Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Rhenen
Gemeente in Nederland 
| |||||
| |||||
| Locatie van de gemeente Rhenen | |||||
| Provincie | -Flag.png){kind=small} Utrecht
| ||||
| Coördinaten | 51°057′N 5°034′E | ||||
| Oppervlakte | 43,74 km² | ||||
| - land | 42,03 km² | ||||
| - water | 1,71 km² | ||||
| Inwoners (1 april 2011) | 18.993? (452 inw/km²) | ||||
| Hoofdplaats | Rhenen | ||||
| Belangrijke verkeersaders | N225 N233, Veenendaallijn | ||||
| Burgemeester (lijst) | Hans van der Pas (PvdA)[1] | ||||
| Gemiddeld inkomen (2006) | € 13.400 per inw. | ||||
| Gem. WOZ-waarde (2008) | € 281.000 | ||||
| WW-uitkeringen (2007) | 13 per 1000 inw. | ||||
| Autobezit (2007) | 458 per 1000 inw. | ||||
| Postcode(s) | 3910-3912 | ||||
| Netnummer(s) | 0317, 0318 | ||||
| CBS-code | 0340 | ||||
| CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||||
| Website | www.rhenen.nl | ||||
| |||||
Rhenen ( uitspraak ) is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie Utrecht. De gemeente telt 18.993 inwoners (1 april 2011) en heeft een oppervlakte van 42,99 km² (waarvan 1,28 km² water). De gemeente omvat naast de stad Rhenen, de dorpen Elst en Achterberg.
Rhenen werkt met de gemeenten Veenendaal, Wageningen, Ede, Barneveld, Nijkerk, Scherpenzeel en Renswoude samen in het regionaal samenwerkingsverband Regio Foodvalley.
Geschiedenis
Rhenen verkreeg in 1258 stadsrechten[2][3][4] nadat de plaats in 855 als 'villa Hreni' (buurschap Rhenen) voor het eerst werd genoemd. In de Middeleeuwen was Rhenen het meest vooruitgeschoven steunpunt van de bisschop van Utrecht in zijn voortdurende strijd tegen de graven, later hertogen, van Gelre. De bisschop bezat hier het kasteel Ter Horst, dat uiteindelijk in 1543 werd afgebroken. Na de centralisatie van het landsbestuur door keizer Karel V bleef Rhenen eeuwenlang een rustig garnizoensstadje, dat als een van de vijf steden van het Sticht een bescheiden rol speelde in het bestuur van het gewest.
In de zeventiende eeuw had de verdreven koning Frederik V van de Palts een zomerresidentie in Rhenen. Hij liet het paleis in 1630-1631 bouwen naar ontwerp van de Haagse architect Bartholomeus van Bassen. Dit Koningspaleis, zoals het werd genoemd, werd in 1812 afgebroken. Momenteel herinneren in Rhenen alleen nog een gedenksteen en de straatnaam Frederik van de Paltshof aan het verblijf van de vorst.
In mei 1940 werd er hevig gestreden bij Rhenen tussen Duitsers en Nederlanders tijdens de Slag bij de Grebbeberg. De bevolking werd geëvacueerd naar het westen en keerde pas vanaf 18 mei terug. Het stadje bleek zwaar gehavend. In Rhenen werden 162 woningen geheel verwoest, terwijl circa duizend huizen zwaar beschadigd waren. De Cunerakerk en -toren stonden nog overeind en konden worden gerestaureerd. Kort na de terugkeer werd begonnen met het ruimen van puin. Daarbij werden werklozen ingeschakeld. Architect ir. C. Pouderoyen maakte in korte tijd een ontwerp voor de herbouw van het stadje. Daarbij werd bewust niet gekozen voor het weer opbouwen van de verwoeste huizen, maar voor een nieuw ontwerp naar de ideeën van de Delftse School. Pouderoyen koos er ook voor om de provinciale weg door het centrum te laten lopen, in plaats van eromheen. In de loop van 1942 was het reconstructieplan grotendeels uitgevoerd. Tijdens de gevechten van 1944 en 1945, bij de bevrijding van Nederland, werd Rhenen nogmaals getroffen.
In 1950 werden bij werkzaamheden aan de weg van Rhenen naar Elst graven gevonden in de helling van de Donderberg. Het bleek een Frankisch grafveld met ca. 1100 graven daterend uit 350 tot ca. 750 na Chr. Het is het rijkste Merovingsche grafveld dat in Europa is gevonden. De gevonden sieraden zijn te zien in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Op de Grebbeberg ligt de grootste walburcht van ons land. De bouw ervan begon in de periode 650-710. Andere vroeg-Middeleeuwse vondsten zijn een goudschat (Achterberg) en een muntschat, met 100 gouden munten en 170 zilveren munten de grootste ooit in ons land gevonden (bij Remmerden).[bron?]
In 2008 vierde de stad zijn 750-jarige bestaan.
Op Koninginnedag 2012 bracht toenmalig koningin Beatrix samen met haar familie een bezoek aan Rhenen en Veenendaal.
Geografie
Ligging en verbindingen
Rhenen ligt aan de noordoever van de Nederrijn; aan de overkant bevindt zich het dorp Kesteren. Via een brug is de stad met de Neder-Betuwe verbonden. De spoorbrug werd in 1944 verwoest en is nooit herbouwd.
Rhenen ligt op de zuidoostpunt van de Utrechtse Heuvelrug. De oostelijk gelegen en tot de gemeente behorende Grebbeberg is de laatste heuvel van deze stuwwal, alvorens deze overgaat in de Gelderse Vallei. Andere heuvels in de gemeente Rhenen zijn de Elsterberg, Prattenburgse Berg, Sparreboomsche Berg, Buurtsche Berg, Paasheuvel, Thymse Berg, Koerheuvel, Donderberg en de Laarsenberg.
Via het op het grondgebied van de gemeente Wageningen gelegen Opheusdense Veer bestaat er een bootverbinding over de Nederrijn met het dorp Opheusden.
Station Rhenen is sinds 1981 een kopstation aan het einde van de Veenendaallijn, via Veenendaal naar Utrecht.
Overige kernen
Achterberg, Elst, Laareind en (bedrijventerrein) Remmerden.
Sinds de herindeling van de gemeenten Amerongen, Doorn, Driebergen-Rijsenburg, Leersum en Maarn per 1 januari 2006 tot de gemeente Utrechtse Heuvelrug behoort het voorheen Amerongse gedeelte van Elst tot de gemeente Rhenen.
Aangrenzende gemeenten
| Aangrenzende gemeenten | ||
|---|---|---|
| Veenendaal | Ede (Gld) | |
| Utrechtse Heuvelrug |  |
Wageningen (Gld) |
| Buren (Gld) | Neder-Betuwe (Gld) | |
Cultuur en recreatie
Bezienswaardigheden
- De Cunerakerk, een laat-gotische hallenkerk. De toren is een der fraaiste voorbeelden van de laat-gotiek in Nederland, hij is gebouwd tussen 1492-1531.
- Moderne rooms-katholieke Gedachteniskerk, gebouwd tussen 1958 en 1959.
- Gebouw 'De Brakke' uit 1787
- Restanten van de middeleeuwse stadsmuur (14de eeuw).
- De Binnenmolen, een ronde stenen korenmolen uit 1893.
- Landgoed Prattenburg
- Militair ereveld Grebbeberg
- De dierentuin Ouwehands Dierenpark ligt in Rhenen, op de Grebbeberg.
Monumenten
In de gemeente bevindt zich een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:
- Lijst van rijksmonumenten in Rhenen (plaats)
- Lijst van rijksmonumenten in Rhenen (gemeente)
- Lijst van gemeentelijke monumenten in Rhenen
- Lijst van oorlogsmonumenten in Rhenen[5]
Media
De lokale omroep Dorp en streek tv, is gericht op Maarn, Maarsbergen, Renswoude, Scherpenzeel, Woudenberg, Rhenen en Elst
Onderwijs en sport
Voortgezet onderwijs
Sport
Rhenen was in 2000 gastheer van de Europese kampioenschappen mountainbike.
Politiek en bestuur
Gemeenteraad
De gemeenteraad van Rhenen bestaat uit 17 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1994:
| Gemeenteraadszetels | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 2014 | 2018 |
| SGP | 3 | 3 | 4 | 3 | 3 | 4 | 3 |
| Progr Rhenen/GroenLinks¹ | 1 | 2 | 2 | 4 | 3 | 3 | 3 |
| VVD | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 3 |
| CDA | 4 | 4 | 4 | 3 | 3 | 2 | 1 |
| Rhenens Belang | - | - | - | 1 | 2 | 2 | 2 |
| ChristenUnie² | - | 1 | - | - | 1 | 2 | 2 |
| PvdA | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 1 | 1 |
| D66 | 2 | 1 | 1 | - | - | 1 | 2 |
| Totaal | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 |
¹ Bij de verkiezingen tot en met 2002 deed alleen GroenLinks mee.
² In 1998 deed de RPF, een van de voorgangers van de ChristenUnie, mee aan de verkiezingen.
Partnersteden
Rhenen heeft geen partnersteden, in 2017 kwam echter een aanvraag. Dit betrof een aanvraag van de Chinese stad Dujiangyan. Deze aanvraag was naar aanleiding van de komst van reuzenpanda's naar Ouwehands Dierenpark.[6]
Bekende inwoners
Geboren in Rhenen
- Andries Sybrand Abbema (1736-1802), advocaat en politicus
- Lenze Meinsma (1751-1872), schepen, burgemeester, politicus
- Hendrik Menso (1791-1872), arts, burgemeester, wethouder en rechter te Rhenen
- Huibert Jacobus Budding (1810-1870), Nederlands predikant
- Victor de Blocq van Kuffeler (1879-1963), waterbouwkundige
- Joan Schimmelpenninck (1887-1943), verzetsstrijder
- Wouter Klootwijk (9 augustus 1945), journalist, kinderboekenschrijver, programmamaker en presentator
- Roel Augusteijn (9 september 1948), CDA-politicus en in diverse plaatsen (waarnemend) burgemeester
- Leo Dijkgraaf (19 juni 1952), tv-producent en poppenspeler
- Edo Ophof (21 mei 1959), prof-voetballer en international
- Berthold Komduur (12 februari 1963), internationaal korfbalscheidsrechter
- Theo Spek (26 april 1963), historisch geograaf
- Erik Buijs (3 november 1970), beeldhouwer
- Otwin van Dijk (22 april 1975), PvdA-politicus
- Saskia Bijl (25 januari 1975), advocaat en kinderrechter
- Annelieke Bouwers (4 mei 1976), actrice en zangeres
- Touriya Haoud (1 oktober 1977), actrice, presentatrice en fotomodel
- Martijn van Nellestijn (6 maart 1978), acteur en filmregisseur
- Ruth van der Meijden (15 augustus 1984), atlete
- Giedo van der Garde (25 april 1985), autocoureur
- Colin van Mourik (22 november 1985), voetballer
- Floris de Vries (18 augustus 1989), golfer
- Madelein Meppelink (29 november 1989), beachvolleybalster
- Sywert van Lienden (18 september 1990), oud-voorzitter van het LAKS
Woonachtig geweest
- Mies Bouwman (31 december 1929-26 februari 2018), tv-presentatrice
- Henk de Bouter (1968), Beeldend kunstenaar en graficus te Elst en Rhenen
- Herman Fokker (1921-2001), ingenieur en politicus (o.a. raadslid te Rhenen)
- Lodewijk Henrick Johan Mari van Asch van Wijck (1858-1934), jonkheer en politicus
- Jacob van Manen (1752-1822), patriot, historicus en vrederechter te Rhenen
- Hendrik Menso (1791-1872), arts, burgemeester, wethouder en rechter te Rhenen (ook geboren)
Fotogalerij
-
Deel van Rhenen. Op de voorgrond de Cuneratoren.
-
Rhenen en de Nederrijn
-
Rhenen inclusief de brug
-
De Grebbeberg. Op de achtergrond Rhenen.
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Rhenen op Wikimedia Commons.
| Plaatsen in de gemeente Rhenen | Vlag van de gemeente Rhenen |
|---|
|
Stad: Rhenen Dorpen: Achterberg · Elst |
| Gemeenten in de provincie Utrecht | |
|---|
|
Amersfoort · Baarn · Bunnik · Bunschoten · De Bilt · De Ronde Venen · Eemnes · Houten · IJsselstein · Leusden · Lopik · Montfoort · Nieuwegein · Oudewater · Renswoude · Rhenen · Soest · Stichtse Vecht · Utrecht · Utrechtse Heuvelrug · Veenendaal · Vianen · Wijk bij Duurstede · Woerden · Woudenberg · Zeist |
.png){kind=link}
