Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Loon-prijsspiraal
Een loon-prijsspiraal, ook wel inflatiespiraal genoemd, kan ontstaan als een stijging van de loonkosten wordt doorberekend in de prijzen, en deze op hun beurt weer tot hogere looneisen leiden. Europa werd met dit verschijnsel geconfronteerd in de jaren 70 van de 20e eeuw. Volgens Jean-Claude Trichet, de president van de Europese Centrale Bank, waren er halverwege 2008 tekenen dat dit opnieuw stond te gebeuren.[1]
Werking
Een producent zal gestegen loonkosten per eenheid product willen doorberekenen aan zijn afnemers, om zo een acceptabele winstmarge te behouden. De consument ziet zich geplaatst voor hogere kosten van levensonderhoud en verlangt daarom in zijn rol als werknemer een hogere beloning, enzovoorts. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het in Nederland werknemers lukt om hun hogere kosten van levensonderhoud voor een groot deel af te wentelen op hun werkgevers. Voor producenten zijn de prijzen van de internationale concurrentie een belangrijke bepalende factor.[2] De concurrenten kunnen echter voor hetzelfde probleem van gestegen loonkosten staan. Zodoende kan er een periode van inflatie ontstaan met achtereenvolgende prijs- en loonsverhogingen.
Ontstaan
De mogelijkheden om prijzen te verhogen of hogere looneisen te stellen hangen uiteraard af van de situatie op de afzetmarkt c.q. de arbeidsmarkt. Het hierboven beschreven mechanisme leidt pas tot inflatie als op beide markten krapte heerst.
Risico
Het gevaar van een loon-prijsspiraal bestaat erin, dat partijen hun prijzen en looneisen gaan baseren op de verwachting dat de spiraal gaat doorzetten. Men wil de acties van anderen voor zijn, en houdt zodoende de spiraal zelf in stand. Daardoor kan uiteindelijk hyperinflatie ontstaan.
Tempering
In de praktijk ontstaat niet zo gemakkelijk een duidelijk herkenbare spiraal. De loonkosten zijn slechts een onderdeel van de totale productiekosten. En afnemers kunnen misschien in het buitenland terecht bij producenten die hun prijzen niet hebben verhoogd. Zowel producenten als afnemers houden voorraden aan. Als er al een spiraal ontstaat, dan zal deze dus, als er geen verdere invloeden zijn, de neiging hebben om af te zwakken.
Beleid
Centrale banken kunnen proberen, de inflatie af te remmen door de rentevoet te laten stijgen. De overheid kan maatregelen nemen om de krapte op de markten te verminderen. Men kan ook trachten om afspraken te maken over lonen en prijzen, of deze in het uiterste geval bevriezen.
Omgekeerde beweging
De spiraal kan ook achtereenvolgende dalingen betreffen (deflatie). Bestaande wetgeving bemoeilijkt echter nogal eens het verlagen van lonen.
Zie ook
| Referenties: |