Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Sperzieboon
De sperzieboon oftewel prinsessenboon oftewel slaboon oftewel herenboon oftewel suikerboon is een peulvrucht die als groente gegeten wordt. De sperzieboon behoort tot de boon (Phaseolus vulgaris). Witte bonen zijn de gedroogde, volgroeide zaden van de stamsperzieboon. Oorspronkelijk is de sperzieboon afkomstig uit Zuid-Amerika. De naam is afgeleid van `aspergieboontjes'. Deze boontjes danken hun naam aan het feit dat ze volgens oud-Hollands gebruik net als asperges met gesmolten boter en nootmuskaat werden opgediend.
Er is een stamvariant, de stamslaboon en een klimmende (windende), de stokslaboon.
Ziekten en plagen
De bonen kunnen aangetast worden door het 3 tot 4 mm grote bonenkevertje (Acanthoscelides obtectus). Tijdens de groei legt het kevertje eitjes in de bonen. Bij de bewaring vreten de larven de bonen uit en komen in het voorjaar de kevertjes naar buiten. Hierdoor ontstaan de karakteristieke ronde gaatjes in de boon. Door de bonen minimaal drie dagen bij -20°C of enkele weken in de diepvries te bewaren worden de eitjes en de larven gedood.
Ook worden bonen aangetast door de bonenspintmijt (Tetranychus urticae). Op het blad verschijnen op de bovenkant stipvormige vlekjes. Op de onderkant zitten zeer kleine spinachtige beestjes. Bij een ernstige aantasting vallen de bladeren af.
Daarnaast zijn bonen onder vochtige omstandigheden vatbaar voor grauwe schimmel, die zowel blad, stengel als boon aantast. Vooral afgevallen bloempjes zijn vaak veroorzaker van een aantasting.
Ook kunnen bonen vooral onder warme, vochtige omstandigheden aangetast worden door sclerotiënrot (Sclerotinia sclerotiorum anam. Sclerotium varium).
In warme zomers kan aantasting van roest (Uromyces appendiculatus var. appendiculatus) optreden. Op het blad ontstaan eerst lichte, ronde vlekjes met op de achterkant in een kring staande witte bekertjes. Later kleuren de vlekken door de vorming van sporen van lichtbruin naar donkerbruin.
De groente "boontjes"
Men kan sperziebonen krijgen in pot of blik. Bekend hierbij zijn de lange dunne Haricot verts, maar meestal verkiest men toch de verse boontjes (eventueel gesneden en verpakt), die nog bereidt moeten worden. Na gewassen te zijn kunnen de bonen in 15 minuten gaargekookt worden (de groente volledig onder water). Daarna het vocht afgieten en even laten uitdampen. Vervolgens kunnen nog klontjes boter en wat nootmuskaatpoeder toegevoegd. Meestal eet men er aardappelen, vlees (jus) en ook (zoet)zure komkommer bij, maar ook bij rijst met bijvoorbeeld pittig en/of gekruid vlees, zoals kip.
Voedingswaarde (gekookt, 100 gram) :
- Vitamine C : ongeveer 5 mg.
- IJzer : ongeveer 1,1 mg.
- Vezel : ongeveer 3,7 gram.
Vrije mediabestanden over Phaseolus vulgaris op Wikimedia Commons
|
Zoek sperzieboon op in het WikiWoordenboek. |