John Dryden

John Dryden. Schilderij van onbekend kunstenaar.

John Dryden (9 augustus 1631-1 mei 1700) (bijgenaamd Town-Bayes) was een invloedrijk Engels dichter, literair criticus, vertaler en toneelschrijver. Hij was tijdens de Engelse Restauratie zo toonaangevend dat in literaire kringen gesproken werd over "the Age of Dryden". Walter Scott noemde hem "Glorious John." Dryden werd benoemd tot Poet Laureate in 1667.

Leven en werk

Dryden kreeg een klassieke opleiding aan de Westminster School en Trinity College, Cambridge, daarna verhuisde hij naar Londen in 1657 om een carrière te beginnen als professionele schrijver. De opvoering van zijn eerste toneelstuk, The Wild Gallant (1663), was een mislukking, maar voor Dryden kwam er al snel meer succes met The Indian Queen (1664) dat hij samen met Sir Robert Howard schreef. Dit stuk is te beschouwen als zijn eerste poging om een ​​nieuw toneelgenre te scheppen, de heroic tragedy. Er volgden nog succesvolle werken in dit genre, waaronder The Indian Emperor (1665) en Secret Love (1667).

De reputatie van de jonge toneelschrijver groeide snel, en in 1668, slechts tien jaar na zijn verhuizing naar Londen, werd Dryden benoemd tot Poet Laureate van Engeland. Datzelfde jaar stemde hij toe om exclusief te schrijven voor het theatergezelschap Thomas Killigrew's en werd er ook aandeelhouder van. De eerste stukken die hij ervoor schreef, Tyrannick Love (1669), en zijn succesvolle follow-up, de The Conquest of Granada by the Spaniards (1670) zijn voorbeelden van 'heldhaftige tragedie'. Het genre was echter geen lang leven beschoren, want reeds in 1672 richtte Dryden zich op het produceren van komedies. Marriage A-la-Mode was een briljant stuk over de strijd tussen de seksen. Drydens relatie met het bedrijf Killigrew duurde tot 1678, toen brak hij met het theater dat toen onderging in de schulden) en ging zijn nieuwste stuk, Oedipus, een drama dat hij had geschreven samen met Nathaniel Lee, aan een ander bedrijf aanbieden.

In zijn latere jaren wendde Dryden zich tot poëzie en bevestigde aldus zijn reputatie als een van de belangrijkste schrijvers van de periode met meesterwerken als Absalom and Achitofel. Toch bleef hij schrijven voor het theater. Zo produceerde hij bijvoorbeeld Don Sebastian (1689), het verhaal van een koning die afstand doet van de troon na de ontdekking dat hij incest heeft gepleegd, en Amphitryon (1690), een briljante hervertelling van het klassieke mythe. Hij heeft ook een aantal adaptaties van Shakespeares toneelstukken gemaakt, waaronder The Tempest en All for Love (1677), een hervertelling van Antony and Cleopatra. Daarnaast schreef hij het libretto voor diverse opera's waaronder The State van Innocence (1677) (een aanpassing van Miltons Paradise Lost) en King Arthur (1691) met muziek van Henry Purcell.

John Dryden stierf in Londen op 12 mei 1700, en werd begraven in Westminster Abbey naast Geoffrey Chaucer. Hij liet bijna 30 toneelstukken na, evenals een grote kritische studie (An Essay on Dramatic Poesy) en een aantal vertalingen van onder meer de werken van Vergilius.

Literaire betekenis

Na John Donne en John Milton was John Dryden mogelijk de grootste Engelse dichter van de zeventiende eeuw. Na William Shakespeare en Ben Jonson was hij de grootste toneelschrijver. En hij had zijns gelijke niet als schrijver van proza​​ - vooral literaire kritiek - en als vertaler. Andere figuren, zoals George Herbert of Andrew Marvell, William Wycherley of William Congreve zijn misschien meer prominent aanwezig in bloemlezingen en in de literatuurgeschiedenis, maar Drydens productie van zowel poëzie als drama is minstens even indrukwekkend. Na Shakespeare schreef hij het grootste heroïsche toneelstuk van de eeuw, The Conquest of Granada (1670, 1671), en de grootste tragikomedie, Marriage A-la-Mode (1671). Hij schreef de grootste tragedie van de Restauratie, All for Love (1677), de grootste tragikomedie, Don Sebastian (1689), en een van de grootste komedies, Amphitryon (1690).