Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Dissociatie (psychologie)
Dissociatie is een term uit de psychologie en psychiatrie. Het is een geestesgesteldheid waarin bepaalde gedachten, emoties, waarnemingen of herinneringen buiten het bewustzijn worden geplaatst, tijdelijk niet 'oproepbaar' zijn of minder samenhang vertonen. Letterlijk betekent dissociatie 'ontkoppeling' of 'uiteenvallen'. Het is een zeer alledaags verschijnsel: iedereen verliest bijvoorbeeld wel eens de aandacht voor zijn omgeving als hij zeer geconcentreerd met iets bezig is en iedereen heeft wel eens een dagdroom. In deze zin is het gewoon een mechanisme om tot rust te komen, een afweermechanisme. Een veel voorkomende maar gevaarlijke vorm is het fenomeen waarbij iemand op de automatische piloot een auto bestuurt, maar opeens bijna thuis is, en een groot deel van de weg onbewust heeft afgelegd. Je schrikt als het ware wakker, terwijl je al wakker was. Je hebt zelfs auto gereden.
Dissociatie komt dus ook voor als gevolg van vermoeidheid. Dit kan zowel lichamelijke vermoeidheid zijn, maar ook in periodes van grote psychische stress kan er dissociatie optreden.
Dissociatie kan een onderdeel zijn van een psychische aandoening. Als dissociatie hiervan het belangrijkste kenmerk is, spreekt men van dissociatieve aandoeningen of dissociatieve stoornissen. Als een persoon in een ernstig bedreigende situatie komt, niet kan vluchten en niet kan vechten, dan kan de menselijke geest zich tijdelijk onttrekken aan de realiteit die onacceptabel is. Bij herinneringen aan ernstige gebeurtenissen jaren later, kan ook dissociatie optreden, het even 'weg' zijn om te voorkomen dat men het herinnert. Dissociatie komt onder meer voor als symptoom van PTSS.
De geestesgesteldheid werd als eerste beschreven door de Franse psychiater Pierre Janet.
Een kenmerkend symptoom van dissociatieve stoornissen is de 'terugkeer' van de patiënt tot de orde van de dag, waarbij de acties, handelingen en/of gedragingen gedurende de periode van dissociatie tijdelijk volledig los kunnen hebben gestaan van de bewuste aansturing of zelfs medeweten van de patiënt.
Een andere betekenis van het begrip dissociatie komt men tenslotte tegen in de neuropsychologie. Hier heeft het betrekking op verschillende onderzoekstechnieken om vast te stellen welke hersengebieden betrokken zijn bij specifieke gedragsstoornissen.