Jan Tinbergen

Jan Tinbergen
12 april 1903 – 9 juni 1994
Afbeelding gewenst
Geboorteland	Nederland
Geboorteplaats	Den Haag
Plaats van overlijden	Den Haag
In	1969
Samen met	Ragnar Frisch
Opvolger(s)	Paul Samuelson

Jan Tinbergen (Den Haag, 12 april 1903 – aldaar, 9 juni 1994) was een Nederlands econoom en natuurkundige. Hij was (samen met Ragnar Frisch) in 1969 de eerste die de prijs van de Zweedse Rijksbank voor economie (de "Nobelprijs" voor de Economie) kreeg uitgereikt. Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de econometrie.

Leven

Jeugd

Tinbergen was de zoon van Dirk Cornelis Tinbergen, leraar Nederlands, en Jeanette van Eek, onderwijzeres. In 1929 trouwde hij met Tine Johanna de Wit met wie hij vier kinderen kreeg.

Voordat Tinbergen zich met economie bezig ging houden, ging hij in 1921 wis- en natuurkunde studeren aan de universiteit van Leiden.

Hij weigerde in dienst te gaan en moest vervangende burgerdienst doen na zijn studie in 1926. In deze periode van 25 maanden had Tinbergen veel tijd over en begon zich te verdiepen in de economie. Als fanatiek lid van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) had hij het gevoel dat hij weinig kon betekenen voor de partij met zijn natuurkundekennis. De studie economie aan de Erasmus universiteit te Rotterdam zou wel van pas komen.

Promotie

In 1929 promoveerde Tinbergen in de natuurkunde en economie bij Paul Ehrenfest op het proefschrift Minimumproblemen in de natuurkunde en economie.

Hoogleraar en directeur

Van 1929 tot 1945 was hij hoogleraar aan de Nederlandse Economische Hogeschool. Tinbergen was van 1934 tot 1968 directeur van de Stichting het Nederlands Economisch Instituut. Verder was hij de eerste directeur van het Centraal Planbureau. van 1973 tot zijn pensionering in 1975 gaf hij les als hoogleraar aan de Universiteit Leiden.

Adviseur Volkenbond

Van 1936 tot 1938 diende hij als economisch adviseur van de Volkenbond te Genève. Daar analyseerde hij de economische ontwikkeling van de VS in de periode 1919-1932. Dit werk leidde tot zijn theorie van de business cycle en economische stabilisatie.

Hij was een voorvechter van ontwikkelingshulp. Op 13 januari 1973 heropende hij het hoofdkantoor van de Wereldwinkel-organisatie in Kerkrade.

Werk

Onder meer

• In de econometrie is wellicht bekendste stelling van Tinbergen de zogenoemde regel van Tinbergen (de 'Tinbergen rule'), die stelt dat binnen elk systematisch en samenhangend model van een economie het noodzakelijk is dat er minstens evenveel instrumenten zijn als doelstellingen.
• Het ruilbeginsel van Tinbergen stelt dat er sprake is van een ideale inkomensverdeling indien niemand van werk wil veranderen (ook al verdient iemand anders meer).
• De Tinbergen Norm behelst dat een verhouding van het laagste en hoogste inkomen in een bedrijf groter dan 1:5 contraproductief is.
• Tinbergen ontwikkelde het eerste omvattende nationale macroeconomische model. Het model werd aanvankelijk gemaakt voor Nederland, maar na de Tweede Wereldoorlog paste hij het toe op de VS en het Verenigd Koninkrijk.

Opvolgers

Tinbergens werk werd voortgezet door Lawrence Klein en leidde zo tot een tweede "Nobelprijs voor Economie".

Onderscheiding

• In 1987 werd aan Tinbergen de Van Oldenbarneveltpenning toegekend; dit is de hoogste gemeentelijke onderscheiding van de stad Rotterdam.
• Voor zijn bijdragen op het gebied van cultuur ontving hij de Gouden Ganzenveer in 1985.

Publicaties

Onder meer

Boeken

• 1929: Minimumproblemen in de natuurkunde en economie, proefschrift
• 1938: Statistical testing of business cycles
• 1942: Econometrics
• 1956: Economic policy
• 1972: An Interdisciplinary Approach to the Measurement of Utility or Welfare, Research Series, Economic and Social Research Institute (ESRI), number 05.
• 1974: The dynamics of business cycles: A Study in Economic Fluctuations. Chicago: U of Chicago P, 1974. ISBN 0-226-80418-6.
• 1975: Income distribution
• 1977: Der Dialog Nord-Süd: Informationen zur Entwicklungspolitik. Frankfurt am Main: Europ. Verlagsanstalt, 1977.
• 1978: Economic policy: Principles and Design. Amsterdam, 1978. ISBN 0-7204-3129-8.
• 1981: Centralization and Decentralization in Economic Policy. Westport: Greenwood, 1981. ISBN 0-313-23077-3.

Hoofdstukken

• 1946: Jan Tinbergen, "Unstable Equilibria in the Balance of Payments", NBER Chapters, in: Economic Research and the Development of Economic Science and Public Policy, pages 133-142 National Bureau of Economic Research, Inc.
• 1951: Jan Tinbergen, "Reformulation of Current Business Cycle Theories as Refutable Hypotheses" NBER Chapters, in: Conference on Business Cycles, pages 131-148 National Bureau of Economic Research, Inc.

Artikelen

• 1947. "The Netherlands Central Economic Plan for 1947", Swiss Journal of Economics and Statistics (SJES), Swiss Society of Economics and Statistics (SSES), vol. 83(I), pages 19–29
• 1961. "The Spatial Dispersion of Production : A Hypothesis", Swiss Journal of Economics and Statistics (SJES), Swiss Society of Economics and Statistics (SSES), vol. 97(IV), pages 412-419, December
• 1968. "Wanted: A World Development Plan," International Organization, Cambridge University Press, vol. 22(01), pages 417-431, December.
• 1970. "A Positive and a Normative Theory of Income Distribution," Review of Income and Wealth, Blackwell Publishing, vol. 16(3), pages 221-34, September.
• 1972. "The Impact of Education on Income Distribution," Review of Income and Wealth, Blackwell Publishing, vol. 18(3), pages 255-65, September.
• 1974. "Substitution of Graduate by Other Labour," Kyklos, Blackwell Publishing, vol. 27(2), pages 217-26.
• 1974. "Ragnar Frisch's role in econometrics : A sketch," European Economic Review, Elsevier, vol. 5(1), pages 3–6, June.
• 1975. "Substitution of academically trained by other manpower," Review of World Economics (Weltwirtschaftliches Archiv), Springer, vol. 111(3), pages 466-476, 09.
• 1976. Bouma, Nienke & Van Praag, Bernard M. S. & Tinbergen, Jan, "Testing and applying a theory of utility : An attempt to decompose income in compensatory and scarcity rents," European Economic Review, Elsevier, vol. 8(2), pages 181-191, August.
• 1976. "The Demand-Supply Theory of Incomes Tested by 1970 Census Figures," Review of Income and Wealth, Blackwell Publishing, vol. 22(2), pages 199-202, June.
• 1977. "How to reduce the incomes of the two labour elites?," European Economic Review, Elsevier, vol. 10(2), pages 115-124.
• 1978. "Politics and markets--The world's political--Economic systems : , New York: Basic Books, 1977. xi + 403 pp.; index. $15. cloth," Journal of Comparative Economics, Elsevier, vol. 2(4), pages 399-402, December.
• 1980. "Two Approaches to Quantify the Concept of Equitable Income Distribution," Kyklos, Blackwell Publishing, vol. 33(1), pages 3–15.
• 1980. "Macro models for developing countries : Lance Taylor. New York: McGraw-Hill, economics handbook series, 1979, xiv + 271 pp," Journal of Policy Modeling, Elsevier, vol. 2(2), pages 306-307, May.
• 1981. "Some neglected determinants of welfare functions," Journal of Economic Psychology, Elsevier, vol. 1(1), pages 25–37, January.
• 1981. "The Use of Models: Experience and Prospects," American Economic Review, American Economic Association, vol. 71(6), pages 17–22, Special I.
• 1981. "Income inequality. Trends and international comparisons : , ed., Lexington, Mass.: D. C. Heath and Company, 1979; xiii + 191 pp., subject index. $19.95," Journal of Comparative Economics, Elsevier, vol. 5(3), pages 322-325, September.
• 1983. Jan Tinbergen & Eckard Wegner, "Zu einem makroökonomischen Modell der Einkommensbildung", Swiss Journal of Economics and Statistics (SJES), Swiss Society of Economics and Statistics (SSES), vol. 119(I), pages 69–78, March.
• 1984: Paul Batenburg & Jan Tinbergen. "Income distribution: A correction and a generalization," Review of World Economics (Weltwirtschaftliches Archiv), Springer, vol. 120(2), pages 361-365, June.
• 1988. "The Role of Errors in Scientific Development," Review of Social Economy, Taylor and Francis Journals, vol. 46(3), pages 225-30, December.
• 1989. "The impact of the forecasting capacity of one science on that of other sciences," International Journal of Forecasting, Elsevier, vol. 5(1), pages 3–5.
• 1991. "On the measurement of welfare," Journal of Econometrics, Elsevier, vol. 50(1-2), pages 7–13, October.
• 1992. "Optimal Redistribution," Indian Economic Review, Department of Economics, Delhi School of Economics, vol. 27, pages 1–4.
• 1995. "The Duration of Development," Journal of Evolutionary Economics, Springer, vol. 5(3), pages 333-39, September.

Vernoemd

• Het Tinbergen Instituut is naar hem vernoemd.
• In Roosendaal bestaat er een Jan Tinbergen College.

Zie ook

Familie

• Nikolaas Tinbergen, etholoog (winnaar Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde) en broer
• Luuk Tinbergen, ornitholoog en broer

Economie

• Tinbergenmodel

Literatuur

• David F. Hendry, Mary S. Morgan: Obituary: Jan Tinbergen, 1903-94. Journal of the Royal Statistical Society, Series A (Statistics in Society), Band 159 (3), 1996, S. 614–618 [1]
• Rompzy, Eric van, Jan Tinbergen. Antwerpen: NBH, 1974.

Externe links

• TINBERGEN, Jan in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland
• Jan Tinbergen (1903-1994) Koninklijke Bibliotheek
• (en) MacTutor biografie
• (en) Jan Tinbergen Nobelprijswinnaar
• Tinbergens publicaties op Worldcat
• (en) IDEAS/RePEc, Research Papers in Economics

Directeur Centraal Planbureau 1945-1955

Opvolger: Fred Polak

Winnaars van de Prijs van de Zweedse Rijksbank voor economie

  Vrije mediabestanden over Jan Tinbergen op Wikimedia Commons