Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Toon Hermans
| Toon Hermans | ||
| Toon Hermans in 1983 | ||
| Toon Hermans in 1983 | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Antoine Gerard Theodore Hermans | |
| Geboren | 17 december 1916 | |
| Overleden | 22 april 2000 | |
| Land |  Nederland
| |
| Werk | ||
| Jaren actief | 1932-2000 | |
| Genre(s) | theaterartiest | |
| Instrument(en) | zang | |
| Invloed(en) | Johan Buziau | |
| Label(s) | EMI, His Master's Voice, Polydor, Relax, RCA, Universal Music, WEA | |
| (en) IMDb-profiel | ||
Antoine Gerard Theodore (Toon) Hermans (Sittard, 17 december 1916 – Nieuwegein, 22 april 2000) was een Nederlands cabaretier, zanger, kunstschilder en dichter. Met Wim Kan en Wim Sonneveld behoorde hij tot de grote drie van het Nederlands cabaret na 1945.
Biografie
Toon Hermans werd geboren als tweede van vijf zoons in zijn ouderlijk huis aan de Parklaan in Sittard.[1] Hermans kende tijdens zijn leven verschillende tegenslagen. Hij ondervond in zijn jeugd de ontberingen die volgden op de Eerste Wereldoorlog, de economische crisis van de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog gevolgd door de noodzakelijke wederopbouw. De Sittardsche Bank waarvan zijn vader directeur was ging in 1924 failliet en drie jaar later stierf zijn vader.[2] Hierdoor waren Hermans en zijn broers straatarm, zoals wordt verteld in zijn conference over Snieklaas. Hermans ging zich toen bezighouden met het schrijven van sinterklaasgedichten voor een speelgoedwinkel. Als kind zocht hij vertier op het circusterrein, sliep hij in het stro en zocht hij de clowns op. Hier ontstond zijn gevoel om op te treden en mensen te vermaken. Op jonge leeftijd schreef hij zijn eerste revue, die al snel helemaal uitverkocht was. Dankzij de kaartverkoop bezat hij weer genoeg geld om in het onderhoud van zichzelf en van zijn moeder en broers te voorzien.[bron?]
Zo werd hij in zijn streek (rondom Sittard in Nederlands Limburg) groot in carnavalskringen. Zijn eerste - bewaard gebleven - onemanshow dateert van 1958 en nadat die op 12 april op televisie werd uitgezonden, werd hij van de ene dag op de andere nationaal bekend (hoewel toen nog niet zoveel mensen een televisie bezaten). In 1959 ondernam hij een mislukte overstap naar het witte doek, met de film Moutarde van Sonaansee. Hierna keerde Hermans terug naar het theater, waar hij grote successen vierde. Zijn populariteit piekte zo'n twintig jaar lang (tussen 1960 en 1981). Een uitgebreide poging omstreeks 1968 om met een Engelstalige show op Broadway in de Verenigde Staten door te breken mislukte, doordat Hermans zich niet echt thuis voelde in de VS. Hoewel hij in Duitsland en Oostenrijk ook enig succes had, sloeg zijn werk in Nederland en Vlaanderen het meest aan.
Hij was gehuwd met Rita Weijtboer (een schoonheidsspecialiste) en verhuisde in 1967 met haar naar Maastricht en later naar Hilversum en Bloemendaal. Ze kregen drie zonen: Michael, Maurice en Gaby. Maurice figureerde af en toe in zijn show. Hermans schreef veel liedjes voor zijn vrouw. Toen zij kanker kreeg zegde Hermans vaak zijn tournees af om bij haar te kunnen zijn. Nadat zij in november 1990 was overleden, had hij moeite met het brengen van zijn liefdesliedjes en barstte hij soms zelfs in tranen uit tijdens het zingen van Lente me.
In 1993 trad hij weer op in Carré met een show waarin hij voor de pauze liedjes zong (een "tour de chant") en na de pauze conferences bracht. In 1996 stond Hermans voor het laatst op het toneel. Na een hersenoperatie in 1997 werkte hij begin 2000 met een bevriende pianist aan een nieuwe cd. Hij overleed in april van dat jaar, waarna het album Als de liefde postuum werd uitgebracht. Hermans werd begraven vanuit de kapel van de heilige Gemma Galgani in Sittard – hij was als katholiek vanaf zijn jeugd een vereerder van deze heilige.
In 2003 verscheen het verzameld werk van Toon in een cd-box, die in het jaar erna de Edison kreeg in de categorie historische uitgave. In 2005 is zijn volledige oeuvre, voor zover in televisie-archieven bewaard gebleven, als dvd-box uitgegeven.
Kunst
Bekendheid kreeg Hermans door zijn formule van de onemanshow, een voorstelling door één man uitgevoerd (weliswaar ondersteund door een paar muzikanten), die hij als eerste in het Nederlandse taalgebied introduceerde (Wim Sonneveld, Wim Kan en latere generaties zijn hem daarin gevolgd).
Hoewel zijn werk vaak als cabaret beschouwd wordt, is het dat eigenlijk niet. Hij beschouwde zichzelf als een clown, en dat is waarschijnlijk de meest juiste typering. Het was pure kolder, omlijst door liedjes waarin het leven geprezen werd, of die ook kolderiek waren. Anders dan bij cabaret waren zijn shows op geen enkele manier gebonden aan de actualiteit.
Groot succes op de scène had hij met zijn 'typetjes' en zijn gevoel voor woordspelletjes. Als schrijver en dichter viel Hermans vooral op door zijn aandacht voor detail: gebaren, kleine gedichten (door hem versjes genoemd), kwinkslagen. Veel van zijn versjes zitten in het collectief geheugen en kwamen op wandtegeltjes te staan. Ook zijn er diverse boeken en boekjes met zijn liedjes en gedichtjes verschenen, door hemzelf geïllustreerd.
Hermans was ook een niet onverdienstelijk schilder, hoewel zijn werk als schilder tijdens zijn leven nauwelijks geëxposeerd is.
Artistieke loopbaan
Al vroeg begon Hermans met het tekenen en schetsen. Hij verkocht als kind zijn werkstukjes aan de deur om het gezin te onderhouden. Later ging hij schilderen. Zijn eerste optredens waren in 1949 in het Grand Theater in Heerlen met zijn imitatie van de clown Buziau, van wie hij veel geleerd had en die hem veel kneepjes van het vak van clown bij had gebracht.[3]
Hij trok naar Amsterdam om daar zijn geluk te beproeven. Een van zijn vroege optredens daar was in 1937 tijdens de talentenjacht Cabaret der Onbekenden, georganiseerd door orkestleider John Kristel. In 1938 sloot hij zich aan bij het Theater Plezier van Floris Meslier. Hierna volgden optredens voor De bonte dinsdagavondtrein van de AVRO.
Alex Wunnink, directeur van Theater Carré, merkte Hermans bij een optreden op en vroeg hem in 1942 auditie in Amsterdam te komen doen bij het cabaret van Carl Tobi. Hiermee begon Hermans' landelijke carrière. Hermans trad op in het Leidseplein Theater, samen met bekendheden, zoals Wiesje Bouwmeester. Vrij kort daarna trad hij vernieuwend op door het begrip onemanshow toe te voegen aan de wereld van de kleinkunst. Deze eerste show vond plaats in 1955 en daarmee had hij groot succes. In 1958 volgde een bewaard gebleven televisieregistratie van deze show.
In 1961 en 1962 trad Hermans ook op in het buitenland; aanvankelijk in Oostenrijk en daarna in Duitsland. Hij vond het geen uitdaging, omdat de theaterbezoekers te snel om alles lachten. In Hamburg maakte hij kennis met de clown Popov, die hij later veel zou ontmoeten.
In 1970 kreeg Hermans een burn-out, doordat hij niet kon brengen wat het publiek graag wilde en men hem te poëtisch en te melancholiek vond. Tijdens een bezoek aan een show van Popov in de Rotterdamse Ahoy' haalde deze Hermans uit de zaal naar de piste om hem te omhelzen en zijn warmte over te brengen. Hierdoor wist Popov Hermans uit zijn depressieve periode te redden, waarmee een nieuwe periode in diens loopbaan aanbrak.
Hermans was een perfectionist. Zo nam hij heimelijk al zijn optredens op compact cassette op om de reactie van zijn publiek terug te beluisteren en na te gaan of een grap te vroeg of te laat overkwam.[bron?] Zodoende kon hij deze, bij een volgend optreden, aanpassen.
Hermans was niet uit op succes en roem of geld; hij zocht het in het op het toneel brengen van humor in eenvoud en voor de gewone man.
Hij had veel schriftelijk en telefonisch contact met chansonnier Wim Sonneveld en cabaretier Wim Kan, maar bezocht nooit hun voorstellingen. Wel bezocht hij een theatervoorstelling van Freek de Jonge in Theater Gooiland in Hilversum.[bron?]
Het Amerikaanse avontuur
Behalve in de Europese landen wilde Hermans gaan optreden in Amerika. Hij maakte daar in 1965 kennis met de Amerikaanse scenarioschrijver Erich Segal, met wie hij voorbereidingen trof voor zijn optredens voor het Broadway Theatre in New York. Met hem herschreef hij, bijvoorbeeld, het nummer Vierentwintig rozen naar Twenty-seven Roses. Hij zag echter op tegen het optreden, omdat het betekende dat hij lange tijd ver van huis zou zijn. Ook het theater zelf voelde niet goed aan. Terug in Nederland liet hij voor Amerikaanse impresario’s opnames maken van try-outs van het optreden in het Engels voor Amerikaans publiek in Hilversum en Brussel. Ondertussen trad Hermans in 1966 met veel succes met deze show op in veel plaatsen in Canada. Het vaste contract voor een jarenlang optreden in Broadway ging Hermans niet aan vanwege de eerdergenoemde twijfels. Hiermee sloot hij het Amerikaanse avontuur af.
Andere kunstvormen
Naast zijn theaterwerk en gedichten was Hermans ook kunstschilder. Dit deed hij puur ter ontspanning en hij wilde hier eigenlijk nooit mee op de voorgrond treden. Hij heeft daarom bijna nooit zijn schilderijen geëxposeerd. In november 2004 bracht een openbare veiling van een deel van zijn schilderijen onverwacht meer dan € 600 000 op. Dit bedrag ging voor het grootste deel naar de stichting Toon Hermans Huizen, een door Hermans opgerichte organisatie voor de opvang van kankerpatiënten en hun familie.
Enige jaren na Hermans' dood is er tijdens een verbouwing in een huis in de Sittardse Paardestraat een zelfportret van hem aangetroffen. Hij had dit vermoedelijk gemaakt voor een daar destijds woonachtig vriendinnetje.
In 2003 deed een kalligrafiegroep uit de IJmond een recordpoging om het grootste kalligrafische werkstuk ter wereld te vervaardigen en te bundelen in boekvorm. Het boek bestaat uit ruim 7400 A4-pagina's met daarop gekalligrafeerde teksten van Toon Hermans. De Stichting Toon Hermans BV verleende toestemming om de teksten te gebruiken. De pagina's zijn aan elkaar geplakt zodat een harmonicaboek is ontstaan van ruim 2 meter hoog. Het weegt 55 kilo en is uitgelegd zeker 2 kilometer lang. Er is 5 km plakband en 3 liter inkt in verwerkt. Ook Maurice Hermans, Hermans' zoon, was bij het project betrokken.[bron?]
Voor de Sittardse schouwburg staat een standbeeld van Hermans.
Een keuze uit zijn werk
Trivia
- In 1951 engageerde hij Miss Zandvoort Mimi Kok, die ook in 1961/1962 met hem in het buitenland samenspeelde.
- Ook speelde Hermans met de bekende Engelse presentatrice/actrice Phyllis Lane.
- In 2004 eindigde hij op nr. 22 in de verkiezing van de grootste Nederlander.
- In 2010 werd TOON, de musical opgevoerd, onder regie van Ruut Weissman, met in de hoofdrol Alex Klaasen.
- In 2010 werd Hermans herdacht met het Tribute Toon Hermans.
- Hermans bedacht ook de muziek voor de Efteling-attractie Carnaval Festival.
Discografie
Albums
.jpg){kind=link}
- 1958 - Toon Hermans One Man Show, Deel 1 - 10"-lp - HIS MASTER'S VOICE - HDLP 1009
- 1958 - Toon Hermans One Man Show, Deel 2 - 10"-lp - HIS MASTER'S VOICE - HDLP 1010
- 1961 - Toon Hermans One Man Show, Deel 3 - 10"-lp - HIS MASTER'S VOICE - HDLP 1015
- 1961 - Toon Herman's One Man Show 1961 - 12"-lp - HIS MASTER'S VOICE - CLPH 105
- 1961 - Moutarde Van Sonaansee - 10"-lp - HIS MASTER'S VOICE - HDLP 1012
- 1965 - One Man Show opgenomen in Theater Carré 1964/1965 - 12"-lp - HIS MASTER'S VOICE - CLPH 111
- 1965 - Toon - 12"-lp - HIS MASTER'S VOICE - CLPH 114
- 1966 - Lachen ohne Ende - Live Opnamen Uit Deutsches Theater - München - 12"-lp - ELECTROLA - SME 83 904
- 1967 - Dag Toon - 12"-lp - HIS MASTER'S VOICE - XLPH 20003
- 1968 - Leve Toon - 12"-lp - HIS MASTER'S VOICE - XLPH 20023
- 1968 - Toon Hermans '68 - 12"-lp - RELAX - 7000
- 1968 - Hoogtepunten uit Toon Hermans One Man Show - 12"-lp - BOEK EN PLAAT - GS 076
- 1969 - Toon in Toronto - 12"-lp - RELAX - 7006
- 1970 - Toon - 12"-lp - MARCATO - 20 108
- 1970 - Toon Hermans One Man Show - 12"-lp - MARCATO - 78 119
- 1972 - Liedjes voor jou - 12"-lp - IMPERIAL - 5C 062 24576
- 1974 - One-Man-Show 1974 - 2 12"-lp - EMI - 5N 154 25154/55
- 1974 - De beste van Toon Hermans - 12"-lp - EMIDISC - 5C 048 50645
- 1975 - Dankuwel astublieft... Hoogtepunten Uit De Jubileumshow Tien Toon - 12"-lp - WESTSIDE - WS 113 525 L
- 1977 - Jubileumplaat - Beroemde Conferences En Liedjes Uit 20 Jaar One Man Show 60 Minuten Lachen - 12"-lp - EMI - 1A 052 25723
- 1977 - Ben je wel 'ns alleen - 12"-lp - EMI - 5C 064 25813
- 1978 - Toon One Man Show '78 - 2 12"-lp's - BOVEMA NEGRAM - 1A 138 26111/12
- 1980 - One Man Show 1980 - 2 12"-lp's - RCA - PL 44026
- 1980 - 11 fonkelnieuwe feestliedjes + 1 Goeie Ouwe - 12"-lp - SHOWBIZ - WEAN 58 266
- 1983 - Alle liedjes van m'n show (1980) - 12"-lp - RCA - NL 44062
- 1986 - Houdt u van dieren? - 12"-lp - PHILIPS - 830 095 1
- 1987 - Theaterliedjes - 3 12"-lp's - EMI - BOSPLP 14
- 1987 - One Man Shows Deel 1 - cd - EMI - BOSPCD 14/1
- 1987 - One Man Shows Deel 2 - cd - EMI - BOSPCD 14/2
- 1991 - One Man Show t.g.v. 25 jaar Carré - 2 cd's - EMI - 796 538 2
- 1991 - Toon 75 jaar - 2 cd's - EVA - 798 464 2
- 1992 - Toon 2 - 2 cd's - EVA - 781 109 2
- 1993 - Ik heb je lief - Toon Hermans One Man Theater Show 1993 - 2 cd's - EVA - 828 415 2
- 1996 - Ik zing van het leven - cd - POLYDOR - 533 280 2
- 1998 - Toon Hermans liedjesman - cd - POLYDOR - 533 436 2
- 1998 - Toon Hermans - 2 cd's - EMI - 7243 4958872 1
- 1999 - One Man Show 1997 - 2 cd's - POLYDOR - 547 007 2
- 2000 - Als de liefde - cd - POLYDOR - 549 483 2
- 2003 - Toon, het verzameld werk - 19 cd's + 1 dvd - NIKKELEN NELIS - 9811889
- 2007 - De keuze van Annie de Reuver - cd - WETON WESGRAM - NN 002
- 2009 - De keuze van Annie de Reuver 2 - cd - WETON WESGRAM - NN 017
- 2009 - Mooi was die tijd - cd - DISKY - HSI 905960
Singles
- 1947 - Ik ben Jansen / Trammen - 78rpm10"single - DECCA - M 32175
- 1947 - De jeep van Jansen / De Waarzegster - 78rpm10"single - DECCA - M 32202
- 1947 - Op het Leidsche Plein / Naar Scheveningen - 78rpm10"single - DECCA - M 32209
- 1948 - Bal Masque / Schlemiel - 78rpm10"single - DECCA - M 32302
- 1948 - Ontmoeting met Toon Hermans - 78rpm10"single - GTB -
- 1959 - Liedjes van Toon, Deel 1: Middellandse Zee / De Muzeman + De Wind - 7"-ep - HIS MASTER'S VOICE - 7 EGH 176
- 1959 - Liedjes van Toon, Deel 2: Jacqueline / Ballon + Met Een Piano - 7"-ep - HIS MASTER'S VOICE - 7 EGH 177
- 1959 - Liedjes van Toon, Deel 3: De Clochard / Kolderzolder + Darling, Liebling - 7"-ep - HIS MASTER'S VOICE - 7 EGH 178
- 1960 - De lesten dans / De Zwarte Ballon - 7"-single - HIS MASTER'S VOICE - 45 JF 284
- 1961 - Liedjes uit Toon Hermans One Man Show 1961 (Slaapliedje / Blauwe Ogen) - 7"-ep - HIS MASTER'S VOICE - 7 EGH 196
- 1961 - Liedjes van Toon, Deel 4: Walkin' in Wien / Boem Si Lila + Soo Rool En Daaj, Nottebella Margarinette - 7"-ep - HIS MASTER'S VOICE - 7 EGH 192
- 1961 - Voorproefjes van de film Moutarde van Sonaansee 1 / Voorproefjes Van De Film Moutarde Van Sonaansee 2 - 7"-single - BOVEMA - RC 107
- 1961 - De slinger van de koffergrammofoon / De Pattefoon (Wim Kan) - 7"-single - CCGC - PR 200
- 1965 - Vader gaat op stap / Stilte - 7"-single - CCGC - PR 700
- 1966 - Golden Johnny / Café - 7"-ep - HIS MASTER'S VOICE - 7 EGH 211
- 1966 - Sien / O, hoeveel mensen - 7"-single - HIS MASTER'S VOICE - 7 QH 5071
- 1966 - Marie / Vandaag - 7"-single - HIS MASTER'S VOICE - 7 QH 5083
- 1967 - Bovema heeft u iets feestelijks mee te delen - 7"-single - BOVEMA - 45 BOV 197
- 1967 - De fanfare / Tango Blue (Ik Voel Me Zo Beklemd...) - 7"-single - RELAX - 45 072
- 1968 - De slinger van de koffergrammofoon / De Muzeman - 7"-single - IMPERIAL - IH 808
- 1968 - Mien, waar is mijn feestneus? / Gaat Dat Zien - 7"-single - RELAX - 45 081
- 1968 - Akkefietje liedje / Boerenkermis - 7"-single - RELAX - 45 125
- 1969 - Kiele, kiele, kiele (Helène) / Vogeltje Wat Zing Je Vroeg - 7"-single - RELAX - 45 128
- 1971 - Want dat is carnaval / Heb je nog een blommetje? - 7"-single - DISCOFOON - VD 1001
- 1973 - Geef me je hand / Vrije vogel - 7"-single - IMPERIAL - 5C 006 24879
- 1981 - Er woont 'n poes met zeven jongen in m'n hoempapa / Het is maar één keer carnaval - 7"-single - SHOWBIZ - WEAN 18 449
- 1993 - Vicki Brown: Intro + Vicki Brown + Chambre Douze - cd's - EVA - 872 036 2
- 1996 - Jam + De zon gaat op - cd's - POLYDOR - 575 976 2
- 2014 - Een vriend (postuum), een duet met Gerard Joling.
Radio 2 Top 2000
| Nummer(s) met noteringen in de NPO Radio 2 Top 2000 | '99 | '00 | '01 | '02 | '03 | '04 | '05 | '06 | '07 | '08 | '09 | '10 | '11 | '12 | '13 | '14 | '15 | '16 | '17 | '18 | '19 | '20 | '21 | '22 | '23 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 24 rozen | 752 | 1086 | 706 | 1211 | 1157 | 1308 | 1088 | 973 | 1074 | 1072 | 1437 | 1361 | 1336 | 1257 | 1754 | - | - | - | - | - | |||||
| Mien, waar is mijn feestneus? | 1773 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
Dvd's
| Muziek-dvd met eventuele hitnotering(en) in de Nederlandse Muziek Dvd Top 30 |
Datum van verschijnen |
Datum van binnenkomst |
Hoogste positie |
Aantal weken |
Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| Terug in de tijd deel 1 | 2000 | 24-06-2000 | 3 | 2 | |
| Terug in de tijd deel 2 | 2000 | 24-06-2000 | 4 | 2 |
Externe links
- Officiële website
- Toon Hermans in het Biografisch Woordenboek van Nederland
- In memoriam: Avro Toon Hermans Gala 26-12-2006 (duur: 59 min.)
- Onze Taal, februari/maart 2011: Wat ruist er door het struikgewas? Over een gevleugelde uitdrukking van Toon Hermans.
Voetnoten
|
Citaten van of over Toon Hermans op Wikiquote
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Toon Hermans op Wikimedia Commons.