Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Man met de pijl
Man met de pijl is een portret van Rogier van der Weyden.
Algemeen
- Waar: Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel
- Vorm: olieverf op hout (eik), 37 x 27
- Tijd: 15e eeuw
Achtergrond
De man met de pijl is een zelfstandig mansportret. Dat wil zeggen dat de man in een zelfstandige pose opgesteld is en dus niet verzonken is in de aanbidding van Maria. Wie op het portret te zien is, is niet duidelijk. Er zijn vergelijkingen met Antoon van Bourgondië, de bastaardzoon van Filips de Goede. Meer waarschijnlijk is het Jan van Portugal, hertog van Coïmbra. Hij werd als wees in 1449 door Filips en Isabella opgenomen. Geen van beide veronderstellingen steunt op overtuigende gegevens. Ook de pijl kan hier niets meer over zeggen. Het is een vrij veel voorkomend ridderlijk en militair attribuut. In beide gevallen moet het portret rond 1456 gemaakt zijn. Antoon en Jan worden beiden in dit jaar ridder van de Orde van het Gulden Vlies. De gouden halsketting is een duidelijke verwijzing naar deze orde. Het personage is een typische verschijning van de Bourgondische aristocratie. De paarsbruine fluwelen wambuis met rechtstaande kraag, het rond gesneden en vanuit de kruin naar alle zijden neergekamde haar en de karmijnrode muts zijn hier een teken van. Typerend voor het werk van Van der Weyden is de presentatie. Hij plaatst attributen in positie, geeft de hand een houding, geeft expressie weer in het gezicht, werkt de haarlokken van onder de muts af en brengt een gekleurd behang aan op de achtergrond. Het is een man in een bepaalde status in plaats van een man met een karakter. Elke onregelmatigheid in de huid wordt geweerd. Het gezicht is als bepoederd en door een lichte schaduwvlek onder de neus en langs de wang groeit het vermoeden van een baard. De wenkbrauwen zonder reliëf, lippen rood gepolijst. Het is een realisme dat niet doorgevoerd is, maar gedoseerd in functie van het geheel. Ook de koloriet houdt verband met de getemperde werkelijkheidsweergave. De drie gekleurde vlakken die het hoofd omsluiten (karmijnrood van de muts, groenblauwe achtergrond en paarsbruin van de wambuis) zijn in een donkere toon weergegeven. Daardoor kunnen ze geen differentiatie in de stofweergave tonen. De vlakken vormen een “mineurdrieklank”.
Bron
Dirk de Vos, Adjunct-conservator bij de Stedelijke Musea van Brugge. Uit: Openbaar kunstbezit Vlaanderen Jaargang 1971