Ton Wilthagen

Ton Wilthagen (volledige naam: Antonius Cornelis Johannes Maria Wilthagen; Tilburg, 1960) is een Nederlands socioloog.

Functie

Wilthagen is hoogleraar Institutionele en juridische aspecten van de arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg en directeur van ReflecT: the Research Institute on Flexicurity, Labour Market Dynamics and Social Cohesion at Tilburg University.

Momenteel is hij tevens voorzitter van het Departement Sociaal recht en sociale politiek in Tilburg en gasthoogleraar aan de KU Leuven. Ook is hij als adviseur betrokken bij het pensioen expertisecentrum Netspar.

Loopbaan

Wilthagen (1960) is geboren in Tilburg, studeerde Sociologie aan de toenmalige Katholieke Hogeschool Tilburg (kandidaats) en aan de Universiteit van Amsterdam (doctoraal), met de nadruk op rechtssociologie. Hij werkte langere tijd bij onderzoeksinstituten van de Universiteit van Amsterdam – het Hugo Sinzheimer Instituut en het AIAS (Amsterdam Institute for Advanced Labour Studies). In 1993 promoveerde hij op een studie naar het overheidstoezicht op de arbeidsomstandigheden. Wilthagen was regelmatig visiting scholar bij het Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung waar hij in contact kwam met prof. Guenther Schmid, die voor hem een inspirerend voorbeeld was. Voorts was Wilthagen eerder verbonden aan de Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarkt Onderzoek (OSA). Tussen 2003 en 2007 leidde Wilthagen een door NWO gefinancierd onderzoeksprogramma naar flexicurity. Op 28 november 2003 hield Wilthagen zijn Tilburgse oratie. Uit die inaugurele lezing blijkt dat Wilthagen ook sterk geïnspireerd is door het werk van een van zijn Tilburgse voorgangers prof. dr. Frans van der Ven (1907–1999). Vanaf 2008 is hij fulltime hoogleraar in Tilburg. Het onderzoeksinstituut ReflecT ging in 2009 van start, tegelijkertijd met een door Instituut GAK gefinancierd meerjarig onderzoeksprogramma naar werkzekerheid.

Wilthagen heeft als eerste academicus het begrip flexicurity ontwikkeld en staat in Europa bekend als ’Mr. Flexicurity’. Hij adviseerde de Europese Commissie (o.a. vanuit zijn rol in de European Expert Group on Flexicurity), het Europees Parlement, de Internationale Arbeidsorganisatie, de Raad van Europa en andere internationale en nationale organisaties over flexicurity en arbeidsmarktbeleid. In zijn onderzoek richt hij zich op de toekomstbestendigheid van de arbeidsmarkt. Hij is vooral geïnteresseerd in de verhouding tussen enerzijds arbeidsmarktdynamiek, flexibilisering, aanpassingsvermogen en productiviteit, en anderzijds sociale cohesie, inclusie, bescherming en zekerheid. Is er tussen deze twee dimensies een synthese mogelijk (in de woorden van Martinus Cobbenhagen, de oprichter van de Tilburgse universiteit), een win-win situatie of alleen een ’trade off’ dan wel een ’zero sum game’ of zelfs een ’negative sum game’? Kan een dynamische arbeidsmarkt ook een inclusieve arbeidsmarkt zijn, waaraan iedereen kan meedoen? Is een inclusieve arbeidsmarkt ook dynamisch en productief? Wilthagen bestudeert dit spanningsveld op internationaal/Europees, nationaal, sectoraal, regionaal en bedrijfs-/individueel niveau en doet dat samen met zijn team vanuit een multidisciplinair perspectief: economisch, sociologisch, juridisch en psychologisch. Andere wetenschappelijke én toepasbare concepten waaraan Wilthagen heeft bijgedragen zijn die van reflexief arbeidsrecht, de transitionele arbeidsmarkt, wederkerig risicomanagement in de arbeidsrelatie en werkzekerheid. Veel van zijn publicaties hebben betrekking op deze thema's en gaan specifiek in op e positie van flexwerkers, jeugdwerkloosheid, de arbeidsmarktkansen van mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt, duurzame inzetbaarheid, regionaal arbeidsmarktbeleid enzovoort.

Wilthagen houdt zich ook diepgaand bezig met sociale innovatie van de arbeidsmarkt en kennisvalorisatie, in veelvuldig contact met maatschappelijke actoren en bedrijven, zowel op regionaal, nationaal als Europees niveau. Hij ontwikkelde in Nederland o.a. de Startersbeurs voor werkzoekende jongeren, samen met de jongerenbonden van FNV en CNV en de gemeente Tilburg, waarvan momenteel meer dan 1200 jongeren en 150 Nederlandse gemeenten gebruik maken. Het initiatief Startersbeurs was genomineerd als Nationaal Icoon 2014. Op 18 maart 2014 was Wilthagen gastheer bij het bezoek van koningin Máxima aan de universiteit en stad van Tilburg, dat in het licht stond van social innovation en de bestrijding van jeugdwerkloosheid. Bij die gelegenheid werd een nieuwe regionale agenda voor social innovation getekend door het hoger onderwijs, het bedrijfsleven en de lokale overheid in de regio Midden-Brabant. Een onderdeel daarvan is het realiseren van de eerste ’jeugdwerkloosheidsvrije zone’, waaraan Wilthagen werkte.

Eind 2012 publiceerde Wilthagen samen met 99 andere onafhankelijke denkers het manifest Naar een nieuw Dutch Design voor Flexibel én Zeker Werk. Ook lanceerde Wilthagen het initiatief voor een Nationale Werk Bezoekdag op 12 december 2013 en is hij adviseur van het project Mijn Toekomst Werkt! dat in de Tilburgse Spoorzone een uniek inspiratiepark annex maatschappelijk kennisinstituut met betrekking tot de toekomst van loopbanen en werk beoogt te realiseren.

Wilthagen is momenteel o.a. voorzitter van de Taskforce for Youth Employment van de Europese think tank European Policy Center en lid van de Taskforce Technologie, Onderwijs en Arbeidsmarkt van Brainport Development Eindhoven (Brainport Eindhoven). Eerder was hij lid van SER (Advies)commisies met betrekking tot sociale innovatie en de toekomst van jongeren op de arbeidsmarkt.

Wilthagen is frequent in de media te vinden, waar hij graag helpt om ontwikkelingen te duiden en een visie te formuleren op basis van wetenschappelijke inzichten. Dat geldt niet alleen voor de Nederlandse media. Zo is Wilthagen enkele malen op de Koreaanse tv geweest, onder meer over deeltijdwerk, en werd hij geïnterviewd voor het CNN-programma Global Lessons, Putting America to Work van Fareed Zakaria. Politieke voorkeuren spelen daarbij voor hem geen rol. Hij verwijst desgevraagd graag naar het boek van Menno ter Braak "Politicus zonder partij uit 1934. Ook op Twitter geeft Wilthagen veelvuldig zijn visie en commentaar en attendeert hij op belangrijke gebeurtenissen en onderzoeksresultaten. Hij is daar te volgen via @wilthagen.

Naast het vakgebied van de arbeidsmarkt, het arbeidsrecht en de arbeidsverhoudingen heeft Wilthagen een grote interesse in en betrokkenheid bij de toekomst van Europa/de Europese Unie. Hij doet regelmatig mee aan discussies over de wenselijkheid dan wel onontkoombaarheid van een ’Verenigde Staten van Europa’.

Publicaties

• publicaties van Wilthagen op tilburguniversity.edu

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: