Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ontginningsdorp
Een ontginningsdorp is een nederzettingsvorm, aan het eind van de 19e of het begin van de 20e eeuw ontstaan na de georganiseerde ontginning van woeste gronden als heide, bos en beeklanden. Bij dorpen ontstaan na de afgraving en ontginning van veengebieden spreekt men niet van een ontginningsdorp, maar van een veenkolonie. Dorpen of gehuchten die in de 19e eeuw of eerder ontstaan zijn door het vaak illegaal, maar in ieder geval niet van boven af georganiseerd, in gebruik nemen van woeste grond door armen heten keuternederzettingen of heidorpen.
Ontginningsdorpen komen verspreid door Nederland voor, maar zijn vooral geconcentreerd in gebieden waar veel woeste gronden zijn ontgonnen, zoals in Drenthe, Groningen, Noord-Brabant en Limburg. De ontginning ging vaak gepaard met de aanleg van een weg, waterweg of spoorweg, waardoor veel ontginningsdorpen langs dergelijke verkeersaders zijn te vinden en hun naam er ook verband mee houdt. In Noord-Brabant en Limburg werd de kern van het ontginningsdorp gevormd door de Rooms-katholieke kerk en school. Anders dan in de oude katholieke dorpen was er in de ontginningsdorpen geen afzonderlijke jongens- en meisjesschool.
Ontginningsdorpen in Groningen:
- Wildervank (langs het Ooster- en Westerdiep)
- Stadskanaal (langs het Stadskanaal)
Ontginningsdorpen in Drenthe:
- Dieverbrug (langs de Drentsche Hoofdvaart, bij Diever)
- Geesbrug (langs de Verlengde Hoogeveense Vaart)
- Lheebroek (langs de Dwingelerstroom, bij Dwingeloo)
- Schoonoord (langs het Oranjekanaal)
Ontginningsdorpen in Noord-Brabant:
- Elsendorp (gemeente Gemert-Bakel)
- Haghorst (gemeente Hilvarenbeek)
- Helenaveen (gemeente Deurne)
- Landhorst (gemeente Sint Anthonis)
- Mariahout (gemeente Laarbeek)
- Odiliapeel (gemeente Uden)
- Rips (gemeente Gemert-Bakel)
- Someren-Heide (gemeente Someren)
- Stevensbeek (gemeente Sint Anthonis)
- Venhorst (gemeente Boekel (Noord-Brabant))
- Westerbeek (gemeente Sint Anthonis)
- Wilbertoord (gemeente Mill en Sint Hubert)
Ontginningsdorpen in Limburg:
- Evertsoord (gemeente Sevenum)
- Grashoek (gemeente Helden)
- Griendtsveen (gemeente Horst aan de Maas)
- Vredepeel (gemeente Venray)
- Ysselsteyn (gemeente Venray)