Naktuinbouw

Naktuinbouw (Nederlandse Algemene Kwaliteitsdienst Tuinbouw) is een Nederlands expertisecentrum voor de tuinbouwsector uitgangsmateriaal, dat dienst doet als keurings- en inspectiedienst. Het is daarnaast een instelling die onderzoek doet op het gebied van rassen, ziekten en plagen.

Inleiding

Naktuinbouw stelt zijn kennis beschikbaar aan de sector plantaardig teeltmateriaal, enerzijds direct aan de betrokken bedrijven, anderzijds indirect met workshops en opleidingen. Daarnaast deelt het instituut zijn kennis met het agrarische onderwijs. Naktuinbouw is gevestigd in Roelofarendsveen. Het is een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) met een privaatrechtelijke status en staat onder toezicht van het Ministerie van Economische Zaken. Het instituut verricht zijn werkzaamheden mede op basis van Europese Richtlijnen, de Zaaizaad- en plantgoedwet en de Plantenziektenwet.

Geschiedenis

Ontstaan

De basis voor de keuringsdiensten ligt in de late negentiende eeuw. Er was een groeiende behoefte aan waarborg van kwaliteit van plantmateriaal en zaad. Uit die behoefte kwamen verschillende keuringsinitiatieven voort. In 1919 worden het Centraal Comité voor de Keuring van gewassen in Nederland en het Keuringsinstituut voor Zaaizaad- en Pootgoed opgericht. Beide organisaties beconcurreren elkaar in de keuring van zaden. De oprichting van de Nederlandse Algemene Keuringsdienst (NAK) in 1932 brengt duidelijkheid. De keuring van de landbouwgewassen wordt voortaan centraal gecoördineerd. Eerst fuseerden de toenmalige NAKB voor boomkwekerijgewassen (1941) en NAKS voor siergewassen (1947) tot NAKB. In 2000 fuseerden ook de nieuwe NAKB en NAKG (voor keurings- en registratieonderzoek in groentegewassen, 1941) tot het huidige Naktuinbouw.

Tijdlijn

• 2000: NAKB, NAKG en NAKS fuseren tot Naktuinbouw, werkzaam in drie sectoren: boomkwekerij-, bloemisterij- en groentegewassen.
• 2002: Naktuinbouw neemt het kwekersrechtonderzoek van groentegewassen over van het Centrum voor Genetische bronnen Nederland (CGN).
• 2006: Naktuinbouw neemt het kwekersrechtonderzoek van plantenrassen van landbouw- en siergewassen over van Wageningen-UR.
• 2007: Naktuinbouw start met de uitvoering van fytosanitaire import- en exportinspecties, een taak die wordt overgenomen van de Plantenziektekundige Dienst.
• 2009: Naktuinbouw opent op 1 april het Variety Center in Roelofarendsveen waar onder andere het kwekersrechtonderzoek siergewassen vanuit Wageningen wordt ondergebracht.
• 2012: De managementstructuur verandert. Er ontstaat een managementteam met de hoofden van de vijf afdelingen: Keuringen, Laboratoria, Rassenonderzoek, Kennis & Competentieontwikkeling en Financiën & Middelen

Afdelingen

Rassenonderzoek

Het werk van de afdeling Rassenonderzoek draait om de identiteit van plantenrassen. Het team Registratie- en Keuringsonderzoek (RKO) onderzoekt rassen van alle tuin- en landbouwgewassen op onderscheidbaarheid, uniformiteit en stabiliteit (DUS-onderzoek). Voor landbouwrassen wordt de uitvoering van het Cultuur- en Gebruikswaardeonderzoek (CGO) bewaakt en de rassenlijst bijgehouden. Een kweker kan een nieuw ras laten opnemen in de nationale rassenlijst of kan kwekersrecht aanvragen. De afdeling verzorgt voor een groot aantal gewassen het onderzoek voor de kwekersrechtaanvragen voor de Raad voor plantenrassen in Nederland en de Europese Raad voor plantenrassen, het CPVO in Frankrijk. In het buitenland, waaronder China, Vietnam en Indonesië, ondersteunt Rassenonderzoek projecten voor het opzetten van kwekersrechtsystemen.

Keuringen

Naktuinbouw houdt toezicht op de kwaliteit en gezondheid van teeltmateriaal. De keurmeesters van Naktuinbouw controleren bedrijven, het productieproces, het materiaal en de documenten die bij de verhandeling nodig zijn. Wanneer alles aan de eisen voldoet, mag het materiaal worden verhandeld. Voldoet het materiaal niet aan de wettelijke eisen, dan let Naktuinbouw erop dat het niet in de handel komt. Naktuinbouw voert onder andere kwaliteitskeuringen, plantenpaspoortcontroles en fytosanitaire import- en exportinspecties uit.

Laboratoria

De activiteiten van Naktuinbouw Laboratoria worden uitgevoerd voor de afdeling Keuringen of voor het bedrijfsleven. Naktuinbouw Laboratoria wordt gevormd door de laboratoria Gezondheidsonderzoek, Zaadanalyse, Research & Development, Diagnostiek en het toetscentrum in Horst. Er zijn toetsmethodes voor circa honderdvijftig ziekten en plagen. Voorbeelden zijn zaadanalyses, gezondheidstoetsen (virussen, schimmels, bacteriën en viroïden), aaltjesonderzoek, diagnostiek, virusvrij maken van met name houtige gewassen en aardbeiplanten en de instandhouding van pre-basismateriaal, met name van laan- en sierbomen en fruitgewassen. Naktuinbouw Laboratoria heeft zich gespecialiseerd in de identificatie van rassen en ziekteverwekkers, bijvoorbeeld met behulp van DNA-technieken (fingerprints).

Opleidingen

Naktuinbouw biedt verschillende opleidingen en workshops specifiek gericht op de werkzaamheden in de tuinbouwsector. In samenwerking met onder meer Hogeschool Leiden, Wageningen UR Centre for Development Innovation en Breedwise werkt Naktuinbouw aan de ontwikkeling van nieuwe opleidingen en workshops.

Partners

Partners van Naktuinbouw zijn onder andere:

• NVWA
• Ministerie van Economische Zaken
• WUR
• Raad voor plantenrassen
• Community Plant Variety Office
• CGN (Centrum Genetische Bronnen Nederland)
• EPPO (European Plant Protection Organisation)
• Europese Unie

Trivia

• In de Googerpolder werd vroeger veel tabak verstookt. Op de proeftuinlocatie van Naktuinbouw op deze plek werden dan ook tientallen pijpenkopjes gevonden.
• De rassenkennis van NAKG-medewerkers is zo groot, dat de medewerkers die in de gewascommissie actief zijn 'Walking Reference Collection' genoemd worden.
• In 2007 won Naktuinbouw samen met SBW International en JHL de themaprijs 'Samenwerking' in het kader van de Nationale ondernemersprijs.
• Naktuinbouw vindt enkele keren per jaar tijgermuggen in een partij planten
• In 2006 wonnen Naktuinbouw en Hogeschool Leiden gezamenlijk het Contract van de Week van het programma Questi van Zaken van TV West voor hun samenwerking bij de ontwikkeling van drie opleidingen voor laboratoriummedewerkers in de plantaardige sector.
• In 2007 ging Naktuinbouw een samenwerking aan met de BloembollenKeuringsdienst voor het verrichten van kwekersrechtonderzoek in bolgewassen.
• In 2009 opende de landelijke editie van Kom in de Kas bij Naktuinbouw in Roelofarendsveen.
• In 2010 accrediteerde de Raad voor Accreditatie (RvA) Naktuinbouw voor de uitvoering van de fytosanitaire inspecties.
• In 2010 riep CNV Jongeren Naktuinbouw uit tot vakantiewerkgever van het jaar.
• In 2011 is Naktuinbouw 25 jaar een meetstation voor het KNMI.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties Website Naktuinbouw