Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kernonderzeeër
Een kernonderzeeër oftewel atoomonderzeeër oftewel kernonderzeeboot oftewel atoomonderzeeboot is een onderzeeboot die voor haar energievoorziening met één of meerdere kernreactoren is uitgerust.
Net zoals in een kerncentrale wordt hiermee stoom opgewekt waarmee diverse stoomturbines worden aangedreven die voor de voortstuwing van de onderzeeboot zorgen alsmede voor de stroomvoorziening aan boord. Ook wordt hiermee voor de zuurstofwinning gezorgd door middel van elektrolyse.
Hierdoor kunnen kernonderzeeboten maandenlang onder water blijven en ze hebben daarmee een bijzonder grote actieradius. Als gevolg van de hogere geluidsproductie zijn de kernonderzeeërs wel makkelijker op te sporen onder water dan gewone onderzeeboten. Moderne kernonderzeeboten worden daarom van extra geluiddemping voorzien, onder ander door een elastische ophanging van de aandrijving.
In totaal beschikken vijf landen over kernonderzeeboten, te weten de Verenigde Staten, de Russische Federatie, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en China
De grootste publiek toegankelijke kernoonderzeeboot is de Franse onderzeeboot Le Redoutable. Deze is 128 meter lang, weegt 8000 ton en had 16 kernraketten aan boord. De boot werd te water gelaten in 1971 en heeft tot 1991 gevaren. Hij is sinds 2002 in de haven van Cherbourg te bezichtigen.
De eerste kernonderzeeboot uit de geschiedenis, de USS Nautilus en de eerste Sovjet kernonderzeeboot, de Leninski Komsomol, zijn tegenwoordig eveneens museumstukken.
De bekendste Russische kernonderzeeboot is de Koersk, die verging op 12 augustus 2000 in de Barentszzee. Het wrak werd later door een Nederlands consortium van Smit Internationale en Mammoet geborgen.
Tot op heden zijn zeven kernonderzeeboten gezonken, twee van de VS en vijf van de Sovjet-Unie/Rusland. De eerste was de USS Thresher in 1963, daarna zonken nog de USS Scorpion van de VS, en de K-8, de K-429 (die tweemaal gezonken is), de K-219, de K-278 Komsomolets en de Koersk van de Sovjet-Unie/Rusland.
Types kernonderzeeërs
Er worden doorgaans drie types kernonderzeeboten onderscheiden; de hierbij gegeven afkorting is die volgens de United States Navy.
Aanvalsonderzeeboten (SSN)
De aanvalsonderzeeboot (Engels: Ship Submersible Nuclear (SSN)) is een kernonderzeeër die tactisch ingezet wordt tegen andere onderzeeboten en tegen bovenwaterschepen. De primaire bewapening van dit type onderzeeboten bestaat uit torpedo's. Daarnaast hebben ze vaak ook geleide anti-scheepsraketten zoals de Harpoon aan boord. De meeste kernonderzeeboten zijn SSN's.
Strategische raket-onderzeeboten (SSBN)
De strategische raket-onderzeeboot (Engels: Ship Submersible Ballistic Nuclear (SSBN), Frans: Sous-marin nucléaire lanceur d'engins (SNLE), Russisch: РПКСН; RPKSN; voluit: ракетный подводный крейсер стратегического назначения; raketny podvodny krejser strategitsjeskogo naznatsjenieja) is een kernonderzeeër met intercontinentale ballistische raketten; SLBMs (Submarine-launched ballistic missiles), zoals de Russische R-29 of de Amerikaanse Trident aan boord, waarmee militaire en industriële installaties op het land kunnen worden getroffen.
Oudere modellen moesten soms naar de oppervlakte komen om de raketten af te schieten, maar nieuwere modellen kunnen meestal al vanaf 50 meter diepte een raket lanceren. Het doel van de strategische onderzeeboot is het afschrikken van tegenstanders (mutual assured destruction), waardoor de onderzeeër vooral is gericht op het ondetecteerbaar blijven voor de tegenstander. Om deze reden wordt er veel gebruik gemaakt van stealthtechnologie, zoals echowerende tegels op de romp, aangepaste aandrijvingssystemen en machines op trillingswerende voetstukken, om zo zoveel mogelijk onopgemerkt te blijven. De aanwezigheid van ballistische raketten betekent ook dat de onderzeeërs groter zijn dan alle andere onderzeeërklasses. De duidelijkste voorbeelden hiervan zijn de Typhoon-klasse (Projekta 941 '"Akoela", niet te verwarren met de Akulaklasse) en Delta-klasseonderzeeërs (Type III (Projekta 667BDR "Kalmar") en IV (Projekta 667BDRM "Delfin")) van de Russische Marine.
Tactische raket-onderzeeboten (SSGN)
Een geleide-wapen-onderzeeboot (Engels: Ship Submersible Guided-Missile Nuclear (SSGN)) is primair met geleide raketten uitgerust, tegenwoordig vaak kruisraketten.