Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Massavorming
Massavorming of massapsychose is een psychologisch-sociaal fenomeen, waarbij een samenleving in een tunnelvisie terecht komt.
Massavorming kan opkomen in heel specifieke omstandigheden. Deze zijn:
- een gebrek aan sociale band of gevoel van ontbreken van verbondenheid met andere mensen.
- een gebrek aan zinverlening – het gevoel dat het leven (of bijvoorbeeld iemands werk) geen betekenis of zin heeft.
- een algemeen hoog angstgevoel en algemene ontevredenheid. Deze angst of ontevredenheid staat los van een bekende aanwijsbare oorzaak.
Wanneer in die omstandigheden een populistisch verhaal wordt geboden dat een schuldige voorstelt voor de angst, wordt de angst een controleerbare angst en hierdoor hanteerbaarder. Tegelijkertijd ontstaat er een gezamenlijke dynamiek en een doel in de strijd tegen het object van de angst. Hierdoor wordt voor een deel een gevoel van zinverlening en een basis van sociale saamhorigheid en solidariteit hersteld. Er ontstaat een grote groepsdruk om deze zinverlening en samenhorigheid in stand te houden, maar hiervoor moet men ook de angst in een bepaalde vorm in stand houden. Mensen sluiten zich vaak aan bij de nieuwe gemeenschappelijke doelen, niet omdat zij volledig achter het populistische verhaal staan, maar omdat zij deel willen uitmaken van de nieuwe saamhorigheid. Het ’collectief’ wordt aangevoeld als belangrijker dan het individu.
Personen die zich niet laten meeslepen door het fenomeen, kunnen verbaasd de indruk krijgen dat er een complot aan de hand is, maar in de meeste gevallen is het een onbewust proces onder de bevolking.
Historische voorbeelden zijn te vinden in nazi-Duitsland en stalinistisch Rusland.
De Franse socioloog Gustave Le Bon beschreef aan het begin van de 20e eeuw de overeenkomsten tussen massavorming en hypnose.
Weblinks
’Massavorming en complotdenken hebben dezelfde psychologische functie.’ Gesprek met Mattias Desmet op YouTube
