Zakgeld

Zakgeld is een geldbedrag voor kleine dagelijkse uitgaven dat financieel niet-draagkrachtigen ontvangen van de persoon of instantie onder wiens zorg zij vallen, meestal op reguliere basis. De naam zakgeld heeft vanouds betrekking op een aantal munten die men in de broekzak heeft.

Gebruik van de term zakgeld

De term zakgeld wordt meestal gebruikt in de verhouding tussen ouder en kind. Een andere relatie is tussen hulpverleningsinstantie en cliënt. In traditionele gezinnen krijgt de mannelijke echtgenoot soms zakgeld mee van zijn vrouw, die het huishoudgeld beheert, maar omgekeerd zijn er ook vrouwen die zakgeld krijgen van hun man, bijvoorbeeld in een sterk patriarchale relatie. Een bijzonder gebruik van de term zakgeld die buiten de gangbare betekenis valt, is het geld dat Nederlandse erkende dienstweigeraars kregen in plaats van wedde, zie verder bij dat artikel.

Dit artikel is opgesteld vanuit de verhouding tussen ouder en kind, maar geldt ook voor andere verhoudingen.

Doel

Zakgeld voor kinderen kan twee doelen hebben. Gewoonlijk verschaft zakgeld het kind enige zelfstandigheid waardoor de ouders niet voor de kleinste uitgaven hoeven op te draven. In de tweede plaats is er het belang voor de opvoeding en dit aspect wordt in de hedendaagse westerse cultuur meestal het belangrijkst gevonden. Door met zakgeld om te gaan kan het kind de waarde van geld leren kennen. Door zelf kleine uitgaven te kunnen doen, leert een kind hoeveel geld iets waard is.

Redelijke bedragen voor kinderen:

• 0-8 jaar: Deze leeftijdscategorie heeft geen zakgeld nodig. Meestal weten ze wat ze willen hebben en vragen dat voor verjaardagen en dergelijke. Ook kunnen ze waarschijnlijk (nog) niet met geld omgaan, dus zakgeld geven is dan ook niet gebruikelijk.
• 8-13 jaar: Hierbij is het handig om zakgeld te hanteren en ze leren hoe met geld om te kunnen gaan. 15 euro per maand zal redelijk zijn, dan kunnen ze sparen maar ook nog dingen kopen.
• 13-16 jaar: Deze leeftijdscategorie weet inmiddels wel ongeveer hoe je met geld om moet gaan en wat de waarde daarvan is. Tieners mag je dan ook wat meer geven. Ook in het opvoeden is het belangrijk dat je ze af en toe verrast en dus dat ze soms af en toe wat extra krijgen. Stel nou dat je je kind 20 euro in de maand geeft (hiervan hoeven ze geen kleding e.d. te kopen), dan geef je ze en niet te veel, maar ook niet te weinig. Die 20 euro kunnen ze dan bijvoorbeeld besteden aan hobby's.

Uitgangspunten

Er bestaan geen vaste regels voor zakgeld, maar in de praktijk zijn vaak de volgende vier ongeschreven regels te herkennen:

• vast bedrag
• vast tijdstip
• bestedingsdoeleinden zijn vastgelegd
• onafhankelijk van prestatie

Door een vast bedrag op een vast moment in de tijd te krijgen leert een kind dat geld soms 'op' kan zijn, waardoor hij uitgaven leert plannen.

Het bedrag dat wordt gegeven is afhankelijk van een aantal factoren:

• de leeftijd van het kind
• de financiële armslag van de ouders
• de uitgaven die het kind geacht wordt ervan te verrichten.

De bestedingsdoeleinden worden meestal door middel van afspraken met het kind vastgelegd. Voorbeelden zijn: speelgoed, snoep, cadeautjes, tijdschriften. Er kan ook worden afgesproken dat een deel moet worden gespaard.

Zakgeld wordt een keer per week of maand op een vaste dag gegeven.

In de regel staat het zakgeld onafhankelijk van prestaties, en wordt het dus niet gebruikt als straf of beloning. Wel kan een kind soms extra zakgeld 'verdienen' door een klein karweitje te doen.

De leeftijd waarop kinderen voor het eerst zakgeld krijgen varieert. Veelal wordt begonnen met het geven van zakgeld rond het moment dat het kind begint te begrijpen wat geld inhoudt, kan tellen en (onder begeleiding) zelf kleine uitgaven mag doen.

Zodra een kind zelf geld gaat verdienen (bijvoorbeeld met een krantenwijk) vermindert of stopt het geven van zakgeld, afhankelijk van hoe groot en hoe regulier de eigen inkomsten zijn.

Kleedgeld

Een bijzondere vorm van zakgeld is kleedgeld. Kleedgeld is bedoeld voor de aanschaf van kleding, schoenen, persoonlijke verzorging etc. Het moment waarop een kind kleedgeld ontvangt valt vaak samen met het moment dat het kind zelfstandig kleding gaat kopen. Het kind leert hierdoor met grotere bedragen omgaan.

Externe link

• Website van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), met informatie over de hoogte e.d. van zakgeld per leeftijd per maand

• Nibudjong.nl is een website van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting. Biedt informatie voor jongeren van 12 tot 18 jaar en hun ouders over zakgeld, kleedgeld, bijbaantjes, etc.