Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kemalisme
Het kemalisme (Turks: Kemalizm of Atatürkçülük) is een politieke ideologie, vernoemd naar Mustafa Kemal Atatürk, de eerste president van Turkije. Hij ontplooide na zijn revolutie tegen de geallieerden en de door hen overwonnen Ottomaanse sultan zijn visie in de kersverse republiek Turkije. Dit deed hij in een toespraak die zes dagen duurde.
De grondslagen van het kemalisme zijn de Zes Pijlen (Turks: Altı ok): republicanisme (Turks: cumhuriyetçilik), populisme (Turks: halkçılık), nationalisme (Turks: milliyetçilik), secularisme (Turks: laiklik), etatisme (Turks: devletçilik) en revolutie/hervorming (Turks: inkılâpçılık/devrimcilik).
Het kemalisme zou Turkije omvormen tot een modern land op westerse leest. Gedurende zijn leven en heerschappij zou het kemalisme de harde lijn vormen van het Turkse beleid. Ook het post-Atatürktijdperk zou gedomineerd worden door zijn leer, zij het niet meer zo fanatiek.
Republicanisme
Turkije werd ingesteld als een republiek, een regeringsvorm die nooit meer mag veranderen (Artikel 1 van de Turkse Grondwet: Turkije is een Republiek). Het sultanaat en andere vormen van monarchisme zijn uitgesloten.
Laïcisme
Turkije werd ingesteld als lekenstaat en de Sharia (islamitische wetgeving) afgeschaft. Verschillende islamitische gebruiken als polygamie werden afgeschaft en er werd een strikte scheiding van kerk en staat uitgevaardigd. Soms uitte dit zich ook in eerder paternalistische regels, zoals het verbieden van het dragen van het klassieke hoofddeksel, de fez. Deze werd vervangen door een pet of een hoed en het verbod op de hoofddoek in overheidsinstanties. Dit uitte zich ook in de gelijkwaardigheid van man en vrouw. Vrouwen kregen stemrecht in 1924 (in België gebeurde dit in 1948, in Nederland in 1919). Ook de discriminatie tussen moslims en andersgelovigen werd afgeschaft.
Revolutie
Turkije zou een progressieve staat worden, die continu moderne veranderingen zou uitproberen.
Etatisme
De etatistische visie van Atatürk bestond er in dat hij primair de staat zag als de motor voor deze veranderingen, geen andere instituten zoals de kerk (moskee) , of maatschappelijke bewegingen als het privé initiatief.
Nationalisme
Volgens het kemalisme is de Turkse staat de ondeelbare natiestaat van de Turken. De staat beweert daarmee dat er slechts één volk binnen de grenzen van Turkije woont, het Turkse volk, met een gemeenschappelijke geschiedenis en culturele achtergrond. Het Verdrag van Sèvres werd aldus niet aanvaard, omdat dit het grondgebied van Turkije aantastte door de opsplitsing van Anatolië en het erkennen van de Koerden. Aldus is het kemalistisch nationalisme een staatsnationalisme, dat de Koerden enkel kent als "Bergturken" (vroeger). De Koerden werden behandeld als tweederangsburgers,[1] werden verboden het Koerdisch te spreken en mochten zichzelf niet "Koerdisch" noemen.[2][3]
Populisme
De Turkse staat moet het welzijn van zijn mensen nastreven, en zal een beleid voeren voor hun welzijn.
Zie ook
Externe links
- Turkish Association for Secularism and Kemalism (TASK) (in het Engels)
- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) (Republican People's Party) (in het Turks)
- Kemalist İzciler (Kİ) (Kemalist Ideology Group) (in het Turks)
| Bronnen, noten en/of referenties
|