Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Torpedo (wapen)
Een moderne torpedo is een zelf-aangedreven (meestal) geleid maritiem-militair wapen dat onder water opereert en dat bedoeld is om te ontploffen tegen of in de buurt van een vijandelijk doelwit (een onderzeeboot of een oppervlakteschip).
Lancering
Torpedo's kunnen worden gelanceerd vanaf onderzeeboten, oppervlakteschepen, helikopters en vliegtuigen (luchttorpedo's), walinrichtingen (kustfortificaties) en onbemande zeemijnen. Ze kunnen ook onderdeel zijn van (draag-)raketten als SUBROC, ASROC, Malafon en Ikara waardoor het bereik van een torpedo aanmerkelijk vergroot wordt.
Constructie
Torpedo's zijn meestal cilindrische buizen met een doorsnee tussen 32,4 en 55 cm; grotere typen zijn in sommige marines ook wel gebruikt. Van voren heeft een torpedo meestal een halfbolvormige neus; aan de achterzijde bevinden zich de schroef en het roer. De lengte bedraagt enige meters. Binnenin bevinden zich de explosieve lading met detonatiemechanisme, een aandrijvingssysteem en een besturingssysteem. De aandrijving moet het zonder atmosferische zuurstof kunnen stellen en ontleent zijn energie meestal uit chemische reacties. Met name in het verleden zijn accu's gebruikt, aanvankelijk loodaccu's, later ook geavanceerdere typen. Moderne torpedo's maken onder andere gebruik van stoomturbines voor het aandrijven van de schroef, waarbij de stoom wordt opgewekt door chemische reacties van bijvoorbeeld waterstofperoxide met een oxideerbare stof of zwavelhexafluoride met vast lithium. Het vermoeden bestaat dat de ramp met de onderzeeboot Koersk ontstaan is door een lekkende waterstofperoxidetank in een torpedo. Het besturingssysteem kan variëren van rudimentair tot zeer geavanceerd, met actieve en passieve sonar en computers om de gegevens daarvan te verwerken.
Historische betekenis
Met torpedo werd vanaf de 19e eeuw elk explosief bedoeld dat op of in het water werd gebruikt. Zo verschenen halverwege de 19e eeuw de eerste spartorpedoboten, die een explosief aan een lange boegspriet voerden, met als doel andere schepen te rammen. Nog tot aan de Eerste Wereldoorlog bedoelde men met torpedo's de verankerde drijvende zeemijnen. Dergelijke torpedo's werden ingezet om zeearmen en riviermondingen voor door- of uitvaart te versperren.
Vrije mediabestanden over Torpedo op Wikimedia Commons