Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Leidse popmuziek
Leidse popmuziek' is popmuziek van Leidenaren. In de geschiedenis van de Leidse popmuziek duiken steevast een aantal namen op van artiesten en/of bands die ook op het Nederlandse nationaal niveau een grote rol hebben gespeeld. Factor van betekenis in Leiden is dat de stad tussen grote steden in ligt. Veel Leidse muzikanten spelen daar in bands en niet in de eigen stad. Denk aan Marc Baronner (Junkie XL), Frank Pels (Mo, Womack & Womack) en Philip Tilli (Moke, Tröckener Kecks).
Muzikanten
In 1948 werd het kinderkoor de Leidse Sleuteltjes opgericht door Henk Franke, onderwijzer aan de 3-Octoberschool te Leiden.
In de categorie van het levenslied is de Zangeres Zonder Naam, actief vanaf eind jaren 50 tot en met begin jaren 80, wellicht het bekendst. Jaarlijks wordt in Leiden het Leids Festival van het Levenslied gehouden ter nagedachtenis van de Koningin van het Levenslied (www.levenslied.nl).
Begin jaren 60 was ook Leiden in de ban van de beatmuziek. Bands als The Runaways en The Fellows maakten furore in zalen als Het Volkshuis.
The Shoes was in de tweede helft van de jaren 60 een zeer succesvolle beatgroep uit het belendende Zoeterwoude, die tussen 1966 en 1975 vijftien grote hits had. Shoes-zanger Theo van Es had solo een nummer 1-hit in de Amerikaanse danceparades met het album Bad Bad Boy.
In de jaren 70 en 80 verwierf de band Catapult onder de naam Rubberen Robbie veel bekendheid met in plat-Leids gezongen liedjes, veelal op de wijs van bekende evergreens. De Leiderdorpse band Spirit of St. Louis had begin jaren 70 een nationale hit met het nummer ‘Down by the radio’.
In het Hazerswoudse 'Het Keldertje', beter bekend als K-74, kwam in 1975 Nederlands eerste echte punkband Ivy Green tot ontwikkeling. De band speelde ook veelvuldig in het Leidse clubcircuit. In 1990 viel de band uiteen. Ivy Green werd in Hazerswoude opgericht, maar de leden woonden in Leiden.
Punk in Leiden was er ook van The Dummies, met daarin de latere popjournalist Swie Tio (o.a. OOR en Lust For Life), Cheap 'N' Nasty en de Dummies-afsplitsing The Prime Ministers.
Otto Panini-frontman Jan Vollaard had een hit als componist van Joke Stop Met Koken van de Leidse Sleutelgaten. Daarna maakt hij naam als popjournalist voor OOR en NRC Handelsblad.
In de periode 1976-1983 werd de band Tower ontdekt door Catmusic (Catapult, Rubberen Robbie). Cor van de Hoogt en Marian Pijnacker (ex-Tower) gingen in 1985 als duo verder onder de naam Split Decision.
Begin jaren 80 hadden de toen elfjarige jongens van The Shorts een wereldhit met ‘Comment ça va’. De Leidse Fay Luyendijk maakte onder de artiestennaam Fay Lovsky de als evergreen gecategoriseerde hit ‘Christmas was a friend of mine’.
Les Zazous was Katwijks/Leids en actief tot 1999. Had hitjes met 'Chain Gang', 'Crying In My Sleep' en 'Aphrodisiac'. Jan van der Plas werd daarna bekend als muziekjournalist (Music Maker, Aloha, OOR) en componist/producer van de kinderpop-act DD Company. Ook was hij betrokken bij de opzet van de Fontys Rockacademie in Tilburg. Daarnaast presenteert hij de Leidse popquiz in sociëteit 'De Burcht'.
Tussen 1987 en 1990 was de band Toy Factory actief. Marc Baronner (bas) zou later de bas ter hand nemen in Kraak & Smaak. Andere Toy Factory-afsplitsingen zijn: Sâlt, Mimezine en The Recipe. Landelijk bekend werd Dummies-afsplitsing La Peste, een donkere waveband die na een mislukt platencontract werd opgesplitst. Later ging zanger Jan Obbeek met oa accordeonist Robbert Baruch verder onder de naam Jan O. en de zeven dwergen (later Histoire d'O) en drummer George te Marvelde was later te zien in Lieutenant Ernesto, de groep van Ivy Greens Ernst Kamphuis. Andere bekende bands uit die tijd zijn de reggaeband The Vibe en de synthwavegroep European Syndrome (met onder anderen zangeres Liesbeth Esselink, later bekend als Solex), later overgaand in het meer gotische Immortal, TAKE5 (met drummer Andrew Spieker, Ron Barning, Fred Mudde(Panic in Detroid).
Vanaf 2000 was het vooral de Leidse dancescene die nationaal en internationaal succes oogstte, met onder anderen de Leidse trance-dj Armin van Buuren en Kraak & Smaak, alsook de uit Immortal voortgekomen spacerockband I$I$, die als eerste Leidse band in Amerika toerde.
In de jaren na 2000 werd een groot aantal podia in Leiden gesloten vanwege verscherpte milieu-eisen, waardoor veel artiesten in de vergetelheid dreigden te raken. Het in 2006 gestarte initiatief ‘Ontzettend Leiden’ gaf de Leidse popmuziek weer een nieuwe impuls. Bekende namen uit die tijd zijn Absent Minded, Oak (ex-I$I$), Jimmyhat, Junior Eats Alone (a.k.a. ID), Under Destruction, Kitty Contana, Meilof (Nederlandstalige popgroep rond zanger-gitarist Rikkert Meilof, die een lokale hit had met ‘De beste danser van de stad’), Soccer Committee (geroemd door het muziektijdschrift OOR en VPRO's 3voor12), Xavier Baudet, de jonge band Girls Go Wild en Weltmeister.
In januari 2008 werd de Q-bus, het poppodium van het muziekhuis/LVP na uitgebreide isolatiewerkzaamheden weer geopend, hetgeen een enorme impuls betekende voor de Leidse popscene. Leidse bands kregen weer een podium en professionele ondersteuning in de vorm van audio- en video-opnamen en vermelding bij lokale media, zoals op de websites van LeidenVirtueel.nl (Marcel Boeré) en OntzettendLeiden.nl (Tim Griffioen).
In 2008 startte de Leidse Vereniging van Popmuzikanten (LVP) met de programmering van een reeks concerten met als doel Leids talent nog beter op de kaart te zetten. Onder de naam 'LVP Project24' worden alle concerten vastgelegd op meersporen en wordt er video gemaakt. In dat zelfde jaar is ook de Leidse band Sneu! opgericht.
Recente Leidse bands zijn Fat Angel, winnaar van de voorronde van Werfpop in 2011; The Cannonball Johnsons, winnaar van de Gouden Pet in 2013; en Edgar's Hair, de nieuwe band van gitarist/multimuzikant Hans Brussee (ex-Immortal, I$I$, Oak).
Verenigingen
De Leidse Vereniging van Popmuzikanten (LVP) behartigt de belangen van Leidse muzikanten en biedt sinds 1981 onder andere oefenruimtes, een klein podium, een opnamestudio en een Leids muziekarchief 'De IJskast'.
Podia
Het Breehuys aan de Breestraat bood in de jaren 80 oefenruimte (in een bankkluis) en vertier voor de jeugd. Bands die in het Breehuys oefenden moesten officieel elk jaar een gratis optreden verzorgen, waardoor er in die tijd veel werd gespeeld door lokale bands.
Anno 2009 zijn de actieve muziekpodia in Leiden het tot de kernpodia van Nederland behorende Leids Vrijetijds Centrum LVC, de Q-Bus, Muziekhuis, de Sub071, de Vrijplaats Koppenhinksteeg met cultureel centrum Bar & Boos en ontmoetingsruimte/café de Linkse Kerk.
Ook diverse Leidse cafés bieden een podium, vooral op het gebied van de coverbands. De meest actieve van deze podia worden geboden door Café Sus Antigoon (tot zomer 2009, daarna Café Die Ander, het stamcafé van zanger Wesley Klein), De Tregter, Hunky Dory, La Rocka en Jazzcafé The Duke (tot zomer 2009 daarna The Duke Of Oz) en de WW, waar de optredens op het jaarlijkse steegpodium op 2 en 3 oktober (Leidens Ontzet) indruk maken. Sociëteit De Burcht biedt een podium op het gebied van de Jazz in de hoofdzaal en in de tuinzaal worden regelmatig concerten en voorstellingen gegeven van 'de X'. De cafés Hunky Dory en Brothers Of Beer nemen zomer 2009 voor een deel de concerten die voorheen in Sus Antigoon en The Duke werden gehouden over.
De Groenoordhallen behoren tot 2009 tot een van de grote landelijke concertpodia (met optredens van o.a. AC/DC, Golden Earring, Metallica, The Police en Queen), maar worden in januari 2010 gesloopt om plaats te maken voor een woonwijk.
In 2012 worden de cafés Hunky Dory en Brothers Of Beer gesloten. In september 2013 sluit ook het Leidse kernpodium het LVC de deuren om eind 2014 onder de naam Gebr. De Nobel te starten in een nieuw pand in de Marktsteeg, tegenover het Scheltema Complex. Optredens zijn er in café de Twee Spieghels, Estaminet Schommelen en het Scheltema Complex. Daarnaast verzorgen de platenwinkels Plato en Velvet regelmatig instoreconcerten. Tijdens het Verrassend Winkelweekend dat in Leiden op elke laatste zondag van de maand wordt georganiseerd treden artiesten op in of buiten Leidse winkels. Ook in Vrijplaats Middelstegracht (een voortzetting van Vrijplaats Koppenhinksteeg) worden concerten en optredens georganiseerd.
Ieder jaar wordt het openluchtfestival Werfpop georganiseerd in de Leidse Hout.
Faciliteiten voor muzikanten
Fenomeen is het geluidverhuurbedrijf Audio van Hooidonk, dat in de ruime regio alles en iedereen van geluid voorziet en fungeert als oefencentrum. Ook beroemd is de studio van Aad van Pijlen, onder ander vanwege zijn werk voor Herman Brood en zijn rol in Livin' Blues. Anno 2007 was Aad van Pijlen bekend vanwege zijn rol als bassist in de band 'Men in Blues', de huisband van café Sus Antigoon op zondagen.
Het Muziekhuis huisvest sinds een verbouwing eind jaren 90 de afdeling Lichte Muziek van de Streekmuziekschool en de Leidse Vereniging van Popmuzikanten. Tevens beheert Het Muziekhuis een tiental oefenruimtes en een opnamestudio en is in Het Muziekhuis de concertzaal Q-bus te vinden.
Voor (aanstaande) popmuzikanten bestaat in Leiden sinds 2003 de mogelijkheid om les te nemen bij Popschool de Reus, dat inmiddels (half 2009) zo'n 180 leerlingen op les heeft. Naast lessen verzorgt de school ook leerlingenpresentaties, open podia, jamsessies, het Leidse Gitaarkampioenschap, CD-opnames en is betrokken bij teambuilding op basis van popmuziek, genaamd BandBuilding.
In september 2009 begon een groep muzikanten en (horeca)ondernemers een campagne om een geluidsisolatiesubsidieregeling voor aspirant muziekcafés in te voeren in Leiden om het aantal kleine podia fors uit te breiden, zonder al te nadelige gevolgen voor de nachtrust van de omwonenden. In een brief in het Leidsch Dagblad leggen de opstellers uit dat het juist de zeer kleine podia zijn die een onmisbare stap vormen in de ontwikkeling van nieuw talent en het ontstaan van een gezond Popklimaat. Ook met het oog op de nog te bouwen Leidse Poptempel wordt dit onontbeerlijk geacht. Toch hebben pers en politiek in Leiden vooral aandacht voor grotere zalen die voor de meeste (Leidse) artiesten altijd te groot zullen blijven. De campagne was een initiatief van Aad van Pijlen en Xavier Baudet en werd onder meer gesteund door Lodewijk van Gorp (Marco Borsato-band), Jan van der Stoep (De Burcht) en leden van Girls Go Wild, The Shoes, Spirit Of St Louis e.a. Concrete resultaten zijn nog niet bekend, al hebben verschillende politieke partijen aangegeven het probleem te begrijpen en te willen werken aan een oplossing.