Psychotrauma

Een psychotrauma oftewel psychisch trauma is het psychische letsel dat wordt opgelopen na een afschuwelijke gebeurtenis.

Omschrijving

Een psychisch trauma komt op wanneer de normale verwerking (verdediging) niet meer helpt, en handelen niet meer lijkt te baten. Een traumatische reactie bestaat uit hyperactivering, dwangmatige herbeleving (het opnieuw beleven van de traumatische ervaring), dissociatie, verdringing, angstreacties en vervlakking (verandering bewustzijnstoestand, vertekende beleving van de werkelijkheid en veranderd toekomstbesef).

Er ontstaat mogelijk een acute of posttraumatische stressstoornis. Het individu ervaart een beschadigd zelfbeeld, bepaald door de aard van de traumatische gebeurtenis en de weerbaarheid van de persoon, de steun van de sociale omgeving en het handelen van de gemeenschap.

Een slachtoffer kan beroep doen op slachtofferzorg, slachtofferhulp of slachtoffertherapie. In bepaalde ernstige situaties is er sprake van crisishulpverlening.

Behandeling: herstel

Therapeutische relatie

Het herstel wordt bestendigd door een helende relatie tussen therapeut en slachtoffer.

Hierbij kan traumatische overdracht en tegenoverdracht voorkomen. In het eerste geval zal het slachtoffer gevoelens & gedachten geïnjecteerd krijgen door de 'onzichtbare' dader terwijl het slachtoffer een heldenrelatie zal projecteren op de therapeut. Ingeval van een tegenoverdracht zal de therapeut zich emotioneel identificeren met het slachtoffer (woede, hulpeloosheid, wantrouwen), met de dader (relativeren mishandeling, weerzin of afkeer voor cliënt, voyeurisme) of met de ongedeerd gebleven toeschouwer (schuldgevoel om catharsis). Om zelf geestelijk gezond te blijven is een ondersteuningssysteem voor de therapeut nodig (team/supervisie).

Gefaseerd

• 1e fase : veiligheid en vertrouwen
  De therapeut stelt een diagnose door onderzoek. Als de getraumatiseerde weet wat hem mankeert en merkt dat zijn trauma een normale reactie is op extreme omstandigheden, kan hij actie ondernemen om het herstel te bevorderen en weer macht in plaats van schaamte en moedeloosheid krijgen. Het slachtoffer wordt in veiligheid gebracht, zowel door fysieke verzorging (medisch, herstel biologisch ritme, vermindering symptomen posttraumatische stress) als door omgevingscontrole (veilige leefsituatie, financiële zekerheid, mobiliteit, plan voor zelfbescherming). Ingeval van langdurige trauma's, chronische kindermishandeling en mishandelde vrouwen vergt dit een bijzondere aanpak.
• 2e fase : herinnering en rouw
  De reconstructie van het verhaal van het trauma wordt geïntegreerd in het levensverhaal waardoor er een rouwproces op gang kan komen.
• 3e fase : het weer tot stand brengen van een band met het dagelijkse leven (herstel van verbondenheid & gemeenschappelijkheid)
  Het slachtoffer zal opnieuw leren vechten (loskomen van de externe sociale druk), zich met zichzelf verzoenen (weer bewust worden van wil, verlangens en initiatieven), terug met anderen verbondenheid voelen en een roeping erkennen (anderen iets meegeven, streven naar gerechtigheid, weten dat niet elke strijd gewonnen wordt). Solidariteit zal ten slotte de beste bescherming zijn, maar pas een tijd na de crisisinterventie.