Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Wilhelm Gesenius: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
 
(7 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
'''Heinrich Friedrich Wilhelm Gesenius''' (Nordhausen, [[3 februari]] [[1786]] – Halle an der Saale, [[23 oktober]] [[1842]]) was een taalkundige, [[oriëntalist]] en vooral [[hebraïcus]].
{{Infobox persoon
| naam            = Wilhelm Gesenius
| afbeelding      = Wilhelm Gesenius.jpg
| onderschrift    = Wilhelm Gesenius, Duits hebraïcus
| volledigenaam  = Heinrich Friedrich Wilhelm Gesenius
| handtekening    =
| pseudoniem      =
| bijnaam        =
| academischetitel=
| adeltitel      =
| religieuzetitel =
| religieuzenaam  =
| handtekening    =
| geboortedatum  = [[3 februari]] [[1786]]
| geboorteplaats  = [[Nordhausen]]
| sterfdatum      = [[23 oktober]] [[1842]]
| sterfplaats    = [[Halle (Saale)]]
| doodsoorzaak    =
| nationaliteit  = Duits
| beroep          = hoogleraar, hebraïcus
| bekendvan      = Hebreeuws woordenboek en grammatica
| algemeennaam1  =
| algemeen1      =
| algemeennaam2  =
| algemeen2      =
| tijdvak1        =
| functie1        =
| partners        =
| kinderen        =
| religie        = luthers
}}
'''Wilhelm Gesenius''' (voluit '''Heinrich Friedrich Wilhelm Gesenius'''; [[Nordhausen]], [[3 februari]] [[1786]] – [[Halle (Saale)]], [[23 oktober]] [[1842]]) was een Duits luthers oriëntalist, [[hebraïcus]] en tekstcriticus van de Hebreeuwse Bijbel.


Hij was de grondlegger van de vergelijkende methode in de studie van het [[Hebreeuws]], [[Aramees]] en oude semitische talen.
==Leven==
Heinrich Friedrich Wilhelm werd geboren in Nordhausen als zoon van de arts Wilhelm Gesenius. Na het vroege overlijden van zijn vader, werd hij opgevoed door de toenmalige rector van het gymnasium, de filoloog Christian Ludwig Lenz (1760–1833). Hij studeerde vanaf 1803 theologie in Helmstedt, werd leraar in Heiligenstadt in 1809. Het jaar daarop werd hij benoemd tot assistent professor (buitengewoon hoogleraar) in de theologie te Halle (Saale), en in 1811 tot (gewoon) hoogleraar.


Zijn bekendste werken zijn ''Hebräische [[grammatica|Grammatik]]'' en ''Hebräisches und aramäisches Handwörterbuch über das [[Hebreeuwse Bijbel|Alte Testament]]''. Zijn woordenboek werd de basis van het Engelstalige Hebreeuws-Aramese woordenboek van [[Francis Brown|Brown]], [[Samuel Rolles Driver|Driver]] en [[Charles Augustus Briggs|Briggs]].
In 1827 werd hij uitgenodigd om [[Johann Gottfried Eichhorn]] op te volgen aan de Universiteit van Göttingen, maar ging niet in op de uitnodiging. In de plaats daarvan werd hij raadslid van het Consistorie. Ook een uitnodiging naar [[Breslau]] en [[Oxford]] wees hij af, maar bleef tot zijn overlijden in Halle. Hij oefende er een grote invloed uit op de studie van de Hebreeuwse taal, en zette de [[exegese|exegetische]] studie van de [[Hebreeuwse Bijbel]] op een puur taalkundig fundament.
 
==Werken en invloed==
Hij was de grondlegger van de vergelijkende methode in de studie van het [[Hebreeuws]], [[Aramees]] en oude Semitische talen.
 
Zijn bekendste werken zijn ''Hebräische [[grammatica|Grammatik]]'' en ''Hebräisches und aramäisches Handwörterbuch über das [[Hebreeuwse Bijbel|Alte Testament]]''. De eertse uitgave verscheen in twee delen in 1810–1812. Een verkorte uitgave verscheen in 1814, en werd het standaard Hebreeuws-Aramese woordenboek, niet alleen in het Duits, maar ook in het Engels via de uitgaven van [[Edward Robinson|Robinson]], [[Samuel Prideaux Tregelles|Tregelles]] en de ''Oxford improved edition'' van [[Francis Brown|Brown]], [[Samuel Rolles Driver|Driver]] en [[Charles Augustus Briggs|Briggs]].


Hij was de eerste die ook de [[Samaritaanse Pentateuch]] onderzocht om deze te gebruiken bij de [[tekstkritiek van de Hebreeuwse Bijbel]]. In zijn in 1815 uitgegeven studie<ref>{{cite book|last = Gesenius|first = Wilhelm |title = De Pentateuchi Samaritani origine, indole et auctoritate commentatio philologico-critica |publisher = Halae |url = http://archive.org/details/depentateuchisa00gesegoog |year = 1815}}</ref> beschreef hij dat de [[Septuaginta]] en de [[Samaritaanse Pentateuch]] een gemeenschappelijke bron hebben, maar dat de [[masoretische tekst]] van betere kwaliteit is.
Hij was de eerste die ook de [[Samaritaanse Pentateuch]] onderzocht om deze te gebruiken bij de [[tekstkritiek van de Hebreeuwse Bijbel]]. In zijn in 1815 uitgegeven studie<ref>{{cite book|last = Gesenius|first = Wilhelm |title = De Pentateuchi Samaritani origine, indole et auctoritate commentatio philologico-critica |publisher = Halae |url = http://archive.org/details/depentateuchisa00gesegoog |year = 1815}}</ref> beschreef hij dat de [[Septuaginta]] en de [[Samaritaanse Pentateuch]] een gemeenschappelijke bron hebben, maar dat de [[masoretische tekst]] van betere kwaliteit is.


Door zijn werken verspreidde zich de schrijfwijze [[JHWH|Jahweh]] als weergave van het [[Tetragrammaton]].
Door de invloed van zijn werken werd de schrijfwijze [[JHWH|Jahweh]] de consensusweergave van het [[Tetragrammaton]]. Een reden waarom hij de uitspraak Jahweh veronderstelde, was omdat hij stelde dat de Hebreeuwse naam van God en de naam Jovis of [[Jupiter]] dezelfde oorsprong hadden.<ref>[https://www.nehemiaswall.com/wp-content/uploads/prayer-to-jupiter-Gesenius-Hebrew-and-Chaldee-Lexicon-Tregelles-translation-1857-page-337-575px.jpg Pagina uit Gesenius’ Woordenboek, vertaald door Tregelles].<br>[[Samuel Prideaux Tregelles|Tregelles]], die het woordenboek naar het Engels vertaalde, voegde tussen vierkante haakjes kritische bemerkingen toe op deze zienswijzen.</ref>


==Bibliografie (selectie)==
==Bibliografie (selectie)==
Regel 16: Regel 53:
* ''Paläolographische Studien über phönizische und punische Schrift'', 1835.
* ''Paläolographische Studien über phönizische und punische Schrift'', 1835.


==Verwijzingen==
{{reflist}}
==Weblinks==
==Weblinks==
{{JewEn|6636|Gesenius, Heinrich Friedrich Wilhelm}}
* {{JewEn|6636|Gesenius, Heinrich Friedrich Wilhelm}}
* ''[[wikisource:en:1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Gesenius,_Heinrich_Friedrich_Wilhelm |Gesenius, Heinrich Friedrich Wilhelm]]'', In: Encyclopædia Britannica, (11th ed.), 1911.
* {{EB1911|Gesenius, Heinrich Friedrich Wilhelm}}
* {{Aut|Gustav Moritz Redslob}}, [[Wikisource:de:ADB:Gesenius,_Wilhelm|''Gesenius, Wilhelm'']] in: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 9. Duncker & Humblot, Leipzig 1879, p. 89–93.
* {{Aut|Gustav Moritz Redslob}}, [[Wikisource:de:ADB:Gesenius,_Wilhelm|''Gesenius, Wilhelm'']] in: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 9. Duncker & Humblot, Leipzig 1879, p. 89–93.
* {{Aut|Hans-Jürgen Zobel}}, [http://daten.digitale-sammlungen.de/0001/bsb00016322/images/index.html?seite=356 ''Gesenius, Wilhelm'']. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 6. Duncker & Humblot, Berlin 1964, p. 340
* {{Aut|Hans-Jürgen Zobel}}, [http://daten.digitale-sammlungen.de/0001/bsb00016322/images/index.html?seite=354 ''Gesenius, Wilhelm'']. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 6. Duncker & Humblot, Berlin 1964, p. 340
==Verwijzingen==
{{authority control|TYPE=p |VIAF=51807594 |LCCN=n/85/088619 |ISNI= 0000 0001 2132 896X |GND=119096552 |SUDOC=067059538 |Wikidata=Q61525}}
{{reflist}}
{{authority control|TYPE=p|VIAF=51807594|LCCN=n/85/088619|ISNI= 0000 0001 2132 896X|GND=119096552|SUDOC=067059538|NKC=Q61525|Wikidata=Q61525}}
{{DEFAULTSORT:Gesenius, Wilhelm}}
{{DEFAULTSORT:Gesenius, Wilhelm}}
[[Categorie: Duits hoogleraar]]
[[Categorie: Duits hoogleraar]]
Regel 35: Regel 72:
[[Categorie: Geboren op 3 februari]]
[[Categorie: Geboren op 3 februari]]
[[Categorie: Overleden op 23 oktober]]
[[Categorie: Overleden op 23 oktober]]
{{bloei}}
[[Categorie: Geboren in Nordhausen]]
[[Categorie: Overleden in Halle (Saale)]]
{{groei}}

Huidige versie van 18 jan 2019 om 08:39

Wilhelm Gesenius
Wilhelm Gesenius, Duits hebraïcus
Wilhelm Gesenius, Duits hebraïcus
Algemene informatie
Volledige naam Heinrich Friedrich Wilhelm Gesenius
Geboren 3 februari 1786, Nordhausen
Overleden 23 oktober 1842, Halle (Saale)
Nationaliteit Duits
Bekend van Hebreeuws woordenboek en grammatica
Beroep hoogleraar, hebraïcus
Overige informatie
Religie luthers
rel=nofollow

Wilhelm Gesenius (voluit Heinrich Friedrich Wilhelm Gesenius; Nordhausen, 3 februari 1786 – Halle (Saale), 23 oktober 1842) was een Duits luthers oriëntalist, hebraïcus en tekstcriticus van de Hebreeuwse Bijbel.

Leven

Heinrich Friedrich Wilhelm werd geboren in Nordhausen als zoon van de arts Wilhelm Gesenius. Na het vroege overlijden van zijn vader, werd hij opgevoed door de toenmalige rector van het gymnasium, de filoloog Christian Ludwig Lenz (1760–1833). Hij studeerde vanaf 1803 theologie in Helmstedt, werd leraar in Heiligenstadt in 1809. Het jaar daarop werd hij benoemd tot assistent professor (buitengewoon hoogleraar) in de theologie te Halle (Saale), en in 1811 tot (gewoon) hoogleraar.

In 1827 werd hij uitgenodigd om Johann Gottfried Eichhorn op te volgen aan de Universiteit van Göttingen, maar ging niet in op de uitnodiging. In de plaats daarvan werd hij raadslid van het Consistorie. Ook een uitnodiging naar Breslau en Oxford wees hij af, maar bleef tot zijn overlijden in Halle. Hij oefende er een grote invloed uit op de studie van de Hebreeuwse taal, en zette de exegetische studie van de Hebreeuwse Bijbel op een puur taalkundig fundament.

Werken en invloed

Hij was de grondlegger van de vergelijkende methode in de studie van het Hebreeuws, Aramees en oude Semitische talen.

Zijn bekendste werken zijn Hebräische Grammatik en Hebräisches und aramäisches Handwörterbuch über das Alte Testament. De eertse uitgave verscheen in twee delen in 1810–1812. Een verkorte uitgave verscheen in 1814, en werd het standaard Hebreeuws-Aramese woordenboek, niet alleen in het Duits, maar ook in het Engels via de uitgaven van Robinson, Tregelles en de Oxford improved edition van Brown, Driver en Briggs.

Hij was de eerste die ook de Samaritaanse Pentateuch onderzocht om deze te gebruiken bij de tekstkritiek van de Hebreeuwse Bijbel. In zijn in 1815 uitgegeven studie[1] beschreef hij dat de Septuaginta en de Samaritaanse Pentateuch een gemeenschappelijke bron hebben, maar dat de masoretische tekst van betere kwaliteit is.

Door de invloed van zijn werken werd de schrijfwijze Jahweh de consensusweergave van het Tetragrammaton. Een reden waarom hij de uitspraak Jahweh veronderstelde, was omdat hij stelde dat de Hebreeuwse naam van God en de naam Jovis of Jupiter dezelfde oorsprong hadden.[2]

Bibliografie (selectie)

  • Versuch über die maltesische Sprache, 1810.
  • Hebräisches Elementarbuch, 1813/1814/1824.
  • Geschichte der hebräischen Sprache, 1815.
  • Ausführliches grammatisch-kritisches Lehrgebäude der hebräischen Sprache. Mit Vergleichung der verwandten Dialekte, 1817.
  • Paläolographische Studien über phönizische und punische Schrift, 1835.

Verwijzingen

  1. º Gesenius, Wilhelm, De Pentateuchi Samaritani origine, indole et auctoritate commentatio philologico-critica. Halae, 1815
  2. º Pagina uit Gesenius’ Woordenboek, vertaald door Tregelles.
    Tregelles, die het woordenboek naar het Engels vertaalde, voegde tussen vierkante haakjes kritische bemerkingen toe op deze zienswijzen.
rel=nofollow

Weblinks

  • Gustav Moritz Redslob, Gesenius, Wilhelm in: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 9. Duncker & Humblot, Leipzig 1879, p. 89–93.
  • Hans-Jürgen Zobel, Gesenius, Wilhelm. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 6. Duncker & Humblot, Berlin 1964, p. 340
rel=nofollow
 
Hulpjes om informatie te verzamelen of teksten te verbeteren
Google • Duck Duck Go • free images Google • Flickr free images • Google zonder Wikipedia, blogs en Facebook • Google Wiki's • Google Scholar • Google Books • Vertaal de titel • Google Translated Search • Engels, Frans, Russisch, Grieks • Wikipedia • Toolserver • Wikidata (Reasonator) • Biografisch Portaal • Britannica • IMDb • RKD • ODIS • DNB • Catholic Encyclopedia • Jewish Encyclopedia • Archive.org • Medische studies op PubMed • Wetenschappelijke studies op Sci-Hub • Familysearch •
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Bing Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • tekst herschrijven met scribbr.io •
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Wilhelm_Gesenius&oldid=280797"