Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Patrouille naar Potocari (Toneel)
Patrouille naar Potocari (in het Engels: Patrol to Potocari) [1] is een toneelstuk uit augustus 1995 van de Amsterdamse freelance dramaturg Maarten Vonder, waarvan in 2000 een heruitgave werd verzorgd.
Inleiding
Het toneelstuk heeft als volledige titel: "Patrouille naar Potocari - of de laatste dagen van Dutchbat in Bosnië" [2], en is aan de 'twee meisjes van Srebrenica' opgedragen en aan de Franse naoorlogse toneelmaakster Ariane Mnouchkine, die een hongerstaking hield voor Tibetanen in ballingschap.
Aanleiding voor het werk vormde de gebeurtenissen in de laatste weken rond de val van Srebrenica. De BBC besteedde aandacht aan het toneelstuk, evenals de Nederlandse en internationale pers. Er werden 4 voorstellingen gegeven, in De Rode Hoed en theater de Engelenbak in Amsterdam. De voorstellingen vielen in de periode van het Debriefingsrapport van Defensie, waardoor ze veel aandacht kregen.
De toenmalige Minister van Defensie Joris Voorhoeve werd als motto bij het manuscript geciteerd met een uitspraak over de Verenigde Naties: "Speak stickingly, but carry a big soft". [3]
Een half jaar later (begin 1996) heeft Ton Vorstenbosch onder de titel "Srebrenica!" ook een stuk over Srebrenica op de planken werd gezet dat door Toneelgroep Amsterdam is uitgevoerd. Vorstenbosch verklaarde in HP/De Tijd indirect dat het idee voor zijn stuk van Vonder afkomstig was.[4]
Aanleiding en plot
Op 11 juli 1995 werd de Bosnische enclave Srebrenica ingenomen door Bosnisch-Servische troepen, na het uitblijven van gevraagde luchtsteun door de Nederlandse Dutchbatters. Daarop volgde deportatie en massamoord op vele inwoners van Srebrenica waarbij generaal Ratko Mladic en de toenmalig president Radovan Karadzic als hoofdverantwoordelijken worden gezien.
Toen de Dutchbatters terugkeerden was niet gelijk duidelijk wat er gebeurd was [5] , maar sergeant Frank Struik van Dutchbat bataljon III gaf in de Volkskrant op 29 juli 1995 een interview. Dit interview werd in grote lijnen als basis voor het toneelstuk gebruikt.
Enerzijds is het element van een 'onmogelijke missie' een thema in het toneelstuk, anderzijds de gebeurtenissen die plaatsvonden: het leven in Srebrenica en de Nederlandse VN-compound en het lot van de bevolking. Het toneelstuk behandelt een periode van een paar weken, vanaf de opmaat tot de aanval op Srebrenica en de vlucht van Dutchbat naar hun compound in Potocari. In de slotscene komt commentaar op de gebeurtenissen aan de orde.
Mediaaandacht
- KRO- televisie
- VARA-televisie
- BBC World Service - (welke het stuk omschreef als het eerste toneelwerk ooit over VN-vredesmissies)
Uitvoeringen
- 15 oktober 1995 - persvoorvertoning - De Rode Hoed Amsterdam
- 9 november 1995 - première - Theater de Engelenbak Amsterdam
- 10 november 1995 - uitvoering met paneldebat (met Chris Keulemans, Anet Bleich, Leon Wecke e.a.)
- 11 november1995 - idem
Bezetting
- Luitenant Kolonel Pieterse - Gerrat Klieverik
- Rat Blatic - Inger van Maarseveen
- 3 lichtbewapende blauwhelmen:
- Sergeant Veldhuis, nco in command - Marco Bottelier
- Chauffeur Dijkstra - Bert Vos
- Verbindingsman Bouwman - Arthur Pont
- Renzo, een jonge soldaat - Annebet Brongers
- Providence, een oude lokale man - Inger van Maarseveen (als dubbelrol)
- Zes anonieme mannen - Bert Vos, Gerrat Klieverik, Annebet Brongers, Arthur Pont, Inger van Maarseveen en Marco Bottelier (als dubbelrol)
Medewerkers
- Regie: Chaim Levano
- Drama: Maarten Vonder
- Geluid: Bert Barendsen
- Licht: Onno Berkenbosch
- PR: Ernst Frankemolle
- Productie: Prosodic Rhapsody
- Nederlandse tekst: Toneeluitgeverij Grosfeld
- Advies: Frances Sanders, Pieter Bouwman, Gustaaf Stuiveling, Jos Vijverberg, H.A. Vonder, Kirsten Gartz, Paul van Westing, Martin van Amerongen, Chris Keulemans, Asja Hafner
Over de auteur
Maarten Vonder (Sommelsdijk, 13 april 1953) werkt sinds 1982 als schrijver en dramaturg op freelancebasis voor diverse (toneel)groepen. Hij volgde daarvoor opleidingen sociologie en Neerlandistiek aan de Universiteit van Amsterdam. Naast interesse voor psychologisch en sociaal drama maakte hij ook diverse hoorspelen en musicals en adapteerde toneelstukken en libretto's van anderen (Kraus, von Hovarth, J.I. de Haan, Marlowe). Hij is werkzaam als lector bij de Nederlandse Vereniging Amateurtheater (NVA) [6].
Voor "Sjakie en de Chocoladefabriek", "Rats!" en de jeugdmusical "Honderd en één Dalmatiërs" maakte hij scripts en liedteksten. Hij was tevens bestuurslid van de stichting Theater de Engelenbak en stichting Jeugd Musical Amsterdam, en werkte mee aan diverse tijdschriften en radioprgramma's ("Hollands Maandblad", "De Tweede Ronde", "Raster", "Held", "Haagse Nacht van de Literatuur", "KRO-radio Spektakel").
Vonder werd vooral bekend door "Patrouille naar Potocari". [7]
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Noot: Het stuk is uitgegeven door uitgeverij Grosfeld, Amsterdam in samenwerking met Prosodic Rhapsody. Bron:Site auteur
- º Het woord 'patroille' is ironisch bedoeld en verwijst naar de vlucht van Dutchbat uit Srebrenica
- º Noot: Voorhoeve bezigde hiermee een variant op het beroemd geworden gezegde "Speak softly but carry a big stick" van Theodore Roosevelt die dit (van oorsprong Afrikaanse) gezegde bezigde in een toespraak over Amerika's buitenlandse politiek waarin volgens Roosevelt Amerika het recht heeft om zich te weren tegen te grote Europese invloed op het Westelijk halfrond.
- º HP/De Tijd
- º Noot: de shock kwam later in Nederland en de rest van de wereld, en laat nog steeds sporen na. Karadzic is inmiddels gearresteerd en voor het Internationale Joegoslavië Tribunaal gedaagd, Mladic is nog voortvluchtig.
- º Voorheen Nederlands Centrum voor Amateurtoneel (NCA). Zie ook amateurtheater.nl
- º Bron: beknopte biografie op De tovenaar van Oz