Luciano Pavarotti

Luciano Pavarotti
Pavarotti in het Vélodrome Stadium in 2002
Pavarotti in het Vélodrome Stadium in 2002
Geboren	12 oktober 1935
Overleden	6 september 2007
Geboorteland	Italië
Jaren actief	1961-2006
Stijl	Klassiek
Label(s)	Decca
Officiële website	lucianopavarotti
IMDb	profiel
All Music Guide	profiel

Luciano Pavarotti (Modena, 12 oktober 1935 – aldaar, 6 september 2007) was een van de beroemdste operazangers ter wereld en volgens velen de beste tenor van zijn generatie.

Jeugd

Pavarotti was de enige zoon van bakker Fernando Pavarotti en Adele Venturi, arbeidster in de plaatselijke tabaksfabriek. Als kind hield hij meer van voetbal dan van muziek en zijn eerste (lokale) bekendheid verwierf hij als lid van een plaatselijke voetbalclub.

Zingen deed hij voor het eerst in een plaatselijk kerkkoor, samen met zijn vader, die gek was op opera en zelf geen onverdienstelijke amateurtenor was. Toen dit "Rossini Mannenkoor" de eerste prijs won in de Llangollen International Singing Competition in Wales, besloot de jonge Luciano zich volledig aan de muziek te wijden.

Carrière

Zijn officiële debuut volgde op 29 april 1961, toen hij Rodolfo, een van de grote klassieke tenorrollen in Puccini's La Bohème, vertolkte in het operatheater van Reggio Emilia. Na zijn aanvankelijke succes in Italië volgden engagementen in Amsterdam, Wenen, Zürich en Londen elkaar in hoog tempo op. In 1965 maakte hij in Miami zijn Amerikaanse debuut, met tegenspeelster Joan Sutherland in Donizetti's Lucia di Lammermoor – het begin van wat zou uitgroeien tot een historisch partnerschap.

Zijn doorbraak bij het Amerikaanse publiek volgde zeven jaar later, op 17 februari 1972, toen hij iedereen verbaasde met zijn schijnbaar moeiteloze hoge noten in Donizetti's La fille du régiment in de Metropolitan Opera te New York. Televisieoptredens waren vanaf dat moment welhaast aan de orde van de dag.

Pavarotti sleepte gedurende zijn carrière talrijke Grammy Awards in de wacht en hij grossierde in platina en gouden platen. Voor het grote publiek werd hij een échte wereldster toen zijn uitvoering van de aria 'Nessun dorma' uit Turandot van Puccini gebruikt werd als herkenningsmelodie van het Wereldkampioenschap voetbal 1990. In de verdere jaren '90 werd Pavarotti bekender dankzij zijn goed bezochte openluchtconcerten. Zijn op de televisie uitgezonden concert in het Hyde Park in Londen was het eerste concert in de geschiedenis van het park met klassieke muziek en had een opkomst van bijna 150.000 mensen. In juni 1993 verzamelden meer dan 500.000 luisteraars zich voor zijn concerten op het Grote Gazon van Central Park in New York, terwijl miljoenen via de televisie meekeken. In september van datzelfde jaar zong hij bij de Eiffeltoren in Parijs voor een geschatte menigte van 300.000 mensen.

Zijn beroemdste optreden is dat van De Drie Tenoren: Pavarotti samen met Plácido Domingo en José Carreras. De opnamen en video's van dit concert overtroffen in verkoopcijfers die van Michael Jackson, Elvis Presley en de Rolling Stones.

Pavarotti zong voor het laatst in het openbaar toen hij op 10 februari 2006, tijdens de opening van de Olympische Winterspelen in het Italiaanse Turijn, zijn favoriete aria 'Nessun dorma' ten gehore bracht.

Film en televisie

Pavarotti's eenmalige uitstapje naar de wereld van de film, een romantische komedie met de titel Yes, Giorgio (1982), werd door de critici ronduit neergesabeld. Hij kwam daarentegen aanzienlijk beter uit de verf in Jean-Pierre Ponnelles adaptatie voor televisie van de opera Rigoletto, eveneens uit 1982, of in zijn meer dan 20 live operavoorstellingen die tussen 1978 en 1994 voor televisie werden opgenomen, de meeste ervan met de Metropolitan Opera en vrijwel allemaal beschikbaar op dvd.

Ziekte en dood

In juli 2006 werd bij Pavarotti alvleesklierkanker geconstateerd. Hij onderging een operatie en verdere optredens in dat jaar werden opgeschort ten behoeve van zijn herstel .

Tijdens de zomer van 2007 zou de zanger, op vakantie in zijn villa aan de Adriatische kust, ademhalingsproblemen hebben gekregen. Sinds zijn operatie van 2006 onderging de tenor een vijftal chemotherapiekuren . Omdat zijn toestand tegen het einde van de zomer verder verslechterde, werd hij begin augustus opnieuw in een ziekenhuis opgenomen waar hij op 25 augustus, na een reeks van onderzoeken, weer werd ontslagen . Vanaf dat moment werd hij thuis, in het Noord-Italiaanse Modena, door familie en vrienden verzorgd. Begin september 2007 werd bekend dat zijn toestand, die als "zeer ernstig" werd omschreven, zienderogen achteruit ging.

Ongeveer tezelfdertijd maakte de Italiaanse regering bekend dat aan Pavarotti als eerste een speciale, nieuwe onderscheiding was toegekend voor zijn ongeëvenaarde promotie van de Italiaanse cultuur. "Deze prijs vervult mij met vreugde en trots", zou volgens het Italiaanse nieuwsagentschap Ansa Pavarotti's reactie daarop zijn geweest.

Op 6 september 2007 is hij overleden en liet zijn management de volgende persverklaring uitgaan:

"Het is met enorme droefheid dat de volgende verklaring wordt uitgegeven door Terri Robson, manager van de legendarische Italiaanse tenor, Luciano Pavarotti:

De grote tenor, Luciano Pavarotti, is hedenochtend om 5:00 uur gestorven in zijn huis te Modena, de stad waar hij geboren was.

Aan zijn zijde waren zijn vrouw Nicoletta; zijn dochters Lorenza, Cristina, Giuliana en Alice; zijn zuster Gabriela; zijn neven en naaste familieleden en vrienden.

De maestro vocht een lange, zware strijd tegen de alvleesklierkanker die hem uiteindelijk het leven kostte. In overeenstemming met de benadering die zijn leven en werk karakteriseerden, bleef hij steeds positief totdat hij zich in de laatste stadia van zijn ziekte uiteindelijk gewonnen moest geven.".

Kort na deze bekendmaking werd de inhoud van Pavarotti's eigen, officiële website vervangen door slechts een enkele foto en Pavarotti's citaat Penso che una vita per la musica sia una vita spesa bene ed è a questo che mi sono dedicato. ("Ik denk dat een leven in de muziek een prachtig besteed leven is en dit is waaraan ik mijzelf heb gewijd.")

Tegen de avond werd het lichaam van de zanger overgebracht naar de kathedraal van Modena, waar hij werd opgebaard om het publiek in de gelegenheid te stellen voor een laatste afscheid voorafgaand aan zijn begrafenis op zaterdagmiddag, 8 september 2007. Onder de honderden mensen, verzameld op het kerkplein klonk luid applaus op als blijk van waardering voor de maestro. Pavarotti's kist werd de kathedraal binnengebracht door negen dragers en gevolgd door zijn tweede vrouw Nicoletta Mantovani, waarna in de volgende twee dagen zo'n honderdduizend rouwenden de zanger de laatste eer bewezen.

De plechtige uitvaartmis, in aanwezigheid van de Italiaanse premier Romano Prodi, werd geleid door kardinaal Tarcisio Bertone, staatssecretaris van het Vaticaan, en rechtstreeks uitgezonden door zowel de Italiaanse televisie als CNN. Het gebeuren was bovendien live te volgen via het internet.

Bestand:Frecce Tricolori.jpg

Frecce Tricolori

De blinde Italiaanse tenor Andrea Bocelli zong Mozarts Ave Verum Corpus en er werd een video vertoond van het Panis angelicus (Brood der engelen), door Pavarotti zelf, samen met zijn vader Fernando, in 1978 in dezelfde kathedraal gezongen.

Pavarotti's familie had eigenlijk liever een besloten ceremonie gehad, maar door de aanwezigheid van duizenden bewonderaars, politici, beroemdheden als de tenoren Plácido Domingo en José Carreras, U2-zanger Bono, voormalig VN-secretaris-generaal Kofi Annan en talrijke televisiecamera's had het gebeuren uiteindelijk meer weg van een staatsbegrafenis.

Het stuntteam Frecce Tricolori van de Italiaanse luchtmacht schreef de groen-wit-rode Italiaanse vlag tegen het zwerk bij het overvliegen van de kathedraal, waar na afloop van de uitvaartplechtigheid juist de kist van de tenor naar buiten werd gedragen.

De zanger werd in besloten kring begraven in de onmiddellijke nabijheid van eerder overleden familieleden, onder wie zijn ouders en zijn doodgeboren zoontje Ricardo, op een kerkhof dichtbij zijn huis in Modena.

Later op de dag werd, voorafgaand aan de Euro 2008-kwalificatiewedstrijden van de Italiaanse en Engelse voetbalteams - tegen Frankrijk en Israël - een opname van Nessun dorma door Pavarotti gespeeld als teken van respect voor de overleden zanger.

In oktober 2007 werd het operahuis in zijn stad Modena omgedoopt tot Teatro Comunale Luciano Pavarotti.

Familie

Pavarotti heeft vier dochters achtergelaten: Lorenza (1962), Cristina (1964) en Giuliana (1967) (alle drie van zijn eerste vrouw Adua Veroni, met wie hij 34 jaar gehuwd was) en de in januari 2003 geboren Alice (van zijn tweede vrouw Nicoletta Mantovani, die 10 jaar lang zijn persoonlijke assistente was alvorens ze in 2003 met hem in het huwelijk trad). Alices tweelingbroer Ricardo overleed bij de geboorte. In april 2002 werd de maestro voor het eerst grootvader. In datzelfde jaar overleden Luciano's beide ouders: eerst zijn 86-jarige moeder Adele Venturi Pavarotti, nog geen vijf maanden daarna gevolgd door zijn 89-jarige vader Fernando Pavarotti.

Op 20 oktober 2007 berichtte de Italiaanse krant La Repubblica dat Pavarotti voor 18 miljoen euro aan schulden had achtergelaten.

Repertoire (selectie)

• Pietro Mascagni - L'amico Fritz, Pavarotti, Freni, Gavazzeni (1968)
• 'O sole mio (1979)
• Mamma (1984)
• Passione (1985)
• Tutto Pavarotti (1989)
• The essential Pavarotti (1990)
• Ti amo - greatest love songs (1993)
• Pavarotti Plus (1997)
• Pavarotti greatest hits - the ultimate collection (1997)
• Luciano Pavarotti - Ti adoro (2003)

Externe links

• (en) Website van Luciano Pavarotti
• (en) Discografie op Discogs.com
• (nl) Kasper Jansen, "Glasheldere tenor met megastatus", NRC, 7 sept 2007
• (en) Bernard Holland, "Luciano Pavarotti, Italian Tenor, Is Dead at 71", The New York Times, 6 sept 2007
• (en) Luciano Pavarotti, Tenor

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: