone, de zoon van Maria en Maximiliaan, enige tijd in Namen en in 1495 wordt hij er in Saint-Aubain ingehuldigd. Na Filips vroege dood in 1506 treedt zijn zoon Karel V aan. Net als zijn vader wordt ook hij ingehuldigd te Namen (1515): de staten hebben voorzien in een nieuwe residentie voor de heer en er worden feesten georganiseerd. Karel is daarmee de laatste (Spaanse) vorst die zijn intrede maakt in de stad aan Samber en Maas. Het duurt tot 1780 wanneer keizer Jozef II, op dat moment ‘incognito’ op reis door de Oostenrijkse Nederlanden, zich aan de poorten van de stad aankondigt als “le comte de Namur”.

Al omstreeks 1540 stuurt Karel militaire ingenieurs naar Namen om de versterkingen verder uit te bouwen. Tijdens de Opstand maakt Don Juan van het Naamse kasteel de uitvalsbasis voor de herovering van de opstandige Nederlanden. Tussen 1578 en de val van Brussel in 1585 wordt de stad de zetel van het koninklijke bestuur in de Nederlanden.

Vooral in de 17e eeuw wordt Namen strategisch een erg belangrijke plaats. In een eeuw waarin de oorlog bijna endemisch is, wordt ook Namen meegesleept in de internationale twisten. Vanaf de jaren 1630 worden stad en kasteel verder versterkt en komen er kazernes. Omstreeks 1666 beschikt Namen al over een omwalling met negen bastions, en ook na die datum gaan de werkzaamheden voort.

In de jaren 1690 ondergaat Namen twee grote belegeringen. In 1692 neemt Lodewijk XIV van Frankrijk Namen in na vijf weken weerstand vanuit het kasteel. Vauban begint met de bouw van kazernes, een militair hospitaal en een arsenaal aan de Samber (dat nog steeds bestaat). In 1695 wordt de stad echter opnieuw belegerd, ditmaal door de troepen van Willem III, stadhouder van Holland en koning van Engeland. Namen gaat nu een Hollands garnizoen huisvesten en de Hollandse Menno van Coehoorn wordt belast met de werkzaamheden aan de omwalling.

In 1695 neemt Maximiliaan II Emanuel van Beieren nog deel aan de geallieerde inname van Namen, maar luttele jaren later kiest hij in de Spaanse Successieoorlog (1701-1714) de zijde van Filips V (als kleinzoon van Lodewijk XIV de Franse kandidaat voor de Spaanse troon). In 1701 valt Namen daardoor andermaal in Franse handen. Sébastien Le Prestre de Vauban keert terug naar de stad en verkiest uiteindelijk het plan van Georges Prosper van Verboom (die in Spaanse dienst werkt), boven zijn eigen project voor Namen. In 1704 bombarderen troepen van de Republiek de stad opnieuw, maar tot 1711 blijft die onder controle van de Spaanse kroon.

Max Emanuel gaat nu regeren over een kleine en ‘onafhankelijke’ staat gevormd door Namen en Luxemburg. De Beierse keurvorst wordt feestelijk ingehaald in de stad, van waaruit hij nu gaat besturen. Een Raad van State en een Raad van Financiën worden opgericht terwijl Max Emanuel zich vestigt in de oude grafelijke residentie (het huidige gerechtsgebouw). Vanaf 1713 verblijft de Beierse vorst echter niet langer in Namen en met de vrede die een jaar later de Spaanse opvolgingsstrijd beëindigt gaat Namen deel uitmaken van de Oostenrijkse Nederlanden.

Het Barrièretraktaat (1697) bepaalt intussen wel dat er Nederlandse troepen in de stad zullen worden gelegerd: tussen 1715 en 1782 gaat het om duizenden militairen. In de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748) wordt Namen andermaal het slachtoffer van een Frans beleg (1746-1748), maar na de Vrede van Aken keert het garnizoen van de Republiek terug. De Nederlanders voeren in de 18e eeuw nog lichte wijzigingen door aan de vesting, maar de toestand blijft grotendeels die van de jaren 1690.

Economie, religie, architectuur en wegennet

In 1662 wordt Namen bevolkt door zo’n 11 300 inwoners. Naast een klein aantal edelen en een beperkte bestuurlijke elite, vinden we in de stad vooral handelaars en ambachtslui. In het vroegmoderne Namen lijkt op een bepaald moment toch slechts een kwart van de bevolking in sectoren als het leerlooien, de brouwerij of het glasblazen actief. Een van de verklaringen hiervoor is de massale aanwezigheid van clerici in Namen. Al in de 16e eeuw vestigen nieuwe orden, zoals de minderbroeders, zich in de stad. In de 17e eeuw komen daar jezuïeten, benedictijnen, dominicanen, ongeschoeide karmelieten en anderen bij. Deze orden vestigen zich vooral op het terrein tussen de oude middeleeuwse omwalling en de grote omwalling. Aan het eind van de 17e eeuw is het gebied intra muros voor twee derde bezet door religieuze orden en clerici.

In de 16e eeuw moet het oude cabaret des échevins plaats ruimen voor een nieuw gebouw en verdwijnt ook het perron. Stadsgezichten uit die periode tonen Namen als een dichtbebouwde stad rond de samenvloeiing van Samber en Maas, maar meer naar het noorden vindt men ook nog tuinen en boomgaarden. In de 17e eeuw wordt de in barokke stijl een kerk gewijd aan Saint-Loup opgetrokken. De Vleeshal wordt herbouwd en ook het Grand Hôpital, vandaag het Waalse parlementsgebouw, dateert uit deze tijd.

De stad krijgt zijn huidige aanblik pas vanaf 1720 en vooral vanaf 1750. Ter verfraaiing van de stad worden een aantal pompen geplaatst, wat bomen aangeplant en (sier)poorten gebouwd. Heel wat huizen worden opnieuw opgetrokken in steen, terwijl de hogere klassen diverse hôtels (zoals het Hôtel Groesbeeck de Croix) laten bouwen. Diverse nieuwe kerken worden in de steigers gezet, waaronder een nieuwe kathedraal.[2] Terwijl de klokkentoren van de oude gotische Saint-Aubain overeind blijft, ontwerpt de Italiaan Gaetano Matteo Pisoni (1713-1782) een totaal nieuw gebouw, dat centraal komt te liggen in een volledig nieuw ontworpen stadsdeel.

Periode 1750 tot 1830

Onder het Oostenrijks bewind komen er nieuwe rechte, geplavijde wegen naar Leuven (1754), naar Marche, naar Hoei (1783) en naar Fleurus. Dit veroorzaakt een nieuwe bloei van handel en nijverheid.

Al in 1782-1783 worden in Namen zes kilometer verdedigingsmuren gesloopt, in 1784 wordt ook aan het kasteel geraakt. Dat gebeurt in het kader van een groter Oostenrijks plan om de forten in de Zuidelijke Nederlanden te ontmantelen, zo de neutraliteit te verzekeren en de steden economisch te laten opbloeien. Ten tijde van de Verenigde Nederlandse Staten (1790) speelt Namen korte tijd een rol in de verdediging tegen de Oostenrijkse legers, die verzamelen in Luxemburg. Vrij snel nemen de Oostenrijkers weer bezit van Namen en de Zuidelijke Nederlanden, maar in 1792 worden ze verdreven door een Franse inval. In 1793 keren de Oostenrijkers al terug tot na de Franse overwinning bij Fleurus (1794) Namen opnieuw onder Franse controle komt. Met de aanhechting van de Zuidelijke Nederlanden bij Frankrijk in 1795 komt een eind aan de feodale rechten. In Namen verdwijnen religieuze ordes en komen oude religieuze instellingen (hospitalen, weeshuizen, ...) nu onder stedelijk beheer. De afbraak van de kathedraal wordt in het vooruitzicht gesteld, maar de pas enkele decennia oude kerk wordt uiteindelijk behouden voor de cultus van de rede. De administratie van het nieuw gecreëerde departement Samber en Maas vestigt zich in het Naamse bisschoppelijke paleis.

Vanaf 1794 bevelen de Fransen de volledige afbraak van de Naamse vestingen. Het project om promenades aan te leggen binnen en buiten de oude omwalling, dat al dateert van de Oostenrijkse tijd, wordt van onder het stof gehaald.

In 1814 wordt Namen een eerste keer door Pruisische legers bevrijd van de Franse bezetter, maar Napoleon wordt pas in 1815 in Waterloo definitief verslagen. Na Waterloo vluchten sommige Franse troepen via Namen terug naar Frankrijk. De Pruisen belegeren Namen enige tijd en de Fransen kunnen uiteindelijk enige voorsprong uitbouwen vooraleer ze verder trekken. Met de vorming van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830), opgevat als bufferstaat tegen een eventueel expansief Frankrijk, krijgt Namen zijn aloude strategische positie terug. Men neemt maatregelen om de verdere aftakeling van de versterkingen, intussen verworden tot ruïne, te verhinderen, bastions worden heropgebouwd en grachten uitgediept. Namen wordt zo een van de sterkste vestingen in de nieuwe staat.

Vanaf 1815 is Namen als hoofdplaats van een eigen provincie vooral een administratief centrum. In 1826 wordt begonnen met de bouw van een nieuw stadhuis in neoklassieke stijl. Als bisschopsstad en met de aanwezigheid van een seminarie en andere religieuze instellingen is er ook een sterke katholieke aanwezigheid. De Naamse economie wordt vooral gevormd door handel en enkele kleine industrieën. Ten tijde van de Franse bezetting profiteert Namen eerst nog van het continentaal stelsel. Er is de faïencerie in Saint-Servais, de Naamse messen zijn befaamd en de stad herbergt meer drukkers dan ooit. Maar na het einde van de blokkade krijgt de stedelijke economie het moeilijker en stijgt de armoede.

Van provinciehoofdplaats tot regionale hoofdstad

Een negentiende-eeuwse provinciestad

Het uitbreken van een opstand in Brussel eind augustus 1830, leidt in Namen tot enkele opstootjes. Men verzet er zich tegen de troepen van generaal Van Geen, die er nog mee dreigt de stad te bestoken, maar uiteindelijk verlaten de ‘Hollandse’ troepen Namen begin oktober. Namen wordt nu een rustige provinciestad in het nieuwe België. Tot de jaren 1870 zijn de katholieken er aan zet, tussen 1876 en 1890 is er een liberale burgemeester. In 1911 verwerft een liberaal-socialistisch kartel de macht in de stad.

Op ongeveer een eeuw tijd verdubbelt de Naamse bevolking tot 30 000 inwoners.[3] Vanaf de jaren 1870 worden straten aangelegd in Salzinnes, een voorstad die de volgende decennia sterk zal groeien. Net zoals in andere 19e-eeuwse steden wordt ook in Namen de bevolking geteisterd door armoede, slechte huisvesting en hygiëne en bijhorende epidemieën. In de jaren 1840 komen er al enkele initiatieven ter bestrijding van de armoede; onder burgemeester Emile Cuvelier (1879-1890) wordt onderdak geboden aan daklozen en werk gemaakt van een watervoorziening.

Het 19e-eeuwse Namen wordt nooit een groot industrieel centrum; de economische nadruk blijft liggen op de kleine ondernemingen en de nog steeds befaamde Naamse messenmakerij. In 1843 bereikt een eerste spoorweg de stad, gevolgd door nieuwe verbindingen naar Luik, Aarlen, Dinant, Brussel en later ook Tienen in de volgende decennia. Namen groeit zo uit tot een echt spoorwegcentrum tussen de grote industriebekkens van Luik en de Borinage. In 1846 is slechts 5% van de bevolking actief in de nijverheid, maar dat aandeel evolueert twintig jaar later tot 11%, vooral door de ontwikkeling van de glasindustrie.[4] Tegen het eind van de eeuw zullen de Naamse glas- en kristalfabrieken zo’n duizend arbeiders in dienst hebben. In Salzinnes komt er ook een centrale werkplaats van de spoorwegen.

Een verklaring voor het lang uitblijven van industriële ontwikkeling is het feit dat Namen lang ingesloten blijft in een omwalling. Vanaf 1860 zijn de muren niet langer slechts een economisch obstakel, met de vernieuwde oorlogsvoering en het eind van de octrooien, verliezen ze ook hun functie. In de volgende jaren worden muren en poorten neergehaald en boulevards rond de stad aangelegd. Er komt een nieuw station (1864) en een nieuw theatergebouw (1868). Emile Cuvelier heeft in de jaren 1880 grote plannen ter verfraaiing en modernisering van zijn stad. Tegen het eind van de 19e eeuw wordt een trambaan aangelegd en komt de stad in het bezit van de citadel, die ze gaat uitbouwen als toeristische attractie.

Twee wereldoorlogen, Waalse hoofdstad

Al in 1914 wordt het centrum van Namen, met onder meer het stadhuis, zwaar getroffen in de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog begint de herbouw van het centrum (het stadhuis is intussen verhuisd naar het Hôtel Kegeljan in de rue de Fer). In 1934 komt de Bourse de Commerce op de nieuw gevormde place d’Armes klaar.

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog treft een bombardement Namen: er vallen tientallen doden en velen kiezen ervoor de stad te ontvluchten. In 1941, 1943 en vooral 1944 (wanneer een bombardement meer dan 300 slachtoffers maakt) komen er nieuwe luchtaanvallen, vooral op het station en de Maasbruggen. Ook de oude Vleeshal wordt ernstig beschadigd.

In de naoorlogse periode worden steeds meer oude wijken afgebroken, waaronder die op het Grognon (1973). In de naoorlogse geest worden eerder al enkele huizen op de place d’Armes enkele gebouwen afgebroken: ze moeten plaats maken voor een modern grootwarenhuis. Vanaf het eind van de jaren 1970 keert echter het tij en begint men met de restauratie van de aloude rue des Brasseurs. In die periode worden aan de stadsrand ook een nieuw administratief centrum en een nieuwe universitaire campus opgetrokken.

Net voor de Eerste Wereldoorlog wordt Namen de ontmoetingsplaats van de Assemblée walonne, een informeel parlement waarin Jules Destrée een rol speelt. Wanneer de Duitse bezetter enkele jaren later de bestuurlijke scheiding doorvoert, vestigt de Waalse administratie zich in Namen. De instellingen worden ondergebracht in het gerechtshof, scholen en kazernes. Namen is dus al enige tijd een centrum voor de Waalse beweging.

Na de oprichting van het Waals Gewest, worden vanaf de vroege jaren 1970 de eerste regionale instellingen in de stad ondergebracht. In 1978 wordt een akkoord bereikt tussen de burgemeesters van de vier grootste Waalse steden om Namen tot politieke hoofdstad van Wallonië te maken. Hierna verhuizen steeds meer regeringskabinetten naar Namen en in 1979 komt ook het parlement naar Namen. De parlementaire vergadering vestigt zich eerst in een hotel en later in het beursgebouw op de place d’Armes. In 1986 neemt het parlement een decreet aan waarbij Namen officieel wordt uitgeroepen tot hoofdstad van het Waals Gewest. Midden de jaren 1990 wordt een wedstrijd uitgeschreven voor het ontwerp van een nieuw parlementsgebouw en komt er ook een referendum. Na heel wat debat beslist het parlement uiteindelijk te gaan zetelen in het oude Hospice Saint-Gilles. Pas in 2010 wordt decretaal vastgelegd dat Namen de enige vestigingsplaats is van het Waalse Parlement en de Waalse regering. Sinds 8 mei 2021 verbindt een kabelbaan de benedenstad met de citadel [5].

Bezienswaardigheden

Zie ook: Lijst van beschermd erfgoed in Namen

De oude stad kent veel monumenten en musea, zoals:

Namen bezit daarnaast nog enkele musea:

Buiten de stad, aan de rivier de Samber liggen de ruïnes van de cisterciënzerabdij van Salzinnes, gesticht in de 13de eeuw, opgeheven tijdens de Franse Revolutie in 1796. Die zijn nu nog steeds te bekijken

Immaterieel erfgoed

Namen heeft een rijk immaterieel erfgoed. Twee elementen worden erkend als immaterieel erfgoed van de Franse gemeenschap :

  • De strijd op stelten : Sinds 1411 zijn steekspelen op stelten georganiseerd in Namen. De « Mélans » die de oude stad vertegenwoordigen (geel-zwarte stelten) vechten op stelten tegen de « Avresses », vertegenwoordigers van de nieuwe stad (rood-witte stelten). De steltenlopers van Namen zetten deze traditie nog steeds voort. Sinds 2021 erkend als Immaterieel cultureel erfgoed door de Unesco [8].
  • La Royale Moncrabeau.

Onderwijs

Namen is een belangrijk centrum van onderwijs en is ook een universiteitsstad. Het atheneum is gevestigd in de gebouwen waar voor de Franse Revolutie een jezuïetenschool gevestigd was. De jezuïeten keerden in 1827 terug naar Namen en stichtten er eerst een college en nadien ook een universiteit, Notre-Dame-de-la-Paix. Dit was de eerste universiteit gesticht na de Belgische onafhankelijkheid in 1830. De universiteit bezit een modern bibliotheekgebouw. Ook andere religieuze orden stonden in voor onderwijs: de broeders van de christelijke scholen, de ursulinen en verschillende andere congregaties.[9]

Vermaak en vertier

Het belangrijkste theater in de stad is het Théatre Royal. Namen telt een aantal bioscopen; in 2000 werd een nieuw groot complex in Jambes geopend: Acinapolis, naar analogie met andere grote bioscoopcomplexen in België, die zich buiten de stadscentra bevinden. De grootste festivals die in de stad worden georganiseerd zijn het Festival des arts forains (festival van ambachtelijke kunsten) in mei, de Fêtes de Wallonie (Waalse feesten) in september en het Corzo de Jambes op Pinkstermaandag. Op de Citadel vinden met regelmaat grote popconcerten plaats, en jaarlijks is hier ook de aankomst van de profwielerkoers Tour de Wallonie en een motorcrosswedstrijd op wereldniveau. Namen was tot drie maal toe aankomst- en vertrekplaats van de Tour de France. Op maandag 8 mei 2006 was Namen de aankomstplaats van de tweede etappe van de editie-2006 van de Ronde van Italië.

Politiek

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij 10-10-1976[10] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[11] 14-10-2012[12] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 45 % 47 % 47 % 47 % 47 % 47 % 47 % 47
PS 40,97 20 31,02 16 38,47 19 32,29 17 35,94 18 28,51 15 28,36 15 18,48 9
PSC1/cdH2 33,321 16 26,241 14 30,141 15 26,441 13 - 26,042 13 31,812 16 29,322 16
PSC-ICN - - - - 21,65 11 - - -
ECOLO - 12,34 6 12,92 5 10,7 5 17,33 8 20,58 10 14,06 6 16,99 9
VIVANT - - - - 1,3 0 - - -
PRL1/MR2 11,561 5 19,141 9 17,131 8 12,111 5 - 18,32 9 19,52 10 13,552 6
PRL-MCC - - - - 20,11 10 - - -
RW - 6,86 2 - - - - - -
PTB1/PTB+2 - - - 0,651 0 0,41 0 0,652 0 2,832 0 7,771 3
UDRT - 3,07 0 - - - - - -
PCB 1,76 0 1,33 0 - - - - - -
RICW 10,34 4 - 0,76 0 - - - - -
Combat 2,06 0 - - - - - - -
FN - - - 7,18 3 2,86 0 - - -
IC - - - 10,1 4 - - - -
FNationale - - - - - 2,25 0 - -
Front-Nat. - - - - - 2,89 0 - -
Wall. d'abord! - - - - - - 2,31 0 -
DéFI - - - - - - - 8,72 4
Oxygène - - - - - - - 2,28 0
PP - - - - - - - 1,71 0
Anderen(*) - - 0,58 0 0,52 0 0,42 0 0,77 0 1,13 0 1,20 0
Totaal stemmen 60653 65899 66468 68305 68673 72398 70095 71066
Opkomst % 89,26 89,37 87,6 89,13 84,53 85,97
Blanco en ongeldig % 4,29 6,8 6,1 5,97 7,04 5,44 6,01 7,10

(*)1988: PC-PTB / 1994: PCN (0,17%), SUD (0,35%) / 2000: CHOPE / 2006: RWF / 2012: NEW / 2018: NATION

Burgemeesters

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
 Gembloers   Éghezée
La Bruyère 
 Fernelmont 
 Jemeppe-sur-Sambre
Floreffe 
 Andenne
Gesves 
 Profondeville      Assesse 

Bekende inwoners

Zie lijst van Namenaars voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Stedenbanden

Zie ook

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur

  • Vincent Bruch red. (2011), Namur, une histoire de la ville. D'une halte à chasseurs-pêcheurs à une capitale régionale, Namen: Les Amis de la Citadelle.
  • Vincent Bruch en Philippe Bragard red. (2009), Namur et ses enceintes. Une fortification urbaine du Moyen Âge à nos jours, Namen: Les Amis de la Citadelle.
  • Hervé Hasquin red. (1980), "Namur", Gemeenten van België: België: geschiedkundig en administratief-geografisch woordenboek, 4 dln., Brussel: La Renaissance du Livre, IV, pp. 2476-2480.
  • Félix Rousseau (1948), Namur, ville mosane, Brussel: La Renaissance du Livre.
  • Félix Rousseau (1958), Namur, ville mosane, Brussel: La Renaissance du Livre (tweede, herwerkte uitgave).
  • "Namur, une citadelle européenne", Les Amis de la Citadelle. URL bezocht op 5 juli 2012.

Noten

  1. º Onder meer (ondanks de titel Namur, ville mosane) bij Rousseau (1948), p. 50.
  2. º Sinds de hervorming van 1559 is Namen de hoofdplaats van het bisdom en fungeert de voormalige kapittelkerk van Saint-Aubain als kathedraal.
  3. º In 1801 zijn er 15 085 inwoners, dat worden er 22 218 in 1846 en 32 362 in 1910. Daarna blijft het bevolkingsaantal relatief stabiel rond 30 000 tot de fusie van de gemeenten (Hasquin (1980), p. 2480).
  4. º Hasquin (1980), p. 2480.
  5. º De Standaard
  6. º Terra Nova
  7. º Musée diocésain]
  8. º De standaard
  9. º Pierre Dulieu, Steden van België: Namen, Artis Historia, 1985
  10. º 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
  11. º Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:
  12. º Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be
rel=nofollow
rel=nofollow

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Namen op Wikimedia Commons.

rel=nofollow

Sjabloon:Navigatie gemeente Namen

rel=nofollow

Sjabloon:Navigatie Citadel

50°27′51″N, 04°51′39″E