Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jan Johannes Blanksma
Jan Johannes Blanksma (Pingjum, 1875 – 1950) was een Nederlands hoogleraar organische chemie aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Opleiding
Blanksma volgde de driejarige Hogere Burgerschool-cursus te Harlingen en de overige jaren aan de vijfjarige HBS te Leeuwarden; hij volgde hier lessen bij onder meer de chemicus dr. J. Ariëns Kappers; vervolgens studeerde Blanksma een jaar oude talen met privaatlessen te Leeuwarden waarna hij scheikunde ging studeren in Amsterdam; zijn leermeesters hier waren Jacobus van 't Hoff, Gunning, Hendrik Bakhuis Roozeboom en Cornelis Adriaan Lobry van Troostenburg de Bruyn; in 1900 behaalde Blankema het doctoraat in de chemie met het proefschrift Bijdrage tot de kennis der organische zwavelverbindingen. Hij bleef nog twee jaar werkzaam in het laboratorium van Lobry de Bruyn als assistent.
Loopbaan
Blanksma werd benoemd tot eerste scheikundige van het Laboratorium van het Departement van Financiën onder de technoloog jhr. Willem Alberda van Ekenstein; hier werden onderzoekingen op het gebied van suikers, eerder onder Lobry de Bruyn aangevangen, in samenwerking met Alberda van Ekenstein voortgezet. Het lukte nieuwe suikers te bereiden, met name ribose; ook lukte het na te gaan welke stof ontstond als men suikers met zuur verhitte, het oxymethylfurfurol, een verbinding die, met bepaalde reagentia, zekere kleurveranderingen gaf, waardoor het mogelijk werd suikers op te sporen. Deze stof leende zich tevens ertoe om kunsthoning, waarin ze voorkwam, te onderscheiden van natuurhoning, waarin ze niet voorkwam. Al eerder was Blanksma erin geslaagd verbindingen samen te stellen, die veel geleken op de bekende explosiefstof: picrinezuur (trinitrofenol); deze nieuwe explosiefstoffen, belangrijk om hun wetenschappelijke betekenis, maar te duur voor gebruik in de praktijk, waren het verwante tetranitrofenol en pentanitrofenol. Blanksma beschreef deze verbindingen en anderen (soms samen met Alberda van Ekenstein) in onder meer de Verslagen van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, de Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft, het Recueil des Traveaux Chimiques des Pays Bas et de la Belgique en het Chemisch Weekblad. Van 1903 tot 1909 onderhield Blanksma de relaties met de Gemeente Universiteit in Amsterdam door het vervullen van de functie van privaatdocent in de organische chemie, gelijktijdig met de betrekking aan het laboratorium. In 1914 werd hij benoemd tot hoogleraar aan de universiteit van Leiden.
|
Portaal Scheikunde |
Bronnen, noten en/of referenties
|
