Plantengemeenschap

Een plantengemeenschap of fytocoenon is een karakteristieke groep van planten en heeft een zich regelmatig herhalende structuur zowel in hoogte en breedte als in de tijd. Een dergelijke groep van planten heeft een bestendigheid en stabiliteit, die niet direct af te leiden is uit die van de afzonderlijke plantensoorten en kan zichzelf binnen bepaalde grenzen in stand houden.

Verschillende plantengemeenschappen kunnen elkaar opvolgen (successie) door verandering van het milieu. Pioniergemeenschappen ontwikkelen zich het eerst op kale grond, waarna bij het rijker worden van de bodem door de afgestorven planten van de pioniersgemeenschap of uitspoeling een nieuwe gemeenschap tot ontwikkeling kan komen.

Voorbeelden zijn het Eiken-Haagbeukenbos met een groot verschil in hoogte tussen bomen en onderbegroeiing. Het blauwgrasland daarentegen vertoont weinig verschil in hoogte.

Een pioniersplantengemeenschap is bijvoorbeeld een kwelder-zeggegemeenschap op zoute grond.

Onderverdeling

Plantengemeenschappen worden opgedeeld in een hiërarchische structuur, vergelijkbaar met de taxonomie bij soorten. De elementaire eenheid is de associatie, een plantengemeenschap met een betrekkelijk constante soortensamenstelling en een aantal kensoorten. Associaties woren gegroepeerd in verbonden, vervolgens in ordes en tenslotte in klasses.

Naamgeving

De wetenschap die zich met de naamgeving van deze associaties en hogere groepen bezighoud is de syntaxonomie. Elke onderverdeling wordt, naar analogie met het taxon, een syntaxon genoemd

Ook de naamgeving van de verschillende niveaus is gebaseerd op die van de soorten:

• Klasse: -ETEA (vb. Festuco-Brometea)
  • Orde: -ETALIA (vb. Brometalia)
    • Verbond: -ION (vb. Mesobromion)
      • Associatie: -ETUM (vb. Alnetum)

Plantengemeenschappen in Europa

De volgende Europese plantengemeenschappen worden verder behandeld:

Moerassen

• Klasse: Klasse der hoogveenslenken (Scheuchzerietea)
  • Orde: Orde der hoogveenslenken (Scheuchzerietalia)
    • Verbond: Verbond van veenmos en snavelbies (Rhynchosporion albae)
      • Associatie: Waterveenmos-associatie (Sphagnetum cuspidato-obesi)
      • Associatie: Associatie van veenmos en snavelbies (Sphagno-Rhynchosporetum)
      • Associatie: Veenbloembies-associatie (Caricetum limosae)
    • Verbond: Draadzegge-verbond (Caricion lasiocarpae)
      • Associatie: Associatie van draadzegge en veenpluis (Eriophoro-Caricetum lasiocarpae)

Graslanden

• Klasse: Kalkgraslanden (Festuco-Brometea)
• Klasse: Vochtige voedselarme graslanden (Molinio-Arrhenatheretea)
  • Orde: Molinietalia
    • Verbond: Blauwgraslanden (Junco-Molinion)

Heide

• Klasse: Klasse der droge heiden (Calluno-Ulicetea)
  • Orde: Struikheide-orde Calluno-Ulicetalia
    • Verbond: Verbond van struikhei en kruipbrem (Calluno-Genistion pilosae)
      • Associatie : Associatie van struikhei en stekelbrem (Genisto anglicae-Callunetum)
        • Sub-associatie: Genisto anglicae-Callunetum typicum
        • Sub-associatie: Genisto anglicae-Callunetum sieglingietosum
        • Sub-associatie: Genisto anglicae-Callunetum cladonietosum
      • Associatie : Associatie van struikhei en bosbes (Vaccinio-Callunetum)
    • Verbond: Kraaihei-verbond (Empetrion nigri)
      • Associatie: Associatie van zandzegge en kraaihei (Carici arenariae-Empetretum)
      • Associatie: Associatie van eikvaren en kraaihei (Polypodio-Empetretum)
      • Associatie: Associatie van kruipwilg en kraaihei (Salici repentis-Empetretum)
      • Associatie: Associatie van wintergroen en kruipwilg (Pyrolo-Salicetum)

• Klasse: Klasse der hoogveenbulten en natte heiden (Oxycocco-Sphagnetea)
  • Orde: Dophei-orde (Ericetalia tetralicis)
    • Verbond: Dophei-verbond (Ericion tetralicis)
      • Associatie: Associatie van moeraswolfsklauw en snavelbies (Lycopodio-Rhynchosporetum)
      • Associatie: Associatie van gewone dophei (Ericetum tetralicis)
        • Sub-associatie: Ericetum tetralicis typicum
        • Sub-associatie: Ericetum tetralicis cladonietosum
        • Sub-associatie: Ericetum tetralicis sphagnetosum
        • Sub-associatie: Ericetum tetralicis orchietosum
      • Associatie: Associatie van kraaihei en gewone dophei (Empetro-Ericetum)
        • Sub-associatie: Empetro-Ericetum phragmitetosum
        • Sub-associatie: Empetro-Ericetum gymnocoleetosum
  • Orde: Hoogveenmos-orde (Sphagnetalia magellanici)
    • Verbond: Hoogveenmos-verbond (Oxycocco-Ericion)
      • Associatie: Associatie van gewone dophei en veenmos (Erico-Sphagnetum magellanici)
      • Associatie: Moerasheide (Sphagno palustris-Ericetum)
        • Sub-associatie: Sphagno palustris-Ericetum molinietosum
        • Sub-associatie: Sphagno palustris-Ericetum anthoxanthetosum

Loofbossen

• Klasse: Voedselrijke eiken-beukenbossen (Querco-Fagetea)
  • Orde: Fagetalia
    • Verbond: Verbond van els en vogelkers (Alno-Padion)
      • Onderverbond: Bronbossen (Circaeo-Alnenion)
        • Associatie: Elzenbronbos (Chrysosplenio oppositifolii-Alnetum) (syn: Essenbronbos (Carici remotae-Fraxinetum))
• Klasse: Eikenbossen op voedselarme grond (Quercetea robori-petraeae)
  • Orde: Quercetalia roboris
    • Verbond: Quercion roboris
      • Associatie: Vochtig Berken-Zomereikenbos (Betulo-Quercetum roboris)