Dispuut

Een dispuut is een theoretische discussie (redetwist).

Een dispuut is tevens een verticale structuur binnen sommige studentenverenigingen, bestaande uit een aantal vrienden. Het woord laat al zien dat het oorspronkelijke doel het debat is. Naast de discussie is ook gezelligheid van groot belang. In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog was men soms verplicht eloquentietesten af te leggen, of werd men na het niet houden van speeches of niet deelnemen aan bepaalde discussies geschorst. Deze disputen waren vaak ook gericht op de studie (een juridisch dispuut, een medisch dispuut), maar ook vaak voor de gezelligheid. Soms namen deze disputen nieuwe leden aan, maar het gebeurde ook wel dat dit niet gebeurde en het dispuut met het afstuderen van de leden geleidelijk verdween.

Doorgaans zijn disputen kleinere structuren binnen een grotere vereniging, waarin een groep gelijkgestemden elkaar beter kent. Met name de grotere verenigingen zorgen er op deze manier voor dat er geen leden verloren gaan in de grote massa. Ook zijn er landelijke verenigingen met een dispuutstructuur, zoals de CSFR, waarbij er in elke stad één dispuut zit. Niet alle studentenverenigingen kennen het dispuut als structuur. Bovendien zijn ook niet alle disputen onderdeel van een vereniging: onafhankelijke disputen bestaan ook. Deze zijn in feite kleine studentenverenigingen, waar men echter wel voor moet worden gevraagd.

Met name de jonge studentenstad Maastricht kent veel onafhankelijke disputen (ongeveer 50). Een onafhankelijk dispuut is een groep studenten van ongeveer 15 dames of heren, in enkele gevallen allebei. Een groot aantal heeft wel een sociëteit in enige vorm, zoals een borrelkroeg of een dispuutshuis, maar zelden is het zo dat de wekelijkse dispuutsavond uitsluitend binnen de muren van dit gebouw plaatsvindt. Ook Enschede heeft een groot aantal onafhankelijke disputen. Deze disputen kunnen geslachts- of studierichting-gebonden zijn, maar dat hoeft niet. Deze disputen zijn er van zeer klein (ongeveer 4 leden) tot zeer groot (meer dan 30 leden).

Sommige disputen zijn gemengd maar een ander deel is alleen toegangelijk voor leden van hetzelfde geslacht. Daarnaast zijn de leden afkomstig uit verschillende studiejaren, al wordt deze horizontale meestal aangeduid als Jaarclub. Vaak kun je niet zomaar lid worden van een dispuut, maar moet je door de dispuutsleden gevraagd worden. Vaak volgt hierna een aantal kennismakingsborrels. Daarna worden de belangstellenden benoemd tot aspiranten, waarvan een aantal kan afvallen. Tenslotte zal, na de zogenaamde Aspiranten-Tijd (A-tijd), voor de overblijvers de eventueel een ontgroening en daarna de inauguratie plaatsvinden. Nadat een dispuutlid is afgestudeerd, wordt hij/zij reünist van het dispuut.

In Vlaanderen bestaan geen disputen. Daar wordt het inhoudelijke equivalent van een dispuut een studentenclub genoemd. Dit zijn ook kleine groeperingen van vrienden met voornamelijk een gezelligheidskarakter, die ofwel onafhankelijk kunnen bestaan, ofwel gegroepeerd zijn binnen een groter, overkoepelend geheel.

Dispuut in de kunst

Een Disputa of dispuut in de schilderkunst betreft een afbeelding van de vier kerkvaders in gesprek over een dogma. Bekend is het fresco met deze voorstelling van Rafael in de stanzen van het Vaticaan te Rome.