Zeeklei

Zeeklei is klei die wordt afgezet door de zee. Naast zeeklei bestaat er rivierklei en beekklei, afgezet door rivieren respectievelijk beken.

Zeeklei komt vooral langs de kust voor. Het wordt onder water afgezet. Zeeklei is vruchtbare grond, in tegenstelling tot het grovere zand dat ook door de zee wordt afgezet.

Ontstaan

In Nederland vindt men zeeklei in Groningen en Friesland, in Noord-Holland, in Flevoland en op de Zeeuwse en Zuid-Hollandse Eilanden. De zeeklei-gebieden ontstonden vanaf het Holoceen. In het Holoceen was de waterspiegel hoger dan nu. De Nederlandse kust in het noorden en westen ontstond uit strandwallen, waarachter een ondiep gebied lag. In dit gebied sloeg de zeeklei neer, zoals ook in de huidige Waddenzee het geval is. De bodem werd langzamerhand steeds hoger en kwam uiteindelijk zelfs bij vloed niet meer onder water te staan, mede omdat de zeespiegel niet verder meer steeg. Dit gebied heet een kwelder. Omdat het land droog lag, gingen er mensen wonen.

Bewoning van de zeekleigebieden in Noord-Nederland vond al op kleine schaal plaats vanaf de twaalfde eeuw voor Christus. Vanaf de zevende eeuw voor Christus werd de bewoning van de zeekleigebieden intensiever. In de kwelders werden in eerste instantie terpen opgeworden, vooral in Friesland en Noord-Duitsland; daarna, vanaf de tiende eeuw na Christus, werden de gebieden beschermd door zeedijken. Nog later begon men de meren in het binnenland, zoals de Haarlemmermeer en de Wieringermeer droog te maken. Dit wordt een droogmakerij genoemd.

Soms is op de ondergrond van oude zeeklei later veen gegroeid.

In Zeeland ontstonden kreken die diep in het gebied binnendrongen. Veel zeekleigebieden kwamen opnieuw onder water. Delen daarvan werden later weer ingepolderd. Zo kent men in Zeeland het oudland achter de oorspronkelijke strandwallen en het later ingepolderde nieuwland.

Eigenschappen

Zeeklei heeft meestal een blauwgrijze kleur, rivierklei is bruin. Zeeklei bevat minder organische stof dan rivierklei, maar daarentegen meer kalk, afkomstig van schelpdieren.

Zeeklei is zeer vruchtbaar, dus gebieden met zeeklei worden vaak gebruikt voor akkerbouw. De waterhuishouding is goed en de gebieden in Nederland zijn bovendien op een goede manier verkaveld. Soms treden problemen met zeeklei op, zoals inklinking en verzilting.

Als de zeeklei is vermengd met zand, is het geschikt voor de teelt van bloembollen. Dat wordt geestgrond genoemd.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• (nl) Meulen, M. van der, Lang, F. de, Maljers, D., Dubelaar, W., Westerhoff, W., 2002. Grondstoffen en delfstoffen bij naam. Publicatiereeks grondstoffen 2002/21, Dienst Weg- en Waterbouwkunde, Delft & TNO-NITG, 96 pp. ISBN 90-369-5509-2. Grondsoorten en Delfstoffen bij naam