Toosten in Georgië

Een centrale plaats in de tafeltradities in Georgië wordt ingenomen door het toosten. Dit is op zich niets ongewoons, maar wat wel bijzonder is, is de manier waarop Georgiërs het uitspreken van toosten tot een kunst hebben verheven. Het uitspreken van een toost is een serieuze aangelegenheid met een diepere betekenis. Het halflachend roepen van 'proost', om vervolgens snel een slok wijn te nemen, is in Georgië ongehoord. De toosten zijn voor Europese begrippen erg lang en onderbreken de 'gewone' gesprekken aan tafel. Men probeert in een toost een zo goed en origineel mogelijk verhaal op te bouwen, waardoor de gast zich welkom voelt en een gezellige, positieve sfeer ontstaat.

Toostpraktijk

De eerste toost wordt uitgebracht door de tamada (Georgisch: თამადა). Dit is de leider aan tafel, die verantwoordelijk is voor de goede sfeer. Hij brengt de tafeltradities ten uitvoer. Deze toost wordt meestal op de vrede gedronken: vrede voor allen aan tafel, alle families, in Georgië en op de hele wereld. De tamada drinkt zijn glas leeg en wijst dan de volgende persoon aan die een toost moet uitbrengen. Dit heet alaverdi, men zegt bijvoorbeeld: 'alaverdi sjentan var ('ik geef u de beurt'). De volgende zegt ook een toost voor de vrede en geeft zijn beurt weer door, totdat iedereen heeft gesproken. De volgende toosten zijn meestal voor de overledenen (hierbij staan de mannen vaak op en wordt er soms een stukje brood in de wijn gedoopt). Men vraagt God, de overledenen het eeuwige leven te geven in het paradijs. Vervolgens is er een toost voor de kinderen, de 'engelen, die nieuw leven op aarde brengen'. Hen wordt een gelukkige toekomst gewenst.

Het kan gebeuren, dat iedereen om beurten voor de gast opstaat en tot hem een welkomstoost richt. Het is dan beleefd voor elke toost te bedanken en nadat iedereen is uitgesproken (zittend of staand) een danktoost uit te spreken.

Andere toosten die niet worden overgeslagen zijn die voor de ouders, de broers en zusters, de vrienden ('allen die ons een goed hart toedragen'), en voor de vrouwen en/of moeders. Ook is er vaak een toost voor alle heiligen (waaronder ook heilige kerken en gebedsplaatsen). Tussen de toosten in eet men, zingt, maakt grapjes en vertelt elkaar verhalen.

Wanneer een avond afgerond moet worden of mensen naar huis willen, drinken zij een toost op de gastheer en zijn familie, waarbij men eventueel ook opstaat. Dit is een teken dat men wil gaan.

In het bijzonder bij een verjaardag of een huwelijksfeest is het uitbrengen van toosten aan allerlei rituelen gebonden. Hierbij wordt op de jarige of op het jonge paar gedronken. Dit is een hoorn van een steenbok, die soms wel negen glazen wijn bevat en in een keer opgedronken moet worden. Bij een huwelijk zijn er meestal twee tafels met elk een eigen tamada, en gaan de tamada's een wedstrijd aan wie het gezelligst is, de origineelste toosten heeft en het meeste kan drinken. De beste tamada is degene die heeft bereikt dat allen zijn toosten tot het einde hebben meegedronken en aan het eind van de avond zonder ondersteuning opstaat en rustig naar huis gaat. Een tamada kan hiervoor een prijs krijgen. Daarmee wordt hij beroemd en zal hij steeds vaker uitgenodigd worden om tamada te zijn op feesten.

Wie te laat komt, moet in de deuropening een toost zeggen en een hoorn wijn ineens uitdrinken. Pas daarna mag hij aan tafel gaan zitten en deelnemen aan de avond.

Er wordt nooit getoast met bier of andere dranken. Wijn is een goddelijke drank, waarmee men toosten mag uitbrengen.