Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Venijnboom
| Venijnboom | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Venijnboom (Taxus) | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| soort | |||||||||||||||
| Taxus baccata L. (1753) |
De Venijnboom (Taxus baccata) is een conifeer uit de taxusfamilie (Taxaceae). De plant komt van nature voor in de Benelux. De boom wordt vaak met kortweg 'taxus' aangeduid. De venijnboom komt van nature voor in Europa, Noord-Afrika en Noord-Iran.
Algemeen
De venijnboom is een langzaam groeiende plant en kan 12-20 m hoog worden. De venijnboom is tweehuizig (er zijn mannelijke en vrouwelijke planten). De venijnboom kan zeer oud worden. Er zijn planten in Engeland bekend die van voor het begin van de jaartelling zijn.
De venijnboom is giftig. Ook vee wil wel van de venijnboom eten en wordt dan dood gevonden. (Het rode vruchtvlees is in het geheel niet giftig. Het smaakt heel zoet, op de rand van weeïg. Nooit op de harde pit bijten of de pit inslikken! Tegen kinderen zeggen dat alles giftig is, is wellicht het verstandigste.) Ook bij het zagen en de verwerking dient men er rekening mee te houden dat het stof van de venijnboom giftige bestanddelen bevat.
De giftige bestanddelen van de venijnboom worden al heel lang gebruikt in medicijnen tegen kanker. In feite is taxus het meest gebruikte middel tegen bepaalde vormen van kanker (merknaam taxol). Een ander giftig bestanddeel van taxus is taxine. Het zou een bestanddeel zijn van een pijlgif. Het veroorzaakt hartritmestoornissen, hartstilstand, lever- en nierbeschadigingen.
Cultureel gebruik
De venijnboom is uitermate goed geschikt voor het gebruik in een heg omdat hij zich goed laat snoeien en omdat hij goed vertakt. Ook verdraagt een taxus een grote snoeibeurt bijzonder goed. Een oude boom kan zonder problemen uitlopen op oud hout. Hierdoor is een taxus ook erg geschikt voor kandelaberen.
Het hout van de venijnboom is bijzonder sterk en buigzaam. Er werden bogen van gemaakt. Bij de Slag bij Azincourt (1415) gebruikten de Engelsen bogen van taxushout. Daardoor hadden hun pijlen een veel groter bereik. Het is een van de redenen waarom ze de slag tegen de Fransen konden winnen.
Het hout wordt ook veel in inlegwerk gebruikt. Ook voor draaiwerk is het fijne hout erg geschikt.
Er zijn van de venijnboom vele cultivars bekend.
De taxus kom je veel tegen op begraafplaatsen uit de Romantiek.
Ziekten
Slecht groeiende venijnbomen in natte grond worden makkelijk aangetast door wortelrot veroorzaakt door Phytopthora, een schimmel. De taxuskever vreet aan de bladranden van de taxus. De larve vreet niet alleen aan de wortels van de venijnboom, maar ook aan die van vaste planten.
Oude bomen in Nederland en België
- In Arboretum Trompenburg te Rotterdam staat een venijnboom uit 1870.
- De Caesarsboom in Lo is een bezienswaardigheid van de stad.
Externe links
- Boom in Fortingall (Schotland), oudste boom van Europa?
- "1000-Jährige Eibe" in Flintbeck bij Kiel (Duitsland)
Vrije mediabestanden over Taxus baccata op Wikimedia Commons