Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Nederlandse Algemene Keuringsdienst
De Stichting Nederlandse Algemene Keuringsdienst voor Zaaizaad en Pootgoed Landbouwgewassen, gewoonlijk aangeduid als Nederlandse Algemene Keuringsdienst of NAK, is een in 1932 opgerichte keurings- en inspectiedienst, die zich richt op het keuren van pootaardappelen en zaaizaden. De keuringsdienst is gevestigd in Emmeloord. Het is een zelfstandig bestuursorgaan.
Wettelijke taak
De keuring van zaaizaad en pootgoed van landbouwgewassen is een wettelijke taak. De NAK vervult deze taak in opdracht en onder toezicht van de minister van Economische Zaken (EZ). De keuringsvoorschriften waaraan de NAK zich moet houden, worden door de minister vastgesteld. Jaarlijks kunnen er bij de NAK voorstellen tot aanpassing van de keuringsvoorschriften ingediend worden. Dat kan iedereen doen. Op deze manier speelt de NAK direct in op ontwikkelingen in de sector.
Toezicht op de NAK
Naast het Ministerie van Economische Zaken (EZ), voert de Raad van Accreditatie (RvA), in het kader van de 17020- en 17025-accredaties, jaarlijks verschillende audits uit. Ook voert de NAK analyses uit in het zaaizaadlaboratorium onder toezicht van de International Seed Testing Association (ISTA). Om goed op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen, neemt de NAK jaarlijks deel aan ISTA-congressen. Doordat het laboratorium ISTA-geaccrediteerd is, valt de NAK ook onder het accreditatie programma zoals ISTA dit opgesteld heeft. Onderdelen van dit programma zijn deelname aan proficiency testen en het ondergaan van een audit eens in de drie jaar. De NVWA is verantwoordelijk voor het toezicht op de door de NAK uitgevoerde fytosanitaire inspecties en doet hier diverse audits in het kader van Plantkeur.
Geschiedenis
Op 26 mei 1932 werd de Stichting Nederlandse Algemene Keuringsdienst (NAK) voor zaaizaad en pootgoed opgericht en aangewezen om toezicht te houden op de kwaliteit van partijen zaaizaad en pootgoed. De NAK begon met 12 keuringsgebieden over heel Nederland. In 1947 kwam daar de Noordoostpolder als 13e keuringsgebied bij. In 1997 werden alle keuringsgebieden samengevoegd tot één landelijke keuringsdienst gevestigd in Emmeloord.
Onderzoeken en inspecties
Aardappelonderzoek
De keuring van pootaardappelen bestaat uit de volgende onderdelen:
- Veldkeuring door NAK-keurmeesters. In het groeiseizoen wordt tijdens deze visuele keuring gelet op stand en ontwikkeling van het gewas, ziekten, rasechtheid en raszuiverheid.
- Nacontrole op virus, bruinrot en ringrot. Na de oogst worden pootaardappelen in het laboratorium op virussen getest. Het ministerie van Economische Zaken is verantwoordelijk voor de controle op bruinrot en ringrot, zogenaamde quarantaineziekten.
- Partijkeuring: In samenwerking met de NAK worden alle partijen pootgoed getoetst op bruinrot en ringrot. Jaarlijks worden er ongeveer 45.500 monsters in het laboratorium onderzocht.
- Certificering: Elke partij pootgoed moet voor aflevering worden goedgekeurd. De partij wordt visueel beoordeeld op knolziekten, gebreken, gewicht, maatsortering en verontreinigingen.
Zaaizaadonderzoek
Bij de veldkeuring van zaaizaden worden de gewassen beoordeeld op rasechtheid, raszuiverheid en op onkruiden en vermengingen. De keurmeester beoordeelt dit in het veld met het oog en het zaaizaadlaboratorium doet aanvullend onderzoek naar kiemkracht, zuiverheid, vochtgehalte en gezondheid van het zaaizaad.
Grondonderzoek
Alleen op percelen die vrij zijn van het aardappelcystenaaltje mag pootgoed geteeld worden. Het aardappelcystenaaltje veroorzaakt aardappelmoeheid (AM). Van alle percelen voor de pootgoedteelt worden grondmonsters onderzocht op de aanwezigheid van cysten van het aardappelcystenaaltje. Dit onderzoek gebeurt binnen het NAK-laboratorium.
Fytosanitaire inspecties
In 2007 is het Nederlandse fytosanitaire systeem gereorganiseerd in het project Plantkeur. De import- en exportinspecties van plantaardige producten zijn hierbij overgedragen aan de NAK. In het kader van fytobewaking voert de NAK in opdracht van de NVWA de volgende steekproeven uit:
- Oppervlaktewater
- Aardappelmoeheid (AM)
- Industrie- en teeltsurvey bruinrot en ringrot
- Meloïdogyne chitwoodi en Meloïdogyne Fallax (twee soorten wortelknobbelaaltjes) in pootgoed
- Pospiviroiden en Zuid-Amerikaanse virussen
- Genetisch Gemodificeerde Organismen (GGO’s)
Het Nederlandse kwaliteitssysteem en de keuring van pootaardappelen
Het NAK-certificaat
Om voor een ras een vrije handelspositie te verkrijgen is opname op de rassenlijst in één van de EU-lidstaten noodzakelijk. Als regel staan de rassen die op een nationale rassenlijst vermeld zijn, ook op de Europese rassenlijst. De NAK keurt en certificeert op basis van een actuele rasstatus en onderhoudt daarvoor een eigen rassendatabase.
Hygiëneprotocol Ringrot
De sector heeft in 2012 een Hygiëneprotocol Ringrot opgesteld, onder regie van de Pootaardappel Contact Commissie (PCC), waarin handel en telers samenwerken. De NAK is een van de deelnemende partijen en heeft het protocol ook ondertekend. In dit protocol staan richtlijnen voor telers, bewerkers, vervoerders en handelaren in pootgoed. Het protocol bevat gedragsregels die besmettingsrisico’s moeten verkleinen. De NAK houdt het toezicht op bedrijven van telers en centrale bewerkers, als onderdeel van de oog- en oorfunctie. De NAK rapporteert afwijkingen aan een in te stellen adviescommissie.
Proef- en Controlebedrijf
Het Proef- en Controlebedrijf van de NAK in Tollebeek meet 106 hectare, waarvan 18 hectare proef- en controleveld en 87 hectare voor de reguliere akkerbouw. Op dit bedrijf worden onderzoeken aan landbouwgewassen uitgevoerd. De vruchtbare kleigrond is erg geschikt voor proef- en controlevelden. Deze vallen uiteen in drie categorieën:
- Voorcontrolevelden zijn gericht op instandhouding van bestaande rassen. Die worden beoordeeld op rasechtheid en raszuiverheid, voordat partijen zaaizaad en pootgoed op de markt komen.
- Op nacontrolevelden worden steekproefsgewijs geselecteerde partijen opgekweekt om te beoordelen of keurmeesters dezelfde normen aanhouden, of ze 'even streng zijn' (uniformiteitsbewaking).
- Trainingsvelden worden onder andere gebruikt voor de aardappelselectiecursus, instructie voor de buitendienstmedewerkers (uniformiteitsbewaking in veldkeuring) en internationale opleidingen.
Partners
- Kwaliteits-Controle-Bureau (KCB)
- Naktuinbouw
- NAK AGRO
- LTO Nederland
- Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO)
- Pootaardappel Contact Commissie, een samenwerkingsverband van LTO Nederland en NAO
Externe link
- Officiële website Nederlandse Algemene Keuringsdienst
- NAK in het KB krantenarchief, 52 resultaten.[[
Bronnen
|
