Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Schorseneer
| Schorseneer | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Gebonden schorseneren. | |||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||
| Scorzonera hispanica L. (1753) |
De schorseneer oftewel Scorzonera hispanica is een plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De plant wordt toegepast als groente die voor de Tweede Wereldoorlog vrij algemeen gegeten werd maar na de oorlog in diskrediet is geraakt, mogelijk door zijn bewerkelijkheid. Bij het schillen van de langwerpige, donkere wortels komt namelijk een kleverig melksap vrij. Dit feit heeft de groente de bijnaam "keukenmeidenverdriet" of "huisvrouwenleed" opgeleverd. Bijnamen die ook aan de verwante paarse morgenster (Tragopogon porrifolius) of haverwortel worden gegeven.
Andere bijnamen zijn: 'winterasperge' (of 'armeluisasperge') en winterstaaf. Schorseneren zijn een typische wintergroente, met de grootste aanvoer in februari.
De schorseneer wordt na het schillen in stukjes gesneden en gekookt, met een scheutje azijn om verkleuring tegen te gaan. In verband met het kleverige melksap worden bij het schillen keukenhandschoenen gedragen. Ze kunnen ook onder water met wat azijn geschild worden; dit voorkomt het uittreden van de melksap en dus verkleuring van handen en wortel.
Herkomst
In de 16e eeuw is de schorseneer vanuit het Middellandse Zeegebied naar de Lage Landen geïmporteerd. De naam is afgeleid van het Italiaanse woord voor zwarte adder, scorzone, omdat de groente zo onaantrekkelijk was. Italianen doopten de schorseneer scorza nera, zwarte schil. Zoals gezegd raakte de schorseneer na de Tweede Wereldoorlog uit de mode. Sinds 1995 komt de schorseneer weer mondjesmaat terug.
Voedingswaarde
De voedingswaarde van 100 gram verse schorseneer is:
| Energetische waarde | 289 kJ/69 kcal |
| Koolhydraten | 12,5 gram |
| Eiwit | 1,5 gram |
| Vet | 0,5 gram |
| Vitamine C | 5 mg |
| Vitamine B1 | 0,05 mg |
| Vitamine B2 | 0,02 mg |
| Kalium | 400 mg |
| Calcium | 60 mg |
| IJzer | 1,5 mg |
Teelt
Schorseneren worden op zandgrond ter plaatse gezaaid tussen maart en half april. Bij te vroeg zaaien kunnen de planten gaan bloeien, maar de wortels blijven wel eetbaar. De afstand tussen de rijen is 25-30 cm en in de rij 5-6 cm. De oogst begint vanaf begin september. De wortels zijn winterhard en kunnen de gehele winter, zolang de grond niet bevroren is, geoogst worden. De wortels kunnen tot 60 cm lang worden. Voor de oogst met de hand wordt er met een ploeg langs de wortels een diepe sleuf gegraven, waarna ze uit de grond gehaald kunnen worden.
Rassen
'Lange Jan', 'Triplex' (='Géante de Russie') en 'Verbeterde Reuzen Nietschieters'.
Ziekten
Schorseneren kunnen aangetast worden door de schimmels meeldauw of wit (Erysiphe cichoracearum) en witte roest (Albugo tragopogonis).
Botanie
De schorseneer behoort tot de composietenfamilie en is een tweejarige plant. In het eerste jaar wordt er een bladrozet en een vlezige penwortel gevormd. De plant bloeit in het tweede jaar na zaaien met citroengele bloemen.
Trivia
Drs. P heeft deze groente in de jaren 80 bekend gemaakt door zijn absurdistische lied Knolraap en lof, schorseneren en prei.
Vanwege het feit dat schorseneren enigszins op asperges lijken en niet duur zijn, werden ze ook wel 'armeluisasperges' genoemd.
Zie ook
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Scorzonera op Wikimedia Commons.
Externe link
- {{{2}}} op SoortenBank.nl (gebaseerd op de 22e, voorlaatste, druk van de Heukels)