Roller derby

Roller derby is een full contact sport op traditionele quad rolschaatsen, die vaak enkel door dames wordt beoefend. Het spel wordt gespeeld door 2 teams die tegen elkaar strijden op een ovalen track. De bedoeling van het spel is dat een speler van het ene team, de spelers van het andere team inhaalt. De spelers mogen hun tegenstanders daarbij hinderen.

Geschiedenis

Bestand:Derby1.png

De sport is ontstaan rond 1935. Tijdens de economische crisis van die tijd bedacht Leo Seltzer, een impressario uit Chicago, een spektakel rond marathonschaatsen en ijsdansen. Hij organiseerde een uithoudingswedstrijd waarin teams, bestaande uit een man en een vrouw, honderden rondjes moesten afhaspelen.

Damon Runyon, een beroemde sportjournalist uit New York, had tijdens die wedstrijd een paar pittige duels gezien en opperde het idee om lichaams-contact toe te laten en een scoresysteem in te lassen om de speltakelwaarde de hoogte in te jagen. Later bezorgde de komst van de televisie de sport een ongeziene populariteit. Derby groeide in de Verenigde Staten uit tot een nationale hype en speelsters als Midge ‘Toughie’ Brasuhn werden heuse cultfiguren. Maar tijdens de crisis van de jaren '70 kon Seltzer Junior de kosten voor de vele verplaatsingen niet meer dekken. Hij moest zijn spektakel opdoeken.

Vele promotoren probeerden sindsdien de sport nieuw leven in te blazen, maar pas in 2001 sloeg roller derby opnieuw aan. Dat kwam vooral door toedoen van de ijzersterkte en bijzonder agressief spelende TXRD Lonestar Rollergirls uit de Texaanse hoofdstad Austin. Om extra toeschouwers te lokken, trokken de speelsters netkousen en schoolrokjes aan en schreven ze lijfspreuken op hun uitrusting. Sindsdien groeit de popularitiet van roller derby ontzettend snel.

Spelers

Roller derby spelers staan bekend als unieke en creatieve individuen. Ze creëren een alter ego en kiezen hun eigen roller derby naam - zoals Bloody Mary, An C Hammer, Bang Bang La Desh, Belle E. Dancer, Demonica Lewinski, Pulp Vixen, Hurt Copain en Paris Kill-ton. Het kan geïnspireerd worden door de wettelijke naam van de rolschaatser, dingen waarvan men houdt, of een leuke woordspeling. Soms ontstaat een naam door een willekeurige gebeurtenis, een bepaald verhaal of een speciale karaktertrek. Net zo onderhoudend als ze zijn, hebben derby-namen ook praktische doeleinden. Sommige schaatsers nemen een pseudoniem dat een minder geremd, misschien agressiever persona vertegenwoordigt. Voor anderen is het een manier om in zekere mate anoniem te blijven binnen het roller derby-milieu. Elke derbynaam is uniek binnen het roller derby-universum, die momenteel bestaat uit duizenden skaters. De namen worden geregistreerd in een internationaal competitierooster.

Uitrusting

Roller derby-schaatsers zijn verplicht deze uitrusting te dragen:

• rolschaatsen: quads
• kniebeschermers
• elleboogbeschermers
• polsbeschermers
• helm
• mondstuk

Spelregels

Een officiële derbywedstrijd (of bout) duurt 60 minuten en bestaat uit 2 periodes van 30 minuten. Elke periode wordt nog eens verdeeld in jams van elk 2 minuten. Een jam is de race tussen 2 teams waarbij punten gescoord kunnen worden. Tussen elke jam zitten 30 seconden om de speelsters te hergroeperen.

Aan een wedstrijd mogen 14 dames per team deelnemen. In elke jam mogen daarvan 5 speelsters participeren: 3 blockers, 1 pivot en 1 jammer.

• Blocker: Blockers hebben een defensieve taak en spelen een belangrijke rol in het bepalen van het pack (pack: zie verder). Ze proberen de jammer van het andere team te hinderen en mogen hun eigen jammer helpen. Een blocker kan geen punten scoren.

• Pivot: De pivot draagt een gestreepte helmmuts. Zij bepaalt het tempo en communiceert met de blockers die rond haar schaatsen. De pivot is een blocker met een extraatje: in bepaalde gevallen mag de pivot de positie van de jammer overnemen waardoor zij punten kan scoren.

• Jammer: De jammer is herkenbaar aan de helmmuts met de ster. Zij is de enige die punten kan scoren, tenzij zij haar ster doorgeeft aan de pivot.

Bij een jam zetten de blockers en de pivots zich klaar aan de startlijn: de pivotlijn. De jammers staan enkele meters verder aan de jammerlijn. Een eerste fluitsignaal klinkt; de blockers en pivots vertrekken. Deze groep spelers wordt ook wel het pack genoemd. Wanneer het einde van het pack voorbij de pivotlijn is, geeft de ref een tweede fluitsignaal en vertrekken ook beide jammers.

Eens het pack in beweging is, mogen de skaters vrij bewegen, zolang ze maar bij elkaar blijven. De jammers proberen zich een weg te banen door het pack om zo punten te scoren. Voor elke blocker van het andere team die de jammer voorbij steekt, krijgt haar team 1 punt. Het is de bedoeling om jouw jammer door het pack te krijgen, maar de jammer van het andere team tegen te houden. Lichaamscontact is daarbij toegestaan; je mag spelers van het andere team wegduwen om plaats te maken zodat jouw jammer kan passeren. De jammer die tijdens de eerste ronde van de jam de snelste is en als eerste door het pack skate, wordt lead jammer. De lead jammer heeft het privilege de jam te kunnen beëindigen door met de handen op de heupen te tikken. Indien de lead jammer de jam niet eindigt, of er wordt door niemand een lead jammer-status verkregen, vindt er een volledige jam van 2 minuten plaats. Lead jammer worden heeft zo z’n voordelen; de lead jammer kan het andere team ervan weerhouden punten te scoren.

Het team dat op het einde van de bout de meeste punten op de teller heeft staan, wint de wedstrijd.

Niet alles is toegelaten betreffende contact; wie ellebogen of handen gebruikt, riskeert een penalty. Vier minor penalties staan gelijk aan één major penalty en dan moet je een minuut naar de penalty box die dient om straftijd uit te zitten. Als een jammer in de penalty box belandt, kan haar team geen punten scoren. Wie tijdens een wedstrijd 7 major penalties achter haar naam krijgt, moet de track verlaten.

Teams

Belgische teams

• Antwerpen: One Love Roller Dolls
• Brussel: Brussels Derby Pixies
• Charleroi: Blackland K-Rollers
• Gent: Gent Go-Go Rollergirls
• Luik: Holy Wheels Menace
• Namen: Namur Roller Girls

Nederlandse teams

• Amsterdam: Amsterdam Derby Dames
• Arnhem: Arnhem Fallen Angels
• Eindhoven: Rockcity Rollers
• Enschede: Eastside Rock'n Rollers
• Groningen: Northern Lightning Rollergirls
• Rotterdam: Rotterdam Death Row Honeys
• Utrecht: Dom City Dolls

Externe links

• Woman's Flat Track Roller Derby Association - internationale instantie voor regelgeving van flat track roller derby
• Roller Derby Central - Europese roller derby vereniging
• Master roster - internationale spelerslijst