Subliminale boodschap

Een subliminale boodschap is een signaal of boodschap verborgen in een medium en bedoeld om doorgegeven te worden zonder dat het bewust opgemerkt wordt. Deze boodschappen zouden toch door het onderbewustzijn kunnen verwerkt worden, en aanzetten tot bepaald gedrag.

Voorbeelden

James Vicary, een onderzoeker op gebied van marketing, beweerde in 1957 dat boodschappen op een bioscoopscherm die slechts een fractie van een seconde zichtbaar zijn onbewust tot gedrag leiden. Hij had hierbij een onderzoek opgesteld in een bioscoop waarbij de woorden "koop frisdrank" of "koop popcorn" 1/30ste van een seconden tijdens de film in beeld stonden. Uit dit onderzoek bleek dat de verkoop van popcorn en frisdrank met meer dan de helft omhoog waren geschoten. Later is gebleken dat James Vicary zijn hele onderzoeksresultaten had verzonnen zodat meer gebruik zou worden gemaakt van een nieuwe reclamemethode van zijn hand. Ook zijn deze resultaten tot op heden niet reproduceerbaar gebleken. Vicary heeft zijn onderzoek later ingetrokken.

Een ander bekend voorbeeld is een verkiezings-spotje van George W. Bush. In zijn strijd tegen Al Gore was in zijn tv-reclame na de naam Al Gore heel snel het woord "rats" te zien. Het spotje probeerde dus de kandidaat te koppelen aan het negatievere woord "rats" (ratten). Echter, het is nooit bewezen dat door middel van dit soort spotjes het stemgedrag beïnvloed kan worden. Vermoed wordt dat het effect van subliminale waarnemingen erg klein is.

Onderzoek

De Nederlandse hoogleraar Ap Dijksterhuis doet onderzoeken naar subliminale boodschappen.

Trivia

• In de misdaadfilm Double Exposure (1973) van Columbo werd gebruik gemaakt van dit onderwerp.
• In de film Fight Club (1999) werd gebruik gemaakt van subliminale boodschappen op verschillende momenten in de film.