Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Puberteit
De puberteit oftewel pubescentie is de periode waarin zowel meisjes als jongens zich van kind tot volwassene ontwikkelen, waarbij zich grote veranderingen in het lichaam voltrekken. Zij hebben ook een invloed op het gedrag. In het algemeen zijn deze veranderingen het meest opvallend tussen tien en achttien jaar. De puberteit duurt ongeveer 3 jaar.
Omschrijving
Het woord puberteit is een afgeleide van het Latijnse woord pubertas, wat wil zeggen volwassenheid. Puberen wordt soms als werkwoord gebruikt voor de manier waarop mensen (en dan jongeren in het bijzonder) zich willen afzetten tegen de gevestigde waarden. Jongeren voelen een biologische drang naar zelfstandigheid. Deze drang naar zelfstandigheid uit zich vaak in rebellie tegen het ouderlijke gezag. Deze vorm van rebellie wordt ook wel puberaal gedrag genoemd.
Geschiedenis
Vroeger werden jongeren omstreeks tien à twaalf jaar volwassen (waarschijnlijk gepaard met een initiatie-ritueel volgens hun cultuur). Vanaf het moment dat ze zich konden voortplanten werden zij op grond van hun lichamelijke rijpheid geacht in hun bestaan te kunnen voorzien.
Later is opleiding een grotere rol gaan spelen om te overleven en nam de huwbare leeftijd toe. Ook al was men al geslachtsrijp, men was nog niet klaar om kinderen voort te brengen, omdat men nog niet over de financiële middelen beschikte om een eigen gezin te onderhouden.
Psychische veranderingen
In de puberteit vindt een belangrijk deel van de bewustwording, en daardoor van de persoonlijkheidsvorming, plaats. Men voelt zich vaak onzeker over zichzelf wat frustrerend kan zijn. Hierdoor ontstaan vaak conflicten met de ouders en de omgeving.
Bij de meeste mensen komt het, bij een goede begeleiding, uiteindelijk tot een volwassen persoonlijkheidsvorming. Mocht dat niet het geval zijn, dan kan dat leiden tot een persoonlijkheidsstoornis.
De kinderen zelf realiseren zich ook dat ze lichamelijk volwassen worden. Ze beginnen dan al snel met 'experimenteren' met hun lichaam. Dit leidt doorgaans tot masturbatie. Op de middelbare school krijgen pubers vaak ook langdurige (seksuele) relaties. Hierdoor is de gemiddelde leeftijd van ontmaagding gedaald.
Lichamelijke veranderingen
De lichamelijke veranderingen in de puberteit worden veroorzaakt door de werking van hormonen. Dit zijn chemische stoffen die door de klieren in het bloed worden afgescheiden. Het bloed transporteert deze stoffen door het hele lichaam, waardoor bepaalde organen worden geprikkeld om te gaan groeien.
Vanaf een jaar of tien beginnen jongens en meisjes zowel in lengte als in gewicht toe te nemen. Meisjes over het algemeen iets eerder dan jongens. Het jaar voor de puberteit is de groei het hevigst. Dit noemt men de groeispurt. Tijdens de groeispurt treden er nog meer veranderingen op. Deze hebben betrekking op ledematen en zijn voor jongens en meisjes verschillend.
Tijdens de puberteit begint de productie van geslachtscellen. Bij meisjes begint de productie van de eicel vanaf de eerste menstruatiecyclus. Zij zijn ook vanaf dat moment geslachtsrijp. Bij jongens begint de productie van zaadcellen vanaf hun eerste ejaculatie. Zij zijn echter niet per sé vanaf dat moment geslachtsrijp. De eerste zaadcellen zijn meestal niet sterk genoeg en sterven al snel. Pas ongeveer een jaar na de eerste zaadlozing, zijn de zaadcellen van de jongen vruchtbaar. Die tijd verschilt echter per persoon.
De ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken tijdens de puberteit werd beschreven in de Tannerstadia.
Veranderingen bij meisjes tijdens de puberteit
- De borsten ontwikkelen zich. Dit kan in het begin pijnlijk zijn. Dit begint ongeveer vanaf het 11e levensjaar.
- Het lichaamshaar groeit: schaam- en okselhaar verschijnen en komt er meer haar op de benen (beenhaar) en soms armen.
- Circa 2 tot 2,5 jaar na het opkomen van schaamhaar vindt doorgaans de eerste menstruatie (menarche) plaats. Dit is tevens de periode die wordt aangegeven als het begin van de puberteit bij meisjes.
- De schaamlippen worden groter.
- De heupen worden breder.
- Er ontstaat een dikkere onderhuidse vetlaag
Veranderingen bij jongens tijdens de puberteit
- De zaadballen groeien en ze gaan lager hangen.
- De penis groeit: eerst dikker en daarna langer.
- De stem wordt zwaarder (baard in de keel). In deze periode kan de stem overslaan.
- De eerste zaadlozing vindt plaats: soms door een natte droom, maar doorgaans door masturbatie.
- De schaamstreek wordt donkerder van kleur.
- Het lichaamshaar groeit: schaam-, okselhaar en baardhaar verschijnen, en haar op benen (beenhaar) en armen groeit. In een later stadium verschijnt er ook lichaamshaar op eventueel borst, rug en buik.
Zie ook
| Levensfasen van de mens |
|---|
|
eicel · zygote · embryo · foetus · baby · peuter · kleuter · kind · puberteit · adolescent · volwassene · bejaarde · centenarian · sterven |